Έχει χρειαστεί να τη χρησιμοποιήσεις δεκάδες φορές, ωστόσο πάντα πιάνεις τον εαυτό σου να ζορίζεται για το πώς πραγματικά πρέπει να τη γράψεις.
Μη στεναχωριέσαι. Δεν...
Μη στεναχωριέσαι. Δεν...
είσαι ο μόνος. Βάσει στατιστικών μόνο ένας στους εκατό δηλώνει βέβαιος για τη σωστή ορθογραφία της συγκεκριμένης λέξης.
Γεγονός που οφείλεται στο ότι πλέον οι περισσότεροι έχουν συνηθίσει στον λάθος τρόπο με αποτέλεσμα όσοι εξακολουθούν να τη γράφουν σωστά να είναι… δακτυλοδεικτούμενοι.
Ώρα για το τεστ λοιπόν: Ορκωμοσία ή ορκομωσία; Το έχει δει γραμμένο και με τους δύο τρόπους, σωστά; Ωστόσο το σωστό είναι ορκωμοσία και ΟΧΙ ορκομωσία, όπως η συντριπτική πλειοψηφία εξακολουθεί να γράφει. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην περίπτωση της συνωμοσίας.
Η «συνθετική έκταση», ένας κανόνας της αρχαίας ελληνικής, εξηγεί την ορθογραφία αυτής της λέξης, όπως και πολλών άλλων. Η ερμηνεία αυτού το φαινομένου έχει ως εξής: όταν έχουμε μια λέξη με δύο συνθετικά που το πρώτο τελειώνει σε φωνήεν και το δεύτερο αρχίζει με φωνήεν, τότε γίνεται απαλοιφή του τελικού φωνήεντος από το πρώτο και το αρχικό φωνήεν του δεύτερου τρέπεται στο αντίστοιχο μακρό:
Βραχύ –> Μακρό
ε, α –> η
ο –> ω
Παραδείγματα:
επί + όνυμος < όνυμα (άλλος τύπος για το όνομα) –> επί + ώνυμος –> επώνυμος
όρκο + όμνυμι –> ορκωμοσία
στρατό + άγω –> στρατηγός
υπό + ερέτης –> υπηρέτης
Έπειτα αυτός ο κανόνας μεταφέρθηκε και σε λέξεις των οποίων το πρώτο συνθετικό τελείωνε σε σύμφωνο, εξού και η συνωμοσία. Ωστόσο, κάθε κανόνας έχει και εξαιρέσεις. Σημαντική παρατήρηση είναι, λόγου χάριν, πως ο κανόνας δεν ισχύει για κάποια σύνθετα που σχηματίστηκαν αφού έληξε ο νόμος και για λέξεις των οποίων το αρχικό φωνήεν του β’ συνθετικού ακολουθείται από δύο και περισσότερα σύμφωνα, π.χ επίορκος.
Γεγονός που οφείλεται στο ότι πλέον οι περισσότεροι έχουν συνηθίσει στον λάθος τρόπο με αποτέλεσμα όσοι εξακολουθούν να τη γράφουν σωστά να είναι… δακτυλοδεικτούμενοι.
Ώρα για το τεστ λοιπόν: Ορκωμοσία ή ορκομωσία; Το έχει δει γραμμένο και με τους δύο τρόπους, σωστά; Ωστόσο το σωστό είναι ορκωμοσία και ΟΧΙ ορκομωσία, όπως η συντριπτική πλειοψηφία εξακολουθεί να γράφει. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην περίπτωση της συνωμοσίας.
Η «συνθετική έκταση», ένας κανόνας της αρχαίας ελληνικής, εξηγεί την ορθογραφία αυτής της λέξης, όπως και πολλών άλλων. Η ερμηνεία αυτού το φαινομένου έχει ως εξής: όταν έχουμε μια λέξη με δύο συνθετικά που το πρώτο τελειώνει σε φωνήεν και το δεύτερο αρχίζει με φωνήεν, τότε γίνεται απαλοιφή του τελικού φωνήεντος από το πρώτο και το αρχικό φωνήεν του δεύτερου τρέπεται στο αντίστοιχο μακρό:
Βραχύ –> Μακρό
ε, α –> η
ο –> ω
Παραδείγματα:
επί + όνυμος < όνυμα (άλλος τύπος για το όνομα) –> επί + ώνυμος –> επώνυμος
όρκο + όμνυμι –> ορκωμοσία
στρατό + άγω –> στρατηγός
υπό + ερέτης –> υπηρέτης
Έπειτα αυτός ο κανόνας μεταφέρθηκε και σε λέξεις των οποίων το πρώτο συνθετικό τελείωνε σε σύμφωνο, εξού και η συνωμοσία. Ωστόσο, κάθε κανόνας έχει και εξαιρέσεις. Σημαντική παρατήρηση είναι, λόγου χάριν, πως ο κανόνας δεν ισχύει για κάποια σύνθετα που σχηματίστηκαν αφού έληξε ο νόμος και για λέξεις των οποίων το αρχικό φωνήεν του β’ συνθετικού ακολουθείται από δύο και περισσότερα σύμφωνα, π.χ επίορκος.
