*Του Ανέστη Ι. Κοκκινίδη
Δασκάλου-Ερευνητή (MA Geography Education, UCL Institute of Education)
Μετά τον δικηγόρο Γεώργιο Καλλία, ο δεύτερος νομάρχης που υπηρέτησε στην Πιερία υπήρξε ο Γεώργιος Ι. Λυγεράκης.
Ο Γεώργιος Ι. Λυγεράκης (βρέθηκε στον Τύπο και το επίθετο γραμμένο Λιγεράκης) ήταν ο πρώτος Κρητικός νομάρχης Πιερίας και...
ο πρώτος με αντιστασιακή δράση.
Φωτό 1: Ο Γεώργιος Ι. Λυγεράκης με στρατιωτική στολή
(Οικογενειακό
Αρχείο Εμμανουήλ Γεωργίου Λυγεράκη).
Πολλοί νομάρχες, όπως ο Θεόδωρος Μπαγλανέας (1913-2003) και ο Στυλιανός Δερμιτζάκης (1913-2015) πριν γίνουν νομάρχες ανέπτυξαν έντονη αντιστασιακή δράση, πολεμώντας στο πλευρό του Ναπολέοντα Ζέρβα και άλλων αντιστασιακών.
Η καταγωγή του και το όνομα
Για το επώνυμο Λυγεράκης αναζήτησα πληροφορίες από Κρητικούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μου δόθηκαν από τον κύριο Εμμανουήλ Λυγεράκη, το επώνυμο Λυγεράκης στην Κρήτη συναντάται από τον 16ο αιώνα στην περιοχή της επαρχίας Αποκόρωνα Χανιών. Αργότερα λόγω κάποιας από τις πολλές βεντέτες τις περιοχής, οι Λυγεράκηδες εγκατέλειψαν το νομό Χανίων και μετεγκαταστάθηκαν σε δύο χωριά της επαρχίας Μαλεβιζίου του Νομού Ηρακλείου, την Τύλισο (αρχαία Τύλισος, το "εξοχικό" παλάτι του Μίνωα) και τον Κρουσσώνα. Στην Τυλίσο ακόμα και σήμερα υπάρχουν πάρα πολλοί με αυτό το επώνυμο. Στον Κρουσσώνα το επώνυμο έχει σχεδόν εξαφανιστεί -ίσως να υπάρχουν ακόμα ελάχιστοι- καθώς οι περισσότεροι μετοίκησαν σε άλλες πόλεις και χωριά. Μερικά από τα χωριά αυτά είναι το Πετροκεφάλι, οι Ασίτες, ο Πρινιάς, ο Αχεντριάς, το Σγουροκεφάλι, το Δεμάτι, η Πυργού και πολλά άλλα. Επίσης από όλα αυτά τα χωριά αλλά και από την Τύλισσο αρκετοί είναι οι αυτοί που πλέον ζουν στην Αθήνα και σε άλλα αστικά κέντρα ενώ φυσικά το μεγαλύτερο μέρος στο Ηράκλειο.
Στρατιωτική καριέρα και αντιστασιακή δράση
Πολέμησε στο Αλβανικό Μέτωπο και στην Εθνική Αντίσταση με τον
Ζέρβα. Σύμφωνα με διήγηση ενός συμπολεμιστή του, ο Λυγεράκης έγινε
γνωστός σαν ήρωας και στρατιωτικός διοικητής του Ηρακλείου. Ο Λοχαγός Γεώργιος Λυγεράκης ήταν διοικητής υπαρχηγείου Κονίτσης - Ζαγορίου, μετέπειτα διοικητής του 8ου Ανεξάρτητου Τάγματος της 8ης Μεραρχίας του ΕΔΕΣ από τις 10-3-1943. Προήχθη σε Ταγματάρχη τον Δεκέμβριο του 1946.[1]
Την περίοδο 1947-48 πολέμησε στο Γράμμο και αργότερα κατέγραψε τις αναμνήσεις του από εκείνες τις μάχες. Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου καταδίκασε τις σφαγές και τις
βιαιοπραγίες και επιζητούσε Φωτό 2: Ο Λοχαγός Γεώργιος Λυγεράκης. Ιστολόγιο ΕΟΕΑ/ΕΔΕΣ την ομόνοια.
Ήταν δραστήριος και σύμφωνα με τον συμπολεμιστή του, δεν ήθελε αδικίες, ούτε να σκοτώνει ή να προδίδει.
