Κακούργημα ακόμα και η εγκατάλειψη νεογέννητων
Ένα νομοσχέδιο για τα αδέσποτα παρουσιάζει η κυβέρνηση, τα βασικά σημεία του οποίου μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.
Σχεδόν ένα στα δύο νοικοκυριά στην Ελλάδα έχουν τουλάχιστον ένα ζώο συντροφιάς, ενώ παράλληλα η χώρα μας έχει έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς αδέσποτων ζώων στον αστικό ιστό και στην περιφέρεια. Η...
ευθύνη της αυτοδιοίκησης, η θέσπιση ενός διευρυμένου εθνικού μητρώου ζώων συντροφιάς, η άμεση εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων, ο αυστηρός έλεγχος και η λογοδοσία, η στήριξη των ευαισθητοποιημένων δυνάμεων της κοινωνίας, η ευθύνη του ιδιοκτήτη - κηδεμόνα και η νομική ασπίδα με αυστηρότερες ποινές, είναι μερικοί μόνο από τους άξονες των ρυθμίσεων και των καινοτομιών που εισάγονται με το νομοσχέδιο για την ευζωία των ζώων και την ενίσχυση της κουλτούρας της φιλοζωίας.
Τι αφορά ο νέος νόμος
Το σχέδιο νόμου κομίζει μία νέα φιλοσοφία για τη φροντίδα των δεσποζόμενων και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και, ιδίως, των σκύλων και των γατών.
Οι κύριοι άξονες
• Οι δήμοι παραμένουν υπεύθυνοι για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, αλλά αποκτούν πλέον τους αναγκαίους πόρους για τη διαχείρισή τους
• Σημαντική οικονομική και υλικοτεχνική ενίσχυση των δήμων για στειρώσεις και φιλοξενία αδέσποτων ζώων
• Αναγνωρίζεται ο κομβικός ρόλος των Φιλοζωικών Οργανώσεων στη μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα και προβλέπεται δυνατότητα ενίσχυσής τους από τους ΟΤΑ
• Δημιουργείται το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, στο οποίο καταγράφονται οι σκύλοι και οι γάτες (δεσποζόμενα και αδέσποτα) και το ιατρικό ιστορικό τους, οι φιλοζωικές οργανώσεις, τα καταφύγια, οι εκτροφείς, τα ζώα που διατίθενται για εθελοντική αιμοδοσία, καθώς και τα αδέσποτα προς υιοθεσία.
• Η εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων καθίσταται κακούργημα, με απειλούμενη ποινή έως και 10 χρόνια κάθειρξη. Επίσης, ο πυροβολισμός, ο εκούσιος τραυματισμός με βαριά σωματική βλάβη, τα κρυοπαγήματα, η θερμοπληξία, η ηλεκτροπληξία, οι μάχες μεταξύ ζώων, η κτηνοβασία, αναφέρονται ρητά πλέον στον νόμο ως κακουργήματα, με την ίδια ποινή (έως 10 χρόνια).
• Προβλέπεται η στείρωση όλων των σκύλων και γατών, με ορίζοντα διετίας για την έναρξη της εφαρμογής του μέτρου.
Ο τρόπος
Στη διαχείριση του προγράμματος των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων την ευθύνη έχουν οι δήμοι της χώρας. Το υπουργείο Εσωτερικών, ως αρμόδιο για την αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο και την αρμοδιότητα για τα ζώα συντροφιάς, ώστε να επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός. Οι οριζόντιες πολιτικές, που αφορούν τα θέματα υγείας των ζώων και την προστασία της δημόσιας υγείας από τις ζωονόσους παραμένουν στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Άλλωστε η μεταφορά της σχετικής αρμοδιότητας ήταν στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ.
Τι αφορά ο νέος νόμος
Το σχέδιο νόμου κομίζει μία νέα φιλοσοφία για τη φροντίδα των δεσποζόμενων και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και, ιδίως, των σκύλων και των γατών.
