γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Μέρος Β’
« Στόχος της εισβολής ήταν η δημιουργία μιας ομοσπονδίας στην Κύπρο. Η επιχείρηση ήταν επιτυχής, όμως η δημιουργία της ομοσπονδίας στο τραπέζι ακόμα δεν έγινε κατορθωτή. Ο στόχος αυτός παραμένει απραγματοποίητος»
Στρατηγός Kenan Evren και πρώην πρωθυπουργού της Τουρκίας «Σημερινή» 12 Φεβρουαρίου 1990
Οι Βρετανοί το μυαλό και οι Αμερικανοί τη γροθιά
‘Ακρως αποκαλυπτικές συνομιλίες Δρ.Χένρι Κίσινγκερ και Βρετανού πρέσβη στην Ουάσιγκτον Peter Ramsbotham 23 Ιουλίου 1974. Ο Τζειμς Κάλλαχαν θα προχωρούσε στη Γενεύη 1 δίχως την Ελλάδα. Αντίδραση Κίσινγκερ: «Μα γιατί τέτοια βιασύνη; Καταρχήν ελπίζω να μην κάνετε τίποτα δίχως να μας μιλήσετε. Εμείς δεν κάναμε βήμα δίχως να σας μιλήσουμε. Έστω και αν αφήνουμε εσάς να βάζετε το μυαλό και εμείς τη πυγμή (γροθιά), θα ήταν καλό (να μας μιλήσετε πρώτα). … Ότι και να συμβαίνει στην Ελλάδα πρέπει να δοθούν 48 ώρες να βρουν τα πόδια τους. Εξ΄όσων γνωρίζω δεν έχουν πρωθυπουργό… Δεν νομίζω ο Ετσεβίτ θα πεθάνει από καρδιακή προσβολή αν δεν υπάρξει διάσκεψη.»
«βρετανο/τουρκικό gang–up»
Κίσινγκερ : «…Είναι απαράδεκτο η ελληνική δημοκρατική κυβέρνηση να βρεθεί αντιμέτωπη με μια βρετανο/τουρκική επιβουλή (gang–up). Το καλό που σου θέλω είναι να το ξεκαθαρίσεις στο Λονδίνο ότι νομίζω οι επικοινωνίες μεταξύ μας έχουν σπάσει πλήρως και υπενθύμισε τους ότι εγώ δεν έκανα βήμα δίχως να πάρω τη συγκατάθεση του Callaghan… Δεν θέλω Διάσκεψη δίχως τους Έλληνες… Είναι ανήθικο να ζητάς από μια νέα κυβέρνηση που δεν έχει ακόμα συγκροτηθεί να πάει εκεί να διαπραγματευτεί… »
27 Ιουλίου 1974 – (ΠΡΙΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ η Γενεύη 1)Ο Γλαύκος Κληρίδης προς βρετ. ΄Υπ. Αρμοστή στη Λευκωσία: Συμφωνεί με Ραούφ Ντενκτάς για ομοσπονδιακή λύση, τη θεωρούσε ως «ρεαλιστική και σταθερή.
Γενεύη ΙΙ 8- 14 Αυγούστου 1974 – γεωγραφικός διαχωρισμός
Οι ελληνοκύπριοι συμμετέχοντες : Γλ. Κληρίδης, Μιχαλάκης Τριανταφυλλίδης, Τάσσος Παπαδόπουλος, Κρίτων Τορναρίτης και Πολύβιος Πολυβίου. Ο τελευταίος ο μόνος επιζών.
Ο Τζέιμς Κάλλαχαν ενημερωμένος για την δεύτερη εισβολή από τις βρετ. Μυστικές υπηρεσίες, ενημέρωσε και τους Αμερικανούς.
Χάρτες 9 Αυγούστου – Ο συνταγματάρχης JerryHunter(στρατιωτικός ακόλουθος στην βρετανική Υπ. Αρμοστεία) έφθασε στη Γενεύη με τους τελευταίους χάρτες οριοθέτησης της γραμμής Αττίλα που ανέλαβαν οι Βρετανοί. Οι χάρτες άλλαζαν συνεχώς λόγω της προέλασης των Τούρκων. Σύμφωνα με εκείνους τους χάρτες, οι μυστικές υπηρεσίες Βρετανίας και Αμερικής διαμόρφωναν και προσάρμοζαν τους δικούς των χάρτες παρακολουθήσεως.
΄Όπως π.χ. και ο χάρτης που ακολουθεί, που βρέθηκε στα αμερικανικά αρχεία και λανθασμένα ονομάστηκε ‘χάρτης Κίσινγκερ ’. Ενώ στο πάνω μέρος λέγει καθαρά «Ο χάρτης αυτός ετοιμάστηκε από την Υπηρεσία Πληροφοριών και Έρευνας προβάλλοντας τις τουρκικές κινήσεις στην Κύπρο 13 Αυγούστου 1974» (Map done by the Bureau of Intelligence and Research projectingTurkish moves on Cyprus 13 August 1974).