Φωτό 3: Πρωτοσέλιδο για την μάχη στην Κόνιτσα και το Γιώργο Λυγεράκη, από την εφημερίδα “Εμπρός”, 16-1-1948. (μέσω Ψηφιακού Αρχείου Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας).
Υποψήφιος βουλευτής
Μετά την αποστρατεία του την οποία είχε ζητήσει ο ίδιος, ο Λυγεράκης ασχολήθηκε με τα κοινά. Ήταν συνεργάτης του Σοφοκλή Βενιζέλου και κατήλθε ως υποψήφιος με το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις βουλευτικές εκλογές του 1950 στην εκλογική περιφέρεια Ιωαννίνων. Συγκέντρωσε 718 ψήφους[2] και δεν εξελέγη. Από το συνδυασμό του εξελέγη βουλευτής ο Ευάγγελος Αβέρωφ (4.082 ψήφους).
Στην Πιερία
Φωτό 4: Open archives
Η σταδιοδρομία του ως νομάρχη ξεκίνησε από την Πιερία, όπου έφτασε στα τέλη του 1950 (αρχικά είχε επιλεγεί στις 6-12-1950 από το υπουργικό συμβούλιο για νομάρχης Λασιθίου).
Μετά την άρνηση του κυπριακής καταγωγής Στυλιανού Ηρ. Ιωαννίδη να δεχτεί τη μετάθεσή του από το Λασίθι στην Πιερία, ο Ιωαννίδης παραιτήθηκε από νομάρχης και διορίστηκε νομάρχης ο Γεώργιος Λυγεράκης, τον Δεκέμβριο του 1950. Ο διορισμός του έγινε από τον πίνακα αναπληρωματικών νομαρχών.
Υπηρέτησε στην Πιερία με επιτυχία και ο τοπικός Τύπος υπογράμμισε το γεγονός ότι αποχώρησε από τη νομαρχία έπειτα από δύο χρόνια, επιδεικνύοντας σημαντικό έργο.
Σε έγγραφο με ημερομηνία 23-8-1951 (Φωτό 4), αναγράφονται τα προγραμματισθέντα έργα για τον νομό Πιερίας και τα ζητήματα προς επίλυση. Είναι η κατασκευή των δρόμων Κατερίνης – Ελασσόνας και Κατερίνης – Γιδά (σημερινής Αλεξάνδρειας Ημαθίας) και η κατασκευή της τουριστικής οδού Αλεξάνδρειας – Τεμπών.
Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται και το έργο της κατασκευής υδραγωγείου του Συνδέσμου Κοινοτήτων Πιερίας, που αφορούσε 30 συνοικισμούς και αριθμούσαν 45.000 κατοίκους. Η μελέτη για την κατασκευή υδραγωγείου υποβλήθηκε στις 20-12-1950 στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων.
Στον τομέα της στέγασης, ο νομάρχης υπογραμμίζει στο έγγραφό του ότι ουσιαστικά ο Νομός Πιερίας στερείτο Τομέα Ανοικοδομήσεως, καθώς ο τελευταίος είχε συσταθεί μόλις πριν ενάμιση χρόνο. Έτσι, στο διάστημα εκείνο είχαν καλυφθεί μόνο το 45-50% των στεγαστικών αναγκών του νομού σε αντίθεση με τους όμορους νομούς, στους οποίους τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονταν από 80 ως 90%. Υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο να περάσουν το χειμώνα οι αγρότες της Πιερίας σε σκηνές, ο νομάρχης ζητά να δοθεί εντολή για να χορηγηθούν πιστώσεις και υλικών, ώστε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της στέγασης.
Ανάμεσα στα έργα του είναι και η κατασκευή ναών στην Πιερία, για την ανοικοδόμηση των οποίων ιδρύθηκε νομαρχιακή επιτροπή (Ν.Ε.Α.Ν. Πιερίας).
