ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟ Α`ΜΙΣΟ ΤΟΥ 20ου ΑΙ.

                         

                                                                                                Του Γιάννη Καζταρίδη*

Πληθυσμιακή εξέλιξη 

Πληθυσμιακή εξέλιξη

1900	2.070 Χριστιανοί και 600 Μουσουλμάνοι
1914	8000 Κάτοικοι από τους οποίους οι 1000 Μουσουλμάνοι	Παρθένιος Βαρδάκας
1920	6540 Κάτοικοι	Επίσημες Απογραφές Υπουργείου Εσωτερικών
1928	10.138 Κάτοικοι	Επίσημες Απογραφές Υπουργείου Εσωτερικών
1940	16.938 Κάτοικοι	Επίσημες Απογραφές Υπουργείου Εσωτερικών
1951	24.605 Κάτοικοι	Επίσημες Απογραφές Υπουργείου Εσωτερικών
1961	28.046 Κάτοικοι	Επίσημες Απογραφές Υπουργείου Εσωτερικών

Διοικητική εξέλιξη της Κατερίνης και των γύρω οικισμών

Μετά την απελευθέρωση (1912) η Κατερίνη έγινε Δήμος (μέχρι τις 28 Ιουνίου 1918). Τον τότε Δήμο Κατερίνης αποτελούσαν, εκτός από την Κατερίνη, έδρα και πρωτεύουσα του δήμου, οι πλείστοι των οικισμών της κεντρικής, δυτικής και ορεινής Πιερίας, οι εξής: Κατερίνη (πρωτεύουσα) με 5.088 κατ., Αγιάννης με 267, Άνδριανός με 15, Βροντούς με 468, Βρυάζα με 129, Βρωμερή με 348, Δρυάνιστα με 1366, Ζιάζιακον με 508, Καρυές με 68, Καλυβ. Κονταριώτισσας με 266, Καλυβ. Πιερίας με 15, Κεραμίδι με 216, Κολουκούρι με 109, Κουντουριώτισσα με 395, Κίτρος με 318, Κορυννός με 431, Μηλιά με 670, Μόρνα με 163, Σκουτέρνα με 613, Ζωή με 340, Τάχοβα με 1113 και Χράνη με 85 κατοίκους.

Το 1918 ο Δήμος Κατερίνης μετεξελίσσεται σε κοινότητα. Την Κοινότητα Κατερίνης απαρτίζουν, σαφώς, λιγότεροι οικισμοί, αφού με το νόμο του 1918, πολλά χωριά που ανήκαν από το 1912 μέχρι το 1918 στο Δήμο Κατερίνης, είτε ανεξαρτητοποιούνται διοικητικά και αναγνωρίζονται ως ίδιες κοινότητες είτε ενσωματώνονται στις καινοπαγείς κοινότητες. Στην Κοινότητα Κατερίνης παραμένουν οι εξής οικισμοί: Κατερίνη με 6.540 κατ., Άγιος Ιωάννης με 591, Βρωμερή με 390, Κεραμίδι με 242, Κολοκούρι με 230, Μπατάνη με 57, Σπη με 332 και Χράνη με 84. Σύνολο κοινότητας Κατερίνης 8.406 κάτοικοι.

Κατά το 1929 η Κατερίνη από κοινότητα επανέρχεται στο καθεστώς του Δήμου. Το νέο Δήμο Κατερίνης απαρτίζουν, εκτός από την πρωτεύουσα και την έδρα του δήμου, την Κατερίνη με 10.138 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 1928, και τα χωριά, πολλά από τα οποία συγκροτήθηκαν ή ενδυναμώθηκαν πληθυσμιακά με την προσφυγική πλημμυρίδα των αμέσως προηγούμενων ετών: Άγιος Ιωάννης με 831 κατ., Αλώνια αλώνια Κούκος) με 248, Γανόχωρα (Τουργιά) με 461, Καλύβια Χαράδρου (Καλύβια Μπρατινίστης) με 200, Κεραμίδι με 318, Νεοκαισάρεια (Κολοκούρι) με 520 και Χράνη με 181. Σύνολο Δήμου Κατερίνης 12.901 κάτοικοι.

Στην απογραφή του `40 ο Δήμος Κατερίνης απαρτίζεται με ακόμη μεγαλύτερο αριθμό οικισμών, κυρίως νεοπαγών, και εμφανίζεται πληθυσμιακά πολυπληθέστερος, λόγω της προσφυγικής πλημμυρίδας και των προσφυγικών εγκαταστάσεων των εκ Ρωσίας Ποντίων προσφύγων της περιόδου 1937-1940. Στο Δήμο Κατερίνης ανήκουν, εκτός από την Κατερίνη με 16.938 κατοίκους και ο Άγιος Ιωάννης με 488 κατ., ο Άγιος Ιωάννης όφφις με 716, ο Άγιος Ιωάννης προσφύγων εκ Βουλγαρίας με 369, ο Άνω Άγιος Ιωάννης με 805, ο Αρωνάς με 390, η Γανόχωρα με 674, τα Καλύβια Χαράδρας με 705, το Κεραμύδι με 459, το Κολοκούρι με 644, η Νεοκαισάρεια με 569, το Νέο Κεραμίδι με 568 και η Χράνη με 410. Σύνολο Δήμου Κατερίνης 23.726 κάτοικοι.