‘Ακρως αποκαλυπτικές συνομιλίες Δρ.Χένρι Κίσινγκερ και Βρετανού πρέσβη στην Ουάσιγκτον Peter Ramsbotham 23 Ιουλίου 1974. Ο Τζειμς Κάλλαχαν θα προχωρούσε στη Γενεύη 1 δίχως την Ελλάδα. Αντίδραση Κίσινγκερ: «Μα γιατί τέτοια βιασύνη; Καταρχήν ελπίζω να μην κάνετε τίποτα δίχως να μας μιλήσετε. Εμείς δεν κάναμε βήμα δίχως να σας μιλήσουμε. Έστω και αν αφήνουμε εσάς να βάζετε το μυαλό και εμείς τη πυγμή (γροθιά), θα ήταν καλό (να μας μιλήσετε πρώτα). … Ότι και να συμβαίνει στην Ελλάδα πρέπει να δοθούν 48 ώρες να βρουν τα πόδια τους. Εξ΄όσων γνωρίζω δεν έχουν πρωθυπουργό… Δεν νομίζω ο Ετσεβίτ θα πεθάνει από καρδιακή προσβολή αν δεν υπάρξει διάσκεψη.»
«βρετανο/τουρκικό gang–up»
Κίσινγκερ : «…Είναι απαράδεκτο η ελληνική δημοκρατική κυβέρνηση να βρεθεί αντιμέτωπη με μια βρετανο/τουρκική επιβουλή (gang–up). Το καλό που σου θέλω είναι να το ξεκαθαρίσεις στο Λονδίνο ότι νομίζω οι επικοινωνίες μεταξύ μας έχουν σπάσει πλήρως και υπενθύμισε τους ότι εγώ δεν έκανα βήμα δίχως να πάρω τη συγκατάθεση του Callaghan… Δεν θέλω Διάσκεψη δίχως τους Έλληνες… Είναι ανήθικο να ζητάς από μια νέα κυβέρνηση που δεν έχει ακόμα συγκροτηθεί να πάει εκεί να διαπραγματευτεί… »
27 Ιουλίου 1974 – (ΠΡΙΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ η Γενεύη 1)Ο Γλαύκος Κληρίδης προς βρετ. ΄Υπ. Αρμοστή στη Λευκωσία: Συμφωνεί με Ραούφ Ντενκτάς για ομοσπονδιακή λύση, τη θεωρούσε ως «ρεαλιστική και σταθερή.
Γενεύη ΙΙ 8- 14 Αυγούστου 1974 – γεωγραφικός διαχωρισμός
Οι ελληνοκύπριοι συμμετέχοντες : Γλ. Κληρίδης, Μιχαλάκης Τριανταφυλλίδης, Τάσσος Παπαδόπουλος, Κρίτων Τορναρίτης και Πολύβιος Πολυβίου. Ο τελευταίος ο μόνος επιζών.
Ο Τζέιμς Κάλλαχαν ενημερωμένος για την δεύτερη εισβολή από τις βρετ. Μυστικές υπηρεσίες, ενημέρωσε και τους Αμερικανούς.
Χάρτες 9 Αυγούστου – Ο συνταγματάρχης JerryHunter(στρατιωτικός ακόλουθος στην βρετανική Υπ. Αρμοστεία) έφθασε στη Γενεύη με τους τελευταίους χάρτες οριοθέτησης της γραμμής Αττίλα που ανέλαβαν οι Βρετανοί. Οι χάρτες άλλαζαν συνεχώς λόγω της προέλασης των Τούρκων. Σύμφωνα με εκείνους τους χάρτες, οι μυστικές υπηρεσίες Βρετανίας και Αμερικής διαμόρφωναν και προσάρμοζαν τους δικούς των χάρτες παρακολουθήσεως.
΄Όπως π.χ. και ο χάρτης που ακολουθεί, που βρέθηκε στα αμερικανικά αρχεία και λανθασμένα ονομάστηκε ‘χάρτης Κίσινγκερ ’. Ενώ στο πάνω μέρος λέγει καθαρά «Ο χάρτης αυτός ετοιμάστηκε από την Υπηρεσία Πληροφοριών και Έρευνας προβάλλοντας τις τουρκικές κινήσεις στην Κύπρο 13 Αυγούστου 1974» (Map done by the Bureau of Intelligence and Research projectingTurkish moves on Cyprus 13 August 1974).