Το 1951 επίσης ο νομάρχης αντιμετώπισε το ζήτημα με την Κοινότητα Μακρυγιάλου, όταν επιχειρήθηκε να διανεμηθούν οικόπεδα, τα οποία προορίζονταν για κοινοτικό πάρκο. Οι κάτοικοι προέβησαν σε παράσταση διαμαρτυρίας και ο νομάρχης αναγνώρισε το δίκαιο του αιτήματός τους, θεωρώντας το θέμα λήξαν. Έτσι, αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί ο εν λόγω χώρος ως κοινοτικός κήπος.[3]
Επιπλέον, σημαίνων ήταν ο ρόλος που διαδραμάτισε ο νομάρχης Λυγεράκης στην ίδρυση του Νοσοκομείου Κατερίνης. Με δικές του ενέργειες συστάθηκε επιτροπή (με Βασιλικό Διάταγμα) και συγκεντρώθηκε το ποσό των περίπου 500 εκατομμυρίων δραχμών, το οποίο τότε κατατέθηκε στην Εθνική Τράπεζα. [4]
Σταδιοδρομία ως νομάρχη εκτός Πιερίας
Τον Απρίλιο του 1952 ο Λυγεράκης μετατέθηκε στο Λασίθι.[5] Ωστόσο, τον βρίσκουμε νομάρχη Πιερίας και μετά την περίοδο αυτή, ως το 1953. [6] Αυτό υποδηλώνει ότι δεν έγινε η μετάθεσή του στο Λασίθι.[7]
Φωτό 5: Ευχαριστήριο προς τον
Νομάρχη Λέσβου Λυγεράκη, 1960.
(Το Βήμα, 13-4-1960, σελ. 1.)
Εν συνεχεία υπηρέτησε ως νομάρχης Τρικάλων από το 1953 ως το 1954, Κερκύρας από το 1954 ως το 1955, Κεφαλληνίας από τον Σεπτέμβριο του 1955 ως το 1956, Κερκύρας από το 1956 ως το 1957, Ρεθύμνης από το 1957 ως το 1959, Λέσβου από τον Ιούλιο του 1959[8] ως το 1964 (ευχαριστήριο στη Φωτό 5) και Λαρίσης από το 1964 ως το 1965.
Ο Λυγεράκης ζήτησε να μετατεθεί στο Ρέθυμνο τον Φεβρουάριο του 1957 σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις κομματικές πιέσεις από παράγοντες της ΕΡΕ.[9]
Τον Φεβρουάριο του 1965 υπέβαλε παραίτηση από την υπηρεσία, κάνονας χρήση του νόμου περί εθελουσίας εξόδου.
Τα τελευταία χρόνια
Ο Γεώργιος Λυγεράκης μετά τη συνταξιοδότησή του ως νομάρχης ανέπτυξε συγγραφικό έργο και έγραψε βιβλία με τις αναμνήσεις του από την αντιστασιακή και πολεμική του δράση. Το 1983 έγινε η δεύτερη έκδοση του βιβλίου του “Η αλήθεια για την Εθνική Αντίσταση”.
Ήταν ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Συνταξιούχων Νομαρχών, με έδρα την Αθήνα. Ο σύνδεσμος ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1981 και πρώτος πρόεδρος του πρώτου Δ.Σ. εξελέγη ο Λυγεράκης, με αντιπρόεδρο τον Αθανάσιο Μανουσόπουλο.
Πέθανε σε ηλικία 92 ετών στις 11 Ιουλίου 2003 και κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.
Οικογένεια
Ο
Γεώργιος Ι. Λυγεράκης ήταν παντρεμένος με την Ελένη Νάνου, η οποία
απεβίωσε τον Ιούλιο του 1994. Απέκτησαν δύο γιους. τον Ιωάννη (έχει
αποβιώσει) και τον Άγγελο, Μηχανολόγο-Μηχανικό. [1] Εμπρός, φύλλο 25-12-1946.
[2] Στατιστική των βουλευτικών εκλογών του 1950, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Πέργαμος του ΕΚΠΑ.
[3] Το Κοινοτικό Συμβούλιον Μακρυγιάλου υπέβαλεν ομαδικήν παραίτησιν, Μακεδονικός Αγών, 12-7-1953, σελ. 1.
[4] Μακεδονικός Αγών, 31-12-1953, σελ. 1.
[5] Μεταθέσεις νομαρχών, Εμπρός, φύλλο 30-4-1952, σελ. 4.
[6] Ελευθερία, 17-8-1952, σελ. 5.
[7] Νομάρχης Λασηθίου, Εμπρός, 7-12-1950.
[8] Ανεκοινώθησαν οι μεταθέσεις των νομαρχών, Μακεδονία, φύλλο 5-7-1959.
[9] Ελευθερία, φύλλο 21-2-1957.