Οι κύριοι άξονες
• Οι δήμοι παραμένουν υπεύθυνοι για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, αλλά αποκτούν πλέον τους αναγκαίους πόρους για τη διαχείρισή τους
• Σημαντική οικονομική και υλικοτεχνική ενίσχυση των δήμων για στειρώσεις και φιλοξενία αδέσποτων ζώων
• Αναγνωρίζεται ο κομβικός ρόλος των Φιλοζωικών Οργανώσεων στη μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα και προβλέπεται δυνατότητα ενίσχυσής τους από τους ΟΤΑ
• Δημιουργείται το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, στο οποίο καταγράφονται οι σκύλοι και οι γάτες (δεσποζόμενα και αδέσποτα) και το ιατρικό ιστορικό τους, οι φιλοζωικές οργανώσεις, τα καταφύγια, οι εκτροφείς, τα ζώα που διατίθενται για εθελοντική αιμοδοσία, καθώς και τα αδέσποτα προς υιοθεσία.
• Η εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων καθίσταται κακούργημα, με απειλούμενη ποινή έως και 10 χρόνια κάθειρξη. Επίσης, ο πυροβολισμός, ο εκούσιος τραυματισμός με βαριά σωματική βλάβη, τα κρυοπαγήματα, η θερμοπληξία, η ηλεκτροπληξία, οι μάχες μεταξύ ζώων, η κτηνοβασία, αναφέρονται ρητά πλέον στον νόμο ως κακουργήματα, με την ίδια ποινή (έως 10 χρόνια).
• Προβλέπεται η στείρωση όλων των σκύλων και γατών, με ορίζοντα διετίας για την έναρξη της εφαρμογής του μέτρου.
Ο τρόπος
Στη διαχείριση του προγράμματος των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων την ευθύνη έχουν οι δήμοι της χώρας. Το υπουργείο Εσωτερικών, ως αρμόδιο για την αυτοδιοίκηση, αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο και την αρμοδιότητα για τα ζώα συντροφιάς, ώστε να επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός. Οι οριζόντιες πολιτικές, που αφορούν τα θέματα υγείας των ζώων και την προστασία της δημόσιας υγείας από τις ζωονόσους παραμένουν στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Άλλωστε η μεταφορά της σχετικής αρμοδιότητας ήταν στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ.
Η ευθύνη
Υποχρέωση των δήμων να έχουν πλήρες επιχειρησιακό σχέδιο για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων. Παράλληλα είναι υποχρεωμένοι να λειτουργούν ή να είναι συμβεβλημένοι με καταφύγιο που λειτουργεί νόμιμα ώστε να φιλοξενούνται εκεί τα ζώα συντροφιάς. Οι δήμοι είναι αρμόδιοι για την καταγραφή, τη σήμανση και τη στείρωση όλων των αδέσποτων ζώων που βρίσκονται στα όριά τους. Μέσω του νέου προγράμματος «Άργος» χρηματοδοτείται η παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού (όπως οχήματα περισυλλογής αδέσποτων) και η κάλυψη του κόστους σήμανσης και στειρώσεων των αδέσποτων, καθώς και της δημιουργίας καταφυγίων, κτηνιατρείων, αποτεφρωτηρίων.
Το κράτος και η λογοδοσία των δήμων
Το κράτος εξασφαλίζει τους απαραίτητους πόρους, διευκολύνει τη δημιουργία νέων σύγχρονων υποδομών και εξορθολογίζει τις διαδικασίες, ώστε κανένας δήμος να μην έχει δικαιολογία για να μην εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη πολιτική για τα ζώα συντροφιάς. Παράλληλα, για πρώτη φορά εισάγονται δείκτες απόδοσης, οι οποίοι είναι δημόσια αναρτημένοι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη λογοδοσία για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος αλλά και τη διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Για πρώτη φορά το υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να επιβάλλει σοβαρές (και χρηματικές) ποινές σε όσους δήμους δεν εφαρμόζουν αποτελεσματική διαχείριση των ζώων συντροφιάς.