Βρετανικός αντίστοιχος χάρτης των τουρκικών θέσεων όπως διαμορφώθηκαν με την δεύτερη εισβολή. Ένας από πολλούς που σχεδιάζονταν σύμφωνα με τα δεδομένα.
ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΔΙΖΩΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΕ ΧΑΡΤΗ
12 Αυγούστου – Ο Ραούφ Ντενκτάς απαιτεί δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία αποτελούμενη από δύο ομόσπονδα κράτη με χάρτη. Η τουρκική ζώνη να περιλαμβάνει το 34% του εδάφους της Δημοκρατίας – Από Λιμνίτη-Λεύκας – στο λιμάνι της Αμμοχώστου.
Ο ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΔΙΖΩΝΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΡΑΟΥΦ ΝΤΕΝΚΤΑΣ 12.8.1974
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τουράν Γκιουνές έδωσε στον Κάλλαχαν δεύτερο σχέδιο/χάρτη για δύο αυτόνομες ζώνες που θα απαρτίζονταν από μια τουρκική ζώνη με 6 περιοχές και μια ελληνική ζώνη με 2 περιοχές… Η τουρκική ζώνη να έχει το 34% του εδάφους της Δημοκρατίας.
Βρετανικός αντίστοιχος χάρτης των τουρκικών θέσεων όπως διαμορφώθηκαν με την δεύτερη εισβολή. Ένας από πολλούς που σχεδιάζονταν σύμφωνα με τα δεδομένα.
Αυτούσιος ο ερασιτεχνικός χάρτης Γκουνές στο βρετανικό Αρχείο με τις μολυβιές να σχηματίζουν τα καντόνια.
13 Αυγούστου – Προσχέδιο Κάλλαχαν για γεωγραφική ομοσπονδία, ζητεί από Γεώργιο Μαύρο και Γλαύκο Κληρίδη να υπογράψουν. Ο Γλαύκος Κληρίδης έδωσε στον Ντενκτάς αντιπρόταση αποδεχόμενος διοικητική αυτονομία και κάποια συγκέντρωση τουρκικών χωριών εξαιρουμένης της πιθανότητας γεωγραφικής ζώνης ή μετακίνησης πληθυσμών.Ο Κάλλαχαν εκβιάζει Γλαύκο Κληρίδη και Γεώργιο Μαύρο ότι εάν δεν δεχόντουσαν γεωγραφικό διαχωρισμό δεν θα ικανοποιούνταν οι Τούρκοι και θα προχωρούσε η δεύτερη εισβολή και δεν θα είχαν βοήθεια από κανένα.
Ο Γκιουνές επέμενε αποδοχή γεωγραφικής ζώνης και επιβεβαίωση έκτασης (τουρκική ζώνη 30-34%). Ο Κάλλαχαν είπε στον Κίσινγκερ ότι είχε πείσει τους Κληρίδη και Μαύρο να πάνε στην Λευκωσία και στην Αθήνα και να επιστρέψουν την επόμενη νύχτα με καθαρή απάντηση. Ο Κληρίδης ήταν έτοιμος (του είπε) να δηλώσει πριν φύγει ότι δεχόταν την αρχή της μίας γεωγραφικής ζώνης, αλλά που θα ήταν κάτω του 34% του εδάφους. Οι Τούρκοι το απέρριψαν και προχώρησαν με την δεύτερη εισβολή.
14 Αυγούστου – Ιστορική συνεννόηση Κίσινγκερ/Κάλλαχαν – Κάλλαχαν ο ‘καβαλάρης’ και Κίσινγκερ το ‘άλογο’ όχι αντίστροφα
«Άβολα κοντά στον Χίτλερ» «Σημερινή» 18.8.2018
https://simerini.sigmalive.com/article/2018/8/18/abola–konta–ston–khitler/
Ο Κίσινγκερ ρώτησε πως προχωρούσαν και ο Κάλλαχαν του απάντησε ότι οι Τούρκοι είχαν καλή υπόθεση για τη δημιουργία μιας (ντε φάκτο τουρκικής) ζώνης με αυτονομία σε μια ομοσπονδία. Μετά τη στρατιωτική λύση θα έχουν το δικό τους σύνορο, θα υπάρξει μεγάλη ανταλλαγή πληθυσμού και μετά θα ακολουθήσει η διπλωματία μέχρι να βρεθεί ειρηνική λύση…
Κίσινγκερ: «Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου Jim. Και η τραγωδία είναι ότι θα μπορούσε να διευθετηθεί το θέμα μέσω διπλωματίας…» (Σημειώνεται η διαφωνία Κίσσιγκερ με Λονδίνο 18/19 Ιουλίου 1974 στο Α’ Μέρος).
