Σαν σήμερα το 1955 ξεκίνησε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ, μυστικής
οργάνωσης στην Κύπρο με αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα – Διγενή που ανέλαβε το
έργο για την απελευθέρωση της χώρας από τη Βρετανία.
Η δράση της ΕΟΚΑ διήρκησε τέσσερα χρόνια και ήταν ιδιαίτερα σκληρός. Οι
πρώτες σκέψεις για την ίδρυση της έπεσαν στο τραπέζι στις αρχές της
δεκαετίας του ’50, με τον ίδιο τον Γεώργιο Γρίβα να παρουσιάζει τις
ιδέες του στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ο οποίος εμφανίστηκε αρχικά
αρνητικός. Τελικά, έδωσε τη συγκατάθεσή του το 1954, με τον όρο ότι οι
επιθέσεις κατά βρετανικών στόχων δεν θα στοίχιζαν ανθρώπινες ζωές.
Από την πρώτη στιγμή το Λονδίνο χαρακτήρισε «τρομοκρατική» την οργάνωση και εξαπέλυσε ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψη μελών της. Εκτιμάται ότι μέσα σ’ έναν μόλις χρόνο τριπλασιάστηκαν οι βρετανικές δυνάμεις στην Κύπρο για την αντιμετώπιση της ΕΟΚΑ (από 12.000 άνδρες το 1955 ο αριθμός ξεπέρασε τις 34.000 έναν χρόνο αργότερα).
Από τις πρώτες αντιδράσεις των Βρετανών ήταν η θέσπιση του νόμου της 15ης Ιουλίου 1955 για προσωποκράτηση χωρίς δίκη και η δημιουργία κρατητηρίων. Σύμφωνα με τον έκτακτο αυτό νόμο, η Αστυνομία μπορούσε να συλλάβει οποιονδήποτε και να τον κρατήσει χωρίς δίκη με διάταγμα που εκδιδόταν με εντολή του Κυβερνήτη και υπογραφή του Διοικητικού Γραμματέα. Πρώτο κρατητήριο ήταν οι Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας και στη συνέχεια το μεσαιωνικό κάστρο της Κερύνειας. Μετά από απόδραση 16 αγωνιστών της ΕΟΚΑ από το κάστρο (3 Σεπτεμβρίου του 1955) ιδρύθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κοκκινοτριμιθιά, κι αργότερα στην Πύλα, στο Πολέμι, την Αγύρτα, το Μάμμαρι και το Πυρόι.
