ΖΩΝΕΣ ΚΑΤΟΧΗΣ - Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΤΟΧΗΣ - Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ - ΤΟ «ΠΟΓΚΡΟΜ» ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ - ΕΥΘΥΝΕΣ; (ΙΙΙ)
Η Εξέγερση της Δράμας. Ένα Πογκρομ.. (Συνέχεια).
Η άγρια εκείνη γενοκτονία στην Ανατολική Μακεδονία δεν περιορίστηκε μόνον την ημέρα εκείνη, την 29η Σεπτεμβρίου. Συνεχίστηκε επί ένα 15ήμερο. Οι κάτοικοι με τις οικογένειες τους έφευγαν στα βουνά να κρυφτούν ή πήγαιναν προς τον Στρυμώνα, για Θεσσαλονίκη. Προτιμούσαν τους Γερμανούς… Ακολούθησε βέβαια σε όλη την περίοδο της Κατοχής η προσπάθεια εκβουλγαροποίησης της Ανατολικής Μακεδονίας διά της αλλαγής της εθνολογικής σύνθεσης στην περιοχή, η...
Η Εξέγερση της Δράμας. Ένα Πογκρομ.. (Συνέχεια).
Η άγρια εκείνη γενοκτονία στην Ανατολική Μακεδονία δεν περιορίστηκε μόνον την ημέρα εκείνη, την 29η Σεπτεμβρίου. Συνεχίστηκε επί ένα 15ήμερο. Οι κάτοικοι με τις οικογένειες τους έφευγαν στα βουνά να κρυφτούν ή πήγαιναν προς τον Στρυμώνα, για Θεσσαλονίκη. Προτιμούσαν τους Γερμανούς… Ακολούθησε βέβαια σε όλη την περίοδο της Κατοχής η προσπάθεια εκβουλγαροποίησης της Ανατολικής Μακεδονίας διά της αλλαγής της εθνολογικής σύνθεσης στην περιοχή, η...
οποία ακολούθησε τρεις διακριτούς τρόπους: ο πρώτος ήταν ο εξαναγκασμός σε φυγή διά της τρομοκράτησης και της σφαγής (αυτός ο τρόπος διατηρήθηκε σε όλες τις φάσεις), ο δεύτερος ήταν η μεταφορά οικογενειών Βουλγάρων εποίκων στους οποίους δόθηκαν σπίτια, κτήματα, χωράφια ενώ ο τρίτος ήταν η δυνατότητα απόκτησης Βουλγαρικής ιθαγένειας από μη βουλγαρικής καταγωγής κατοίκους των περιοχών που «απελευθερώθηκαν» το 1941. Το τελευταίο έγινε μετά την έκδοση της υπ΄αριθ. Αριθ.31/5-6-1942 Απόφασης του Βουλγαρικού Υπουργικού Συμβουλίου με τίτλο: ‘Κανονισμός Ιθαγένειας για τους πολίτες των εδαφών που απελευθερώθηκαν το 1941», που δημοσιεύθηκε στο Φύλλο Εφημερίδος της Βουλγαρικής Κυβέρνησης με αριθ. ΦΕΚ 124/10-06-1942. Βάσει της απόφασης αυτής «..όλοι οι Γιουγκοσλάβοι και Έλληνες μη βουλγαρικής καταγωγής που έχουν την κατοικία τους στα εδάφη που το 1941 απελευθερώθηκαν γίνονται Βούλγαροι υπήκοοι, εκτός αν μέχρι την 1η Απριλίου 1943 εκφράσουν την επιθυμία τους να διατηρήσουν την ιθαγένεια τους… οπότε είναι υποχρεωμένοι μέσα στην προθεσμία αυτή να εγκαταλείψουν τα σύνορα του κράτους..» Άρθρο 4. Το Άρθρο 8 αναφέρει: «..Τα πρόσωπα που αποκτούν την βουλγαρική υπηκοότητα με τον κανονισμό αυτό, απαλλάσσονται από τέλη, δασμούς, ένσημα και φόρους» (ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ, Ν., 2013, σελ. 142).