Στις 16 Αυγούστου oΚάλλαχαν επανέλαβε, τα όσα είπε στον Κίσινγκερ και στις «Οδηγίες για χρήση» προς τις διπλωματικές του αποστολές.
Την ίδια μέρα στο Φόρεϊν ΄Οφις πάρθηκε η απόφαση : Γεωγραφική Λύση. Να χρησιμοποιούσαν καταρχήν τον όρο «διπεριφερειακή ομοσπονδία» (συνώνυμη της διζωνικής). Η δι-περιφερειακή (ΔΔΟ) έλεγαν, που ζητούσε ο Ντενκτάς προσέφερε την καλύτερη λύση, να κάλυπτε όμως μικρότερη έκταση από το 34%. … Επέλεξαν τον Κληρίδη για την προώθησή της θα βοηθούσαν διώχνοντας ανεπιθύμητες ελληνικές επιρροές από την Κύπρο…
27 Αυγούστου 1974– Ο Κάλλαχαν, όμως, ανήσυχος για την στάση Κίσινγκερ έστειλε αξιωματούχους του στην Ουάσιγκτον για πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση, τα πρακτικά της οποίας υπογραμμίζουν για ακόμα μια φορά, ότι οι Βρετανοί ήσαν οι παίχτες σ’ όλη τη διαδρομή των γεγονότων του 1974. Χρειάζονταν όμως την αμερικανική υποστήριξη ως μια δυναμική επιρροή, όπως (κάτι που ο Kissinger αντιλήφθηκε εξαρχής) να έχουν κάποιο για να του επιρρίψουν τις ευθύνες αν τα πράγματα αποτύγχαναν. Η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ήταν η βρετανο-τουρκική λύση (από το 1956) που προώθησε το Φόρειν ΄Οφις.
Οι Βρετανοί είπαν ότι ο Κάλλαχαν σκόπιμα διατηρούσε χαμηλούς τόνους ενόσω διαρκούσαν οι διπλωματικές επαφές, ο δε Κίσινγκερ επενέβη λέγοντας ότι το μεγαλύτερο διπλωματικό κατόρθωμα είχε ήδη επιτευχθείμε το να θεωρούν τον ίδιο ως τον κακό των διαπραγματεύσεων. Οι Βρετανοί είπαν πως όταν ο Τζόζεφ Σίσκο έφθασε στο Λονδίνο στις 18 Ιουλίου και ρώτησε αν μπορούσε να προβλεφθεί κάποια λύση πακέτο για την Κύπρο του είπαν στο στάδιο εκείνο όχι… Τώρα, τα πράγματα ήσαν πολύ πιο καθαρά. Στην ουσία μια ρεαλιστική διευθέτηση θα ήταν μια δι-περιφερειακή ομοσπονδία στην Κύπρο.Ο Κίσινγκερ συμφώνησε όμως, ήταν πολύ διστακτικός να αφήσει τις ΗΠΑ να πάρουν θέση… Αν η βρετανική πρωτοβουλίααποτύγχανε, θα έλεγαν ότι έφταιγε η Αμερική που δεν πίεσε αρκετά σκληρά την Άγκυρα. Έτσι οι ΗΠΑ θα χρεώνονταν την αποτυχία και όχι το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι Βρετανοί είπαν πως αν είχαν εισηγηθεί και υιοθετήσει την περιφερειακή λύσηπολύ νωρίς, ο Μαύρος μπορούσε να εγκατέλειπε τις διαπραγματεύσεις.
Ο Κίσινγκερ πίστευε ότι δύο στις τρεις περιπτώσεις η προτεινόμενη βρετανική πρωτοβουλία θα αποτύγχανε. Δεν ήθελε τις Ηνωμένες Πολιτείες να φορτωθούν την ευθύνη της αποτυχίας. Αν το Ηνωμένο Βασίλειο ήθελε να βάλει μπροστά την πρωτοβουλία του μόνο του, θα τους έδινε τις ευλογίες του… ΟιΒρετανοί ρώτησαν τον Κίσινγκερ αν μπορούσαν να βασίζονταν στη πλήρη υποστήριξή του αν έβαζαν μπροστά την πρωτοβουλία – πρότασή τους – για δι-περιφερειακή ομοσπονδία(διζωνική). Ο Κίσινγκερ υποσχέθηκε να ενημερώσει τον αμερικανό πρόεδρο και να τους δώσει απάντηση την επόμενη μέρα. Τους την έδωσε…
Ο Κίσινγκερ δικαιώθηκε. Ακόμα προσπαθούν οι Βρετανοί…
Στο επόμενο το Γ’.
(Πηγές « Διζωνική vs Δημοκρατία 1955-2019»)
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ:ΣΗΜΕΡΙΝΗ 15/8/2021
