Το πιο ιστορικό «καφέ» της Ρώμης και δεύτερο πιο παλιό της Ιταλίας
Η Ρώμη είναι η πόλη που εκπροσωπεί την ιστορία της Ιταλίας με όλα τα αξιοθέατά της, αλλά παράλληλα είναι και μια πόλη που… μυρίζει Ελλάδα.
Στον αριθμό 86, στη βία Κοντότι, σ’ έναν από...
τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της πόλης, κοντά στην Πιάτσα ντι Σπάνια βρίσκεται το πιο ιστορικό «καφέ» της Ρώμης και το δεύτερο πιο παλιό στην Ιταλία, μετά το «καφέ» Φλωριάν της Βενετίας.
Ο λόγος για το διάσημο «καφέ Γκρέκο» (Caffe Greco) στο κέντρο της ιταλικής πρωτεύουσας. Αρχικά ονομαζόταν το «καφέ του Έλληνα» και στην ταμπέλα του είχε ζωγραφισμένο έναν Έλληνα. Ιδρύθηκε το 1760 από τον Έλληνα Νικόλα ντέλα Μανταλένα (Nicola della Maddalena), σε μια Ιταλία, μεταξύ άλλων, ακόμα πολύ διαφορετική από αυτή που φανταζόμαστε σήμερα, αν σκεφτούμε ότι το Βασίλειο της Ιταλίας γεννήθηκε το 1861 και ότι η Ρώμη έγινε μέρος του μόλις το 1870.
Καφές και τέχνη το καθιστούν… μουσείο
Είναι ένα μέρος όπου μπορεί κάποιος να αναπνεύσει μια ατμόσφαιρα γεμάτη γοητεία, αυτή τη γοητεία των περασμένων εποχών αλλά πάντα παρούσα, με τα έπιπλα του δέκατου ένατου αιώνα που αναμειγνύονται με το άρωμα του καφέ και το άρωμα της ιστορίας της τέχνης.
Στο εσωτερικό, μάλιστα, και σε τέσσερις αίθουσες εκτίθενται περισσότερα από 300 έργα και ιστορικά κειμήλια, που την καθιστούν μια εντυπωσιακή γκαλερί και αφηγούνται τη μακρά και λαμπρή ιστορία διανοουμένων, συγγραφέων και μεγάλων προσωπικοτήτων. Στη διάσημη, μάλιστα, αίθουσα Omnibus φιλοξενείται μια φορά το μήνα μια ομάδα ακαδημαϊκών και μελετητών που ασχολούνται με την ιστορία της πόλης, οι λεγόμενοι «Gruppo dei Romanisti».
Τόποι κουλτούρας
Τα πρώτα καφέ γεννήθηκαν στην Ευρώπη το 1600 ως μικρά καταστήματα και σταδιακά έγιναν πυρήνες ζωής στην πόλη. Αλλά αναμφίβολα στην Εποχή του Διαφωτισμού, όταν γεννήθηκε και το «Caffè Greco», έγιναν οι χώροι όπου έπαιρνε σάρκα και οστά η δημιουργικότητα των πιο ένθερμων μυαλών. Σ’ αυτά τα καταστήματα αρχίζουν να συχνάζουν διανοούμενοι, καλλιτέχνες και συγγραφείς, γίνονται τόποι συνάντησης, έμπνευσης και πολιτισμού και μέσα σε αυτά η φιλοσοφία του Διαφωτισμού κάνει τα πρώτα της βήματα.
Εδώ… εφευρέθηκε το εσπρεσάκι
Το 1806 η τιμή του καφέ αυξήθηκε σημαντικά λόγω του ηπειρωτικού αποκλεισμού που επέβαλε ο Ναπολέων. Οι άλλες καφετέριες στη Ρώμη, φοβούμενες ότι θα χάσουν πελάτες, προσπάθησαν να διατηρήσουν σταθερή την τιμή των φλιτζανιών καφέ, αναμειγνύοντας με την πολύτιμη σκόνη ρεβυθάλευρο, αλεύρι σόγιας ή κάστανου. Στο καφέ Γκρέκο, από την άλλη πλευρά, χρησιμοποιούνταν πάντα μόνο καθαρός καφές.
Η τιμή διπλασιάστηκε και το φλιτζάνι έγινε μικρότερο (αυτό που χρησιμοποιείται ακόμα σήμερα), αλλά το αδιαμφισβήτητο άρωμα του πραγματικού καφέ… σφράγισε την οριστική επιτυχία του μαγαζιού. Ο ιδιοκτήτης του «καφέ» δεν θέλησε να αντικαταστήσει τον αυθεντικό καφέ με υποκατάστατα, προτίμησε αντίθετα να μειώσει την ποσότητα και να λανσάρει την καινοτομία των μικρών φλιτζανιών, εφευρίσκοντας με τον τρόπο αυτό το… εσπρεσάκι.
Διάσημοι θαμώνες
Η χρυσή εποχή για το «Καφέ Γκρέκο» εκτείνεται