Η επίσημη εκδοχή του Ελληνικού Κράτους για τα Γεγονότα της Δράμας.
Ως προς τα γεγονότα αυτά καθαυτά, η άποψη που επίσημα διατυπώθηκε από το Ελληνικό Κράτος βασίστηκε στην έκθεση των Καθηγητών του Πανεπιστημίου του 1945 αλλά κυρίως σε ανακρίσεις χιλιάδων μαρτύρων οι οποίες διεξήχθησαν, αργότερα, το 1946 από τον τότε Μοίραρχο Δημ. Μπουγά της Διοίκησης Χωροφυλακής Δράμας, που συνέταξε και σχετικό Πόρισμα. Σκοπός της έρευνας και των ανακρίσεων ήταν να συγκεντρωθεί όλο το απαραίτητο υλικό ώστε να διεκδικήσει το Ελληνικό Κράτος, μετά τον πόλεμο, αποζημιώσεις και συντάξεις για τα θύματα των βουλγαρικών Αρχών κατοχής και να συγκεντρωθούν στοιχεία κατά των Βουλγάρων εγκληματιών πολέμου.
Σύμφωνα με την επίσημη άποψη του Ελληνικού Κράτους όπως αναφέρεται στο Πόρισμα Μπουγά, και την περιγράφει ο ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ (2011(1973), τομ. 1, σελ. 133), η εξέγερση εκείνη υπήρξε έργο των Βουλγάρων οι οποίοι, κατά το πόρισμα, περίμεναν να δοθεί κάποια αφορμή από τους Έλληνες ώστε να θέσουν σε εφαρμογή τα σχέδια τους για εκβουλγαρισμό, ακόμη και βίαιο, του πληθυσμού αφού θα πετύχαιναν την τρομοκράτηση του. Για να το πετύχουν αυτό οι Βούλγαροι «..διέσπειραν πράκτορες στον πληθυσμό που παρίσταναν τους κομμουνιστές, οι οποίοι ήλθαν σε επαφή και συνεργασία με πραγματικούς Έλληνες κομμουνιστές τους οποίους και παρέσυραν να κάνουν την εξέγερση με την ψευδή διαβεβαίωση ότι θα εξεγείρονταν και οι Βούλγαροι κομμουνιστές στην Βουλγαρία.». Το Ελληνικό «αστικό» Κράτος, σε αντίθεση με τους «ταξικούς εχθρούς» του, τους κομμουνιστές, είτε γιατί δεν ήξερε είτε γιατί γνώριζε μεν, αλλά ήθελε οπωσδήποτε να πετύχει τον εθνικό στόχο να διεκδικήσει αποζημιώσεις και συντάξεις για τα θύματα, υποβάθμισε, εν γνώσει του, φαίνεται, την συμβολή του ΚΚΕ παρουσιάζοντας την δραστηριοποίηση κομμουνιστών στην υπόθεση σαν παρασυρμό κάποιων τοπικών μελών του. Με τον τρόπο αυτό προφανώς το Ελληνικό Κράτος μη εμπλέκοντας το «επίσημο» ΚΚΕ απέκλειε τη δυνατότητα οι Βούλγαροι να αντιτάξουν ως δικαιολογία για τις ακρότητές τους τη συμμετοχή ενός επίσημου Ελληνικού κόμματος, από προπολεμικά όταν το ΚΚΕ εκπροσωπούνταν στο Κοινοβούλιο, στην δολοφονία στρατιωτών τους κλπ… Ότι οι ενέργειες τους ήταν πράξεις αυτοάμυνας σε ενέργειες ενός θεσμικού οργάνου της Ελληνικής Πολιτείας πριν τον πόλεμο και έτσι να βρούν «πάτημα» για να μην είναι υποχρεωμένοι σε αποζημιώσεις στα θύματα.
