ντγούν (το) ντγούν(ι): μεγάλη παρέα για φαγοπότι κυρίως χοιρινών παρασκευασμάτων που συνοδεύεται από τραγούδια και χορό
ντγουνοχαρά (η): έθιμο της Θράκης γνωστό και δημοφιλές, παλιότερα κατά την πρώτη ημέρα των Χριστουγέννων (ανήμερα) στο οποίο οι προετοιμασίες αρχίζουν από πολύ νωρίς την ίδια ημέρα με ιδιαίτερη στιγμή το σφάξιμο του γουρουνιού, που σχεδόν από το τέλος του προηγούμενου Αύγουστου εξέθρεψε η οικογένεια με ιδιαίτερη φροντίδα (ποικιλία τροφής, πράσινα χόρτα, διαλεγμένοι γιαρμάδες, φρέσκος ¨τζέρος¨). Αργότερα...
και κατά το μεσημέρι με την φωτιά και τα κάρβουνα από εύφλεκτα ξύλα και κυρίως ξερές κληματόβεργες που ήδη ετοίμασαν σε μεγάλη τρύπα (γούρνα) που άνοιξαν σε ένα διάπλατο σημείο της αυλής γίνεται το κάψιμο του δέρματος του σφάγιου (τσούξιμο ή τσούκσμο ή καψάλισμα) ώστε να καεί εντελώς το τρίχωμα που φέρει ή να αποξηρανθεί και με ανάλογο προσεκτικό τρίψιμο να πέσει και να απομακρυνθεί για να μείνει καθαρή και γυαλισμένη πλέον η επιδερμίδα που πλένεται καλά στη συνέχεια με μπόλικο ζεστό νερό ώστε αμέσως να αρχίσει από τους εμπειρότερους άνδρες το κομμάτιασμα με τεχνική και πολύ προσοχή ώστε τίποτε να μην καταστραφεί (έντερα, στομάχι, συκώτι) και τίποτε να μην πεταχτεί σαν άχρηστο και γίνει σπατάλη. Για τους Θρακιώτες η σπατάλη είναι αμαρτία και όλα τα σημεία του χοιρινού σφάγιου μπορούν να δώσουν ικανοποιητική πρώτη ύλη για ανάλογα διατροφικά παρασκευάσματα (κεφαλή, πνεύμονες, συκώτι, στομάχι, έντερα, κότσια, κόκκαλα, λαρδί, λίπος). Παράλληλα σε άλλες πρόχειρα αναμμένες φωτιές (πυρωστιά, γκαζιέρα) λίγο παράμερα και μέσα στην ίδια αυλή οι γυναίκες που σήμερα μόνο κοιτιούνται μεταξύ τους και δεν μιλούν, γιατί δεν προλαβαίνουν από την πολλή δουλειά, βράζουν κρεατομερίδες με μπόλ(ι)κια ρίγανι, πιπέρι μαύρο και κόκκινο και πολύ αλάτι (καβουρμάς) ή τηγανίζουν ¨κοψίδια¨ σε λίγο κρασί και δυνατή φωτιά.
Ηδη στρώθηκε τραπέζι πρόχειρο με τα έτοιμα ¨τουρσιά¨ και τις ελιές, το ¨ζωντανό¨ (νωπό) πράσο που μοσχοβολάει χειμωνιάτικη φρεσκάδα και τις σαλάτες αλλά και τα κρασιά που άφθονα και στη πρώτη γραμμή σήμερα δεν θα αργήσουν να ροδοκοκκινίσουν τα μάγουλα και των μικρών και των μεγάλων αν ήδη δεν τα κοκκίνισε η ¨κάψα¨ κι η ¨καψάλα¨ γύρω από τη φωτιά κατά το ¨τσούξιμο¨ κι αν όχι το δυνατό χειμωνιάτικο κρύο. Πολλές φορές ακόμη κι ο Ηλιος ολοζώντανος σιγοκαίει και ροδοκοκκινίζει τα μάγουλα σαν μακιγιάζ χαράς και ευδαιμονίας σε σκηνικό ευτυχίας για τέτοιες ¨χρονιάρες μέρες¨. Συνθήκες υπέροχες για χαρούμενη ατμόσφαιρα στην ολοκλήρωση του εθίμου που συντελείται σαν ιεροτελεστία από την οικογένεια και εκ περιδρομής σε κάθε νοικοκυριό του χωριού τέτοια μέρα όπου συμμετέχουν όλοι οι γείτονες και οι γνωστοί και οι φίλοι ακόμη και περαστικοί που περνούν από τη γειτονιά.
Πιο πέρα όρθιος και κεφάτος και πιο πολύ ροδοκόκκινος σήμερα ο παππούς ο ¨γκαϊντατζής¨ νευρικός κι ανυπόμονος ¨ματαπατάει¨ πηγαίνοντας μια εδώ και μια εκεί προσπαθώντας πότε να χορέψει και πότε να σταθεί γερά στα πόδια του για να φουσκώνει το ¨δερμάτ¨ που αγκάλιασε σφιχτά κι απ΄ το πρωί και με το πάθος του δίνει λατρεία και ρυθμό και ήχο γλυκό κι ανάλογο για γιορτινό χορό (ζωναράδικο, μπαϊντούσκα) που θα ολοκληρωθεί σε Διονυσιακή έκσταση αφού με το πέρασμα της ώρας το αλκοόλ σκαρφάλωσε και φώλιασε για τα καλά στα μηνίγγια της παρέας.
Οι μικροί της παρέας, σχεδόν όλα τα παιδιά της γειτονιάς, αδημονούν και περιμένουν με αγωνία την στιγμή που ο αρχισφάχτης, που σκόπιμα και τυραννικά τους παιδεύει, θα αποκολλήσει και θα ρίξει μακριά σε ανύποπτο χρόνο τη ¨φούσκα¨ (ουροδόχο κύστη του σφαγμένου ζώου). Μετά από πλύσιμο και σύντομη επεξεργασία θα γίνει μια πρώτης τάξης μπάλα για απολαυστικό παιχνίδι σε ατελείωτο κλωτσοσκούφι.
Σήμερα το έθιμο έσπασε σε δυο ημέρες με την διαδικασία για το σφάξιμο του γουρουνιού και το τεμάχισμα κατά τη παραμονή των Χριστουγέννων και το ανάλογο γλέντι να γίνεται μόνο με κατανάλωση αυστηρά νηστήσιμων φαγητών και εδεσμάτων (¨τουρσιά¨, ταραμάς, φασολάδα, πατάτα, χαλβάδες) ενώ στη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων μεταφέρθηκε το κυρίως παραδοσιακό γλέντι με πολλούς-πολλούς καλεσμένους και την κατανάλωση όσων χοιρινών παρασκευασμάτων ετοιμάστηκαν κατά την πρώτη ημέρα
