του Άκη Παρισιάδη
Οι περισσσότεροι ιστορικοί της τεχνολογίας, αποδίδουν τη γένηση του
διαδικτύου σε Βρετανούς και Αμερικανούς εφευρετές. Το 1991
πραγματοποιήθηκε το πρώτο ιντερνικό μπράουζερ. Όμως, ήδη από το 1934, ο
Βέλγος Πολ Οτλέ οραματίστηκε και περιέγραψε ένα δικτυωμένο κόσμο, όπου ο
καθένας απ’ όπου κι αν βρισκόταν θα είχε τη δυνατότητα να ερευνήσει όλη
την παγκόσμια γνώση. Το όρομα του Οτλέ βασίστηκε στην ιδέα μιας
δικτυωμένης συσκευής που συνέδεε έγγραφα, χρησιμωποιώντας αυτά που
σήμερα γνωρίζουμε ως συνδέσμους, τα γνωστά links.
Ο Οτλέ επινόησε το 1934, το πρώτο παγκόσμιο δίκτυο ηλεκτρονικών
υπολογιστών ή ηλεκτρικών τηλεσκοπίων, όπως το ονόμασε. Το δίκτυο αυτό θα
επέτρεπε το χρήστη να μελετήσει έγγραφα, εικόνες, να ακούσει μουσική,
να στείλει μηνύματα και να λάβει μέρος σε κοινωνικά δίκτυα. Την ιδέα του
αυτήν την ονόμασε reseau, δηλαδή ιστός.
Στην εποχή του η φήμη του Ότλε ήταν μεγάλη. Όμως με το πέρασμα των
χρόνων και κάποιων ιστορικών συγκυριών ο Ότλε λησμονήθηκε, ακόμα και στο
Βέλγιο. Οι Ναζί, με την κατάκτηση του Βελγίου, κατέστρεψαν ένα μεγάλο
τμήμα της εργασίας του Ότλε. Σήμερα, μια μικρή ομάδα ερευνητών προσπαθεί
να ξαναδώσει στη φήμη του Ότλε την αίγλη που του πρέπει.
Η ζωή του Πολ Ότλε
Ο Πολ Ότλε γεννήθηκε το 1868. Η μητέρα του πέθανε όταν ήταν εκείνος τριών ετών. Ο πατέρας του ήταν επιτυχημένος
επιχειρηματίας. Ο Ότλε πήγε σχολέιο μέχρι τα δώδεκά του χρόνια, καθώς ο
πατέρας του είχε την πεποίθηση ότι το σχολικό περιβάλλον δεν είχε τη
δυνατότητα να του δώσει τις κατάλληλες γνώσεις. Ο Ότλε πήρε τη βασική
εκπαίδευση στο σπίτι και τον ελεύθερό του χρόνο ακόμα, διάβαζε.
Τελικά, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του, πήγε στο γυμνάσιο, όπου
αναζητούσε τη γνώση στη βιβλιοθήκη του σχολείου. Μάλιστα, ανέλαβε και
καθήκοντα βιβλιοθηκάριου. Ο πατέρας του επιθυμούσε να φοιτήσει στη
Νομική σχολή, ωστόσο σύντομα την εγκατέλειψε και αφιερώθηκε στα βιβλία. Η
γνωριμία του με το μετέπειτα Νομπελίστα Ανρί Λα Φοντέν, θα τον οφελήσει
πολύ. Οι δυο τους προσπάθησαν να καταγράψουν το σύνολο της παγκόσμιας
βιβλιογραφίας. Αυτό το εγχείρημα υπήρξε και η βασική ιδέα για την
ιντερνική δικτύωση.
Οι Πολ Ότλε και ο Ανρί Λα Φοντέν, εργάστηκαν αδιάκοπα ανάμεσα σε
βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, πόστερ και φυλλάδια και κατάφεραν σε
καρτέλες αποδελτίωσης να δημιουργήσουν το πιο σύγχρονο, για την εποχή
τους, μέσο αποθήκευσης δεδομένων. Η τράπεζα δεδομένων έφταναν τις 12
εκατομμύρια αναφορές.
Την εποχή εκείνη, το Βέλγιο επιθυμούσε να γίνει η έδρα της Κοινωνίας
των Εθνών. Έτσι, η κυβέρνηση στήριξε και στέγασε το εγχείρημα των δύο
ανδρών, δίνοντάς τους χώρο σε ένα από τα κυβερνητικά κτήρια. Το όλο
πρόγραμμα ονομάστηκε Mundaneum. Ο Οτλέ προσέλαβε προσωπικό και
δημιούργησε υπηρεσία έρευνας, που επέτρεπε τους πολίτες, έναντι αμοιβής,
σε οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου, να υποβάλλουν μέσω ταχυδρομείου ή
τηλεγραφήματος κάποιο ερώτημα.
Την δεκαετία του ‘20, αφού δεν υπήρχε σύστημα αποθήκευσης
ηλεκτρονικών δεδομένων, ο Οτλέ προσπάθησε να το εφεύρει. Επιδώθηκε στη
συγγραφή για την προοπτική ηλεκτρονικής μνήμης, μια ιδέα που την
ολοκλήρωσε το 1934 με το βιβλίο του “Monde”. Το όραμά του το ονόμασε
“μηχανικό συλλογικό εγκέφαλο” που θα περιελάμβανε όλες όλες τις
υπάρχουσες πληροφορίες, ενώ η πρόσβαση σε αυτόν θα γινόταν μέσω ενός
παγκόσμιου δικτύου τηλεπικοινωνιών.
Με τον καιρό όμως, η Βέλγικη κυβέρνηση έχασε το ενδιαφέρον της για
την Κοινωνία των Εθνών, τα οικονομικά προβλήματα αυξήθηκαν και η απειλή
ενός νέου πολέμου ήταν φανερή. Το 1940 οι Ναζί μπήκαν στο Βέλγιο και
κατέστρεψαν πολλές καρτέλες αποδελτίωσης. Ο Οτλέ πέθανε το 1944,
απογοητευμένος για ό,τι δεν είχε καταφέρει. Δυστυχώς, με το θάνατό του
σβήστηκε και η μνήμη του.
Στα τέλη της δεκαετίας του ‘60, ένας φοιτητής από το Ελεύθερο
Πανεπιστήμιο στο Πάρκο Λεοπόλδου, ο Μπόιντ Ρεϊγουάρντ διάβασε μέρος του
βιβλίου του Οτλέ και ανακάλυψε τα αρχεία που είχαν διασωθεί. Ο
Ρεϊγουάρντ αναγέννησε το πρόγραμμα Mundaneum και δημιούργησε ένα
μουσείο.
Σύμφωνα με ειδικούς, το Διαδίκτυο που είχε οραματιστεί ο Οτλέ θα ήταν
καλύτερο από αυτό που διαθέτουμε σήμερα. Παράδειγμα είχε σχεδιάσει τους
έξυπνος συνδέσμους, που δε θα συνέδεαν μόνο έγγραφα, αλλά θα υπήρχε η
δυνατότητα να αναγνωρίσουν κατά πόσο κάθε έγγραφο είναι σχετικό με τα
υπόλοιπα ή όχι. Επίσης προέβλεπε τη δυνατότητα οι χρήστες να
συμμετάσχουν σε κοινωνικά δίκτυα, που θα τους επιτρεπόταν να επικροτούν,
να τραγουδούν σα σύνολο.
Αυτός ήταν ο Πολ Οτλέ, ένας άνθρωπος που οραματίστηκε, αυτό που σήμερα είναι για εμάς είναι η καθημερινότητά μας.
Άκης Παρισιάδης