Η θέση αυτή του πορίσματος ήταν ακριβής; Ο Γρηγοριάδης θεωρεί πως ήταν, αλλά σε ορισμένο βαθμό. Θεωρεί δηλαδή ότι οι «..Βούλγαροι μπορεί να μην προκάλεσαν άμεσα την εξέγερση, αλλά γνώριζαν την προπαρασκευή της..» και «πιθανότατα θα την ενθάρρυναν κιόλας εμμέσως» και «..οπωσδήποτε ούτε τη φοβόταν ούτε τους ήταν ανεπιθύμητη» και γι’ αυτό είχαν ετοιμάσει «..τον φοβερό μηχανισμό της αντεπίθεσης».
Πώς παρουσιάζει η μη κομμουνιστογενής ΕΑΜική Αριστερά την «εξέγερση»;
Όπως αναφέρει ο ΕΑΜίτης, μη κομμουνιστής, ιστορικός Γρηγοριάδης της δεκαετίας του ’40, σε μία «απολογητική και δικαιολογητική» του ΚΚΕ παρουσίαση, η μεγάλη ευκαιρία στην Βουλγαρία δόθηκε με «..τη συνδρομή και ένοπλη εμπλοκή του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ». Αποδεχόμενος το πόρισμα του Ελληνικού Κράτους ως βάση, ως αφετηρία, σκιαγραφεί και προσπαθεί να ερμηνεύσει τους λόγους που οδήγησαν την τοπική οργάνωση του ΚΚΕ και το Μακεδονικό Γραφείο στην «πρωτοβουλία» τους εκείνη. Το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ την εποχή αυτή ήταν η μόνη κομματική οργάνωση που είχε καταφέρει να επιβιώσει της διάσπασης και της διάλυσης που είχε επιβάλει στο κόμμα αυτό ο Μανιαδάκης, Υπουργός Ασφαλείας την περίοδο 1936-40 στην Κυβέρνηση Ιωάν. Μεταξά. Έτσι, μετά την εγκατάσταση των Βουλγάρων, όταν δεν υπήρχε, ακόμη, ουσιαστικά το ΚΚΕ, κεντρικά, αλλά υπήρχαν διάφοροι πυρήνες διασκορπισμένοι ανά την χώρα, στη Μακεδονία το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ υπήρχε αμόλυντο, αλλά το κατά τον Γρηγοριάδη «υπερφίαλο» και αλαζονικό από τον άθλο του αυτό Μακεδονικό Γραφείο δεν δέχονταν καθοδήγηση από την Αθήνα. Έτσι, όπως συνεχίζει ο Γρηγοριάδης, μετά την επίθεση της Γερμανίας, την 21η Ιουνίου 1941, εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, - μέχρι τότε όπως είναι γνωστό ίσχυε η συμφωνία μη επίθεσης Γερμανίας-Σοβιετικής Ένωσης - το γνωστό Σύμφωνο Μολότωφ- Ρίντεντροπ του 1939 – , το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ ανέλαβε με μεγάλο ζήλο να υλοποιήσει τη δραματική έκκληση που απηύθυνε ο Στάλιν στους κατεχόμενους λαούς της Ευρώπης για αντίσταση με κάθε τρόπο στους Γερμανούς και τους συμμάχους τους, που σήμαινε γι’ αυτούς : «Δημιουργήστε στρατιωτικό αντιπερισπασμό στα νώτα του εχθρού». Τότε το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ είχε την κρυφή έδρα του στη Δράμα, όπου κατέφυγαν πολλά στελέχη και ο Περιφερειακός Γραμματέας, ονόματι Χαμαλίδης ή Αλέκος. Είχαν κάποια όπλα, κάποια οργάνωση κομματική, δεν είχαν κατεύθυνση, δεν είχαν κάποιον στρατιωτικό να τους καθοδηγεί. Εξάλλου, όπως λέει και ο Γρηγοριάδης, «…έτρεφαν προλεταριακό μίσος και περιφρόνηση προς τους στρατιωτικούς..» αλλά είχαν πάνω από όλα την έκκληση του Στάλιν και βεβαίως διέθεταν το «κύρος» να ερμηνεύουν τα λεγόμενα του Στάλιν...