Με τους ίδιους, περίπου, οικισμούς αλλά πληθυσμιακά πολυπληθέστερους, εμφανίζεται ο Δήμος Κατερίνης και στην απογραφή του `51. Στο Δήμο Κατερίνης ανήκουν, εκτός από την Κατερίνη με 24.605 κατοίκους και ο Άγιος Ιωάννης με 465, ο Άγιος Ιωάννης όφφις που μετονομάστηκε σε Νέα Τραπεζούντα με 739, ο Άγιος Ιωάννης προσφύγων εκ Βουλγαρίας ή Νέος Πύργος με 368, ο Άνω Άγιος Ιωάννης με 841, ο Αρωνάς με 339, η Γανόχωρα με 650, τα Καλύβια Χαράδρας με 623, το Παλαιό Κεραμύδι με 517, το Κολοκούρι με 854, η Νεοκαισάρεια με 859, το Νέο Κεραμίδι με 442 και η Χράνη με 385. Σύνολο Δήμου Κατερίνης 31.687 κάτοικοι.

Μετά την αναγνώριση ως κοινοτήτων πολλών χωριών του Δήμου Κατερίνης κατά τη δεκαετία του `50, κατά την απογραφή του `61 ο Δήμος Κατερίνης εμφανίζεται με λιγότερους οικισμούς. Παραμένουν στο Δήμο, εκτός από την Κατερίνη με 28.046 κατοίκους και τα χωριά: ο Κάτω Άγιος Ιωάννης (προσφύγων εκ Βουλγαρίας ή Νέος Πύργος) με 823, ο Άνω Άγιος Ιωάννης με 854 κατ., ο Αρωνάς με 582, η Γανόχωρα με 619, το Νέο Κεραμίδι με 544 και η Χράνη με 375. Σύνολο Δήμου Κατερίνης 31.843 κάτοικοι.

Οικία (Γωνία Παρθενίου Βαρδάκα και Παρμενίωνος. Κατεδαφίστηκε. Σήμερα λειττουργεί ως υπαίθριο δημοτικό πάρκιγκ.) μητροπολίτη Παρθενίου Βαρδάκα. Στέγασε το Δημαρχείο Κατερίνης από το 1930-στις αρχές της δεκαετίας του `60.

Δήμαρχοι Κατερίνης 1929-1959

Εκλεγμένος ή διορισμένος Δήμαρχος	Γέννηση - Θάνατος	Διάρκεια δημαρχιακής θητείας	Σημειώσεις
Νικόλαος Δίκας	1879-1957	1929-1933	Λιβαδιώτης. Ο πρώτος Δήμαρχος Κατερίνης από τότε που ξαναέγινε Δήμος.
Δημήτριος Βακάλης ή Βακάλογλου	1900-1989	1933-1934	Μικρασιατικής καταγωγής. Πρώτη θητεία. Εξελέγη αργότερα βουλευτής Πιερίας.
Αιμίλιος Ξανθόπουλος	1899-1943	1934-1936	Από τη Φάτσα του Πόντου. Εξελέγη στις εκλογές του 1933. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το 1943.
Πλάτων Ρωσσέτος	1896 - 1944	1937- 1938	Θρακιώτης. Εκτελέστηκε το 1944.
Γεώργιος Παπαπαράσχος	1880-1955	1939-1940	Γηγενής. Υπηρέτησε και ως πρόεδρος της Κοινότητας Κατερίνης, βουλευτής.
Δημήτριος Αντωνόπουλος	1901-;	1941
Χαράλαμπος Λεμονόπουλος	1942		Από την Ορντου του Πόντου, εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας Δολοφονήθηκε από τους αντάρτες κατά τον εμφύλιο πόλεμο.
Αριστείδης Νικοδέλλης	1888 - 11 Μαΐου 1975	1943	Κοκκινοπλίτης. Εφοριακός υπάλληλος.
Αθανάσιος Βασιλειάδης	1898-1969	1943-44	Ζαγορίσιος. Βουλευτής, υπηρέτησε νωρίτερα και ως πρόεδρος της Κοινότητας.
Ιωάννης Λευίτης (και Ιωάννης Λεβίδης)	1881-1972	1944	Πόντιος. Γεωπόνος.
Χαράλαμπος Σιδηρόπουλος	1870-1964	1945-46	Από την Ορντου του Πόντου, ιατρός
Αναστάσιος Τασιούλας (ή Τασούλας)	1887-1963	1946-47	Γηγενής, έμπορος
Βασίλειος Ταβαντζής	1896-1966	1948-49	Γηγενής. Πρώτη θητεία
Αναστάσιος Τσαχαλίνας	1904-1971	1950-1951	Γηγενής, έμπορος
Αριστείδης Νικοδέλλης	1888-1975	1951-1952	Κοκκινοπλίτης. Εφοριακός υπάλληλος
Δημήτριος Βακάλης (ή Βακάλογλου)	1900-1989	1952-54	Δεύτερη θητεία. Υπηρέτησε και ως βουλευτής Πιερίας.
Σολομών Παπαδόπουλος	1890-1961	1954-1959	Από τη Φάτσα του Πόντου.

Δημοτικές εκλογές Κατερίνης, 1929. Εικονίζονται ο Δίκας και στελέχη του συνδυασμού του. Χαρακτηριστικό το σύνθημα στον τοίχο «οι γηγενείς ψηφίζουν Δίκα.»

*Ο Γιάννης Καζταρίδης, δρ φιλόλογος-ιστορικός, είναι Δ|ντής Β`θμιας Εκπαίδευσης Πιερίας