Ο ρόλος των φιλόζωων
Στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του νέου νόμου, οι φιλοζωικές οργανώσεις μπορούν να συνεργάζονται με τους δήμους, να σημαίνουν και να στειρώνουν αδέσποτα ζώα σε συμβεβλημένους με τον δήμο κτηνιάτρους. Εναλλακτικά (συμπεριλαμβανομένων και των φιλόζωων ιδιωτών), μπορούν και σε κτηνιάτρους της επιλογής τους εφόσον θέλουν να καλύψουν τα ίδια το κόστος, ακόμα και χωρίς να υπάρχει συμφωνία με τον οικείο δήμο. Για πρώτη φορά, δίνεται στις φιλοζωικές οργανώσεις η δυνατότητα να περισυλλέγουν και να φροντίζουν αδέσποτα ζώα ως προσωρινοί ιδιοκτήτες τους, θωρακίζοντας τον ρόλο και το έργο τους. Παράλληλα μπορούν να συμμετάσχουν στην πανελλήνια πλατφόρμα υιοθεσιών, αναρτώντας αγγελίες για υιοθεσία αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Στείρωση και ευθύνη
Μεγάλος αριθμός αδέσποτων ζώων προέρχεται από ανεπιθύμητες γέννες δεσποζόμενων ζώων. Είναι υποχρέωση του ιδιοκτήτη – κηδεμόνα να μεριμνά και για τη στείρωσή του. Έτσι, το νομοσχέδιο προβλέπει μια σχεδόν διετή μεταβατική περίοδο για την έναρξη της υποχρεωτικής στείρωσης και επιπλέον ένα ακόμη έτος για τις διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παράλειψης. Για πρώτη φορά οι δήμοι μπορούν να δώσουν κίνητρα για τη στείρωση, τα οποία μπορούν να είναι μείωση οικιακών δημοτικών τελών για τους συνεπείς ιδιοκτήτες ζώων αλλά και παροχή voucher για στείρωση σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Προς σύγχρονα καταφύγια
Εισάγονται επιπλέον κανόνες λειτουργίας, τους οποίους πρέπει να τηρούν, τόσο τα δημοτικά, όσο και τα μη δημοτικά καταφύγια. Κάθε καταφύγιο διατηρεί, προφανώς, την υποχρέωσή του να έχει κατάλληλες εγκαταστάσεις και συμβεβλημένο κτηνίατρο, ενώ πρέπει να διαθέτει και το απαραίτητο προσωπικό για την καθαριότητα και φροντίδα των ζώων, με 14ωρη, τουλάχιστον παρουσία ημερησίως. Ορίζονται υποχρεωτικά ώρες επισκέψεων ώστε τα καταφύγια να είναι προσβάσιμα σε όλους, όπως επίσης και η υποχρέωση τήρησης ενημερωμένης ιστοσελίδας, με όλες τις πληροφορίες για τα ζώα που φιλοξενούνται σε αυτά. Παράλληλα, το μητρώο καταφυγίων εξασφαλίζει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία όλων (συμπεριλαμβανομένων των δήμων) όσοι λειτουργούν καταφύγια.
Αυστηρότερες ποινές για την κακοποίηση
Ο φόνος και ο βασανισμός ζώου είναι ήδη σοβαρές παραβάσεις κακουργηματικού χαρακτήρα και έχουν, εκτός από ποινικές, και μεγάλες διοικητικές ποινές. Άλλωστε αυτή η κυβέρνηση έκανε κακούργημα τον φόνο και τον βασανισμό του ζώου (νόμος 4745/2020). Με τον νομοσχέδιο αυτό, κακούργημα πλέον καθίσταται και η εγκατάλειψη νεογέννητου ζώου. Οι απειλούμενες ποινές για τις παραβάσεις αυτές, είναι κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, προβλέπεται και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.
Επίσης, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως ο δραστικός περιορισμός της φυσιολογικής κίνησής του, οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η μη προβλεπόμενη εργασία για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη, θεωρούνται κακοποίηση και τιμωρούνται, όπως και η εγκατάλειψη, με φυλάκιση από 1 έως 5 έτη και χρηματική ποινή έως 18.000 ευρώ, ενώ, παράλληλα, προβλέπεται και διοικητικό πρόστιμο ύψους 30.000 ευρώ.
Η δηλητηρίαση του ζώου (φόλες) εντάσσεται στις κακουργηματικού χαρακτήρα παραβάσεις και επιφέρει ποινή κάθειρξης έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, επιφέρει και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.
Όποιος έχει καταδικαστεί για κακοποίηση ζώου συντροφιάς δεν μπορεί να οριστεί ως ιδιοκτήτης ή ανάδοχος ζώου συντροφιάς για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα (10) ετών. Παράλληλα, το ίδιο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί να απασχολείται, εθελοντικά ή με αμοιβή, σε αντικείμενο σχετικό με ζώα.
Πρώτη φορά Εθνικό Μητρώο Ζώων
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μέσω του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ), θα ξέρουμε σε πραγματικό χρόνο τον αριθμό των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων συντροφιάς (σκύλων και γατών), τον αριθμό των αδέσποτων που διαχειρίζεται κάθε δήμος, τον αριθμό των ζώων προς υιοθεσία και το ιστορικό υγείας κάθε ζώου. Στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς περιλαμβάνονται:
· Μητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Ζώων Συντροφιάς. Το σύνολο των δεσποζόμενων και αδέσποτων σκύλων και γατών, μαζί με τα στοιχεία του ιδιοκτήτη – κηδεμόνα τους. Πλέον στο μητρώο θα καταγράφονται και τα ιατρικά και κλινικά δεδομένα των σκύλων και γατών ώστε αυτά να είναι άμεσα προσβάσιμα και από τον ιδιοκτήτη αλλά και από οποιονδήποτε κτηνίατρο σε όλη τη χώρα εφόσον υπάρξει ανάγκη.
· Μητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων. Στο μητρώο αυτό καταχωρίζονται όλα τα αναγνωρισμένα και νομίμως λειτουργούντα φιλοζωικά σωματεία ώστε να υπάρχει ξεκάθαρη δημόσια εικόνα για τα φιλοζωικά σωματεία, τα στοιχεία επικοινωνίας τους και το έργο που αυτά επιτελούν σε συνεργασία με τους δήμους. Απαραίτητο στοιχείο για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα διαχείρισης αδεσπότων και στο πρόγραμμα υιοθεσιών είναι η εγγραφή σε αυτό το μητρώο.
· Μητρώο Καταφυγίων στο οποίο εγγράφονται όλα τα νομίμως λειτουργούντα καταφύγια σκύλων και γατών της χώρας. Εκεί καταχωρίζεται η ακριβής τοποθεσία τους, τα στοιχεία επικοινωνίας, ο υπεύθυνος διαχείρισής τους, καθώς και οι ώρες επισκέψεων από το κοινό. Καταφύγια μπορούν να λειτουργούν οι δήμοι, σύνδεσμοι δήμων, τα εγγεγραμμένα στο μητρώο φιλοζωικά σωματεία και ιδιώτες φιλόζωοι.
· Μητρώο Εκτροφέων. Για πρώτη φορά γίνεται πλήρης καταγραφή των νομίμως λειτουργούντων εκτροφέων, ώστε η δημόσια αυτή πληροφορία να είναι στη διάθεση οποιουδήποτε θέλει να αγοράσει ζώο συντροφιάς από εκτροφέα, βάζοντας τέλος στο παράτυπο εμπόριο ζώων συντροφιάς.
· Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων συντροφιάς. Ίσως το πιο σημαντικό μητρώο. Σε αυτό, όποιος θέλει να υιοθετήσει ένα αδέσποτο σκύλο ή γάτα, μπορεί να επιλέξει όποιο θέλει από ένα καταφύγιο που λειτουργεί νόμιμα.
· Πλατφόρμα εθελοντική αιμοδοσίας ζώων συντροφιάς. Πάντα με βάση τις αρχές της κτηνιατρικής επιστήμης, δημιουργείται αυτό το μητρώο στο οποίο δηλώνονται οι ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς που εθελοντικά επιθυμούν να τα διαθέσουν για αιμοδοσία.
Άλλες καινοτομίες
· Εκπαίδευση των σωμάτων ασφαλείας σχετικά με τη φιλοζωία και την ευζωία των ζώων
· Ειδική γραμμή και εφαρμογή υποδοχής καταγγελιών για κακοποίηση ζώων. Οι καταγγελίες αυτές τίθενται υπόψη των ελεγκτικών αρχών.
· Ίδρυση και λειτουργία περιφραγμένων πάρκων σκύλων από τους δήμους
· Πρόβλεψη λειτουργίας κοιμητηρίων και νεκροταφείων σκύλων και από τους δήμους