(Συνεχίζεται)
Η επίσημη εκδοχή του Ελληνικού Κράτους για τα Γεγονότα της Δράμας.
Ως προς τα γεγονότα αυτά καθαυτά, η άποψη που επίσημα διατυπώθηκε από το Ελληνικό Κράτος βασίστηκε στην έκθεση των Καθηγητών του Πανεπιστημίου του 1945 αλλά κυρίως σε ανακρίσεις χιλιάδων μαρτύρων οι οποίες διεξήχθησαν, αργότερα, το 1946 από τον τότε Μοίραρχο Δημ. Μπουγά της Διοίκησης Χωροφυλακής Δράμας, που συνέταξε και σχετικό Πόρισμα. Σκοπός της έρευνας και των ανακρίσεων ήταν να συγκεντρωθεί όλο το απαραίτητο υλικό ώστε να διεκδικήσει το Ελληνικό Κράτος, μετά τον πόλεμο, αποζημιώσεις και συντάξεις για τα θύματα των βουλγαρικών Αρχών κατοχής και να συγκεντρωθούν στοιχεία κατά των Βουλγάρων εγκληματιών πολέμου.
Σύμφωνα με την επίσημη άποψη του Ελληνικού Κράτους όπως αναφέρεται στο Πόρισμα Μπουγά, και την περιγράφει ο ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ (2011(1973), τομ. 1, σελ. 133), η εξέγερση εκείνη υπήρξε έργο των Βουλγάρων οι οποίοι, κατά το πόρισμα, περίμεναν να δοθεί κάποια αφορμή από τους Έλληνες ώστε να θέσουν σε εφαρμογή τα σχέδια τους για εκβουλγαρισμό, ακόμη και βίαιο, του πληθυσμού αφού θα πετύχαιναν την τρομοκράτηση του. Για να το πετύχουν αυτό οι Βούλγαροι «..διέσπειραν πράκτορες στον πληθυσμό που παρίσταναν τους κομμουνιστές, οι οποίοι ήλθαν σε επαφή και συνεργασία με πραγματικούς Έλληνες κομμουνιστές τους οποίους και παρέσυραν να κάνουν την εξέγερση με την ψευδή διαβεβαίωση ότι θα εξεγείρονταν και οι Βούλγαροι κομμουνιστές στην Βουλγαρία.». Το Ελληνικό «αστικό» Κράτος, σε αντίθεση με τους «ταξικούς εχθρούς» του, τους κομμουνιστές, είτε γιατί δεν ήξερε είτε γιατί γνώριζε μεν, αλλά ήθελε οπωσδήποτε να πετύχει τον εθνικό στόχο να διεκδικήσει αποζημιώσεις και συντάξεις για τα θύματα, υποβάθμισε, εν γνώσει του, φαίνεται, την συμβολή του ΚΚΕ παρουσιάζοντας την δραστηριοποίηση κομμουνιστών στην υπόθεση σαν παρασυρμό κάποιων τοπικών μελών του. Με τον τρόπο αυτό προφανώς το Ελληνικό Κράτος μη εμπλέκοντας το «επίσημο» ΚΚΕ απέκλειε τη δυνατότητα οι Βούλγαροι να αντιτάξουν ως δικαιολογία για τις ακρότητές τους τη συμμετοχή ενός επίσημου Ελληνικού κόμματος, από προπολεμικά όταν το ΚΚΕ εκπροσωπούνταν στο Κοινοβούλιο, στην δολοφονία στρατιωτών τους κλπ… Ότι οι ενέργειες τους ήταν πράξεις αυτοάμυνας σε ενέργειες ενός θεσμικού οργάνου της Ελληνικής Πολιτείας πριν τον πόλεμο και έτσι να βρούν «πάτημα» για να μην είναι υποχρεωμένοι σε αποζημιώσεις στα θύματα.
Η θέση αυτή του πορίσματος ήταν ακριβής; Ο Γρηγοριάδης θεωρεί πως ήταν, αλλά σε ορισμένο βαθμό. Θεωρεί δηλαδή ότι οι «..Βούλγαροι μπορεί να μην προκάλεσαν άμεσα την εξέγερση, αλλά γνώριζαν την προπαρασκευή της..» και «πιθανότατα θα την ενθάρρυναν κιόλας εμμέσως» και «..οπωσδήποτε ούτε τη φοβόταν ούτε τους ήταν ανεπιθύμητη» και γι’ αυτό είχαν ετοιμάσει «..τον φοβερό μηχανισμό της αντεπίθεσης».
Πώς παρουσιάζει η μη κομμουνιστογενής ΕΑΜική Αριστερά την «εξέγερση»;
Όπως αναφέρει ο ΕΑΜίτης, μη κομμουνιστής, ιστορικός Γρηγοριάδης της δεκαετίας του ’40, σε μία «απολογητική και δικαιολογητική» του ΚΚΕ παρουσίαση, η μεγάλη ευκαιρία στην Βουλγαρία δόθηκε με «..τη συνδρομή και ένοπλη εμπλοκή του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ». Αποδεχόμενος το πόρισμα του Ελληνικού Κράτους ως βάση, ως αφετηρία, σκιαγραφεί και προσπαθεί να ερμηνεύσει τους λόγους που οδήγησαν την τοπική οργάνωση του ΚΚΕ και το Μακεδονικό Γραφείο στην «πρωτοβουλία» τους εκείνη. Το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ την εποχή αυτή ήταν η μόνη κομματική οργάνωση που είχε καταφέρει να επιβιώσει της διάσπασης και της διάλυσης που είχε επιβάλει στο κόμμα αυτό ο Μανιαδάκης, Υπουργός Ασφαλείας την περίοδο 1936-40 στην Κυβέρνηση Ιωάν. Μεταξά. Έτσι, μετά την εγκατάσταση των Βουλγάρων, όταν δεν υπήρχε, ακόμη, ουσιαστικά το ΚΚΕ, κεντρικά, αλλά υπήρχαν διάφοροι πυρήνες διασκορπισμένοι ανά την χώρα, στη Μακεδονία το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ υπήρχε αμόλυντο, αλλά το κατά τον Γρηγοριάδη «υπερφίαλο» και αλαζονικό από τον άθλο του αυτό Μακεδονικό Γραφείο δεν δέχονταν καθοδήγηση από την Αθήνα. Έτσι, όπως συνεχίζει ο Γρηγοριάδης, μετά την επίθεση της Γερμανίας, την 21η Ιουνίου 1941, εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, - μέχρι τότε όπως είναι γνωστό ίσχυε η συμφωνία μη επίθεσης Γερμανίας-Σοβιετικής Ένωσης - το γνωστό Σύμφωνο Μολότωφ- Ρίντεντροπ του 1939 – , το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ ανέλαβε με μεγάλο ζήλο να υλοποιήσει τη δραματική έκκληση που απηύθυνε ο Στάλιν στους κατεχόμενους λαούς της Ευρώπης για αντίσταση με κάθε τρόπο στους Γερμανούς και τους συμμάχους τους, που σήμαινε γι’ αυτούς : «Δημιουργήστε στρατιωτικό αντιπερισπασμό στα νώτα του εχθρού». Τότε το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ είχε την κρυφή έδρα του στη Δράμα, όπου κατέφυγαν πολλά στελέχη και ο Περιφερειακός Γραμματέας, ονόματι Χαμαλίδης ή Αλέκος. Είχαν κάποια όπλα, κάποια οργάνωση κομματική, δεν είχαν κατεύθυνση, δεν είχαν κάποιον στρατιωτικό να τους καθοδηγεί. Εξάλλου, όπως λέει και ο Γρηγοριάδης, «…έτρεφαν προλεταριακό μίσος και περιφρόνηση προς τους στρατιωτικούς..» αλλά είχαν πάνω από όλα την έκκληση του Στάλιν και βεβαίως διέθεταν το «κύρος» να ερμηνεύουν τα λεγόμενα του Στάλιν...
(Συνεχίζεται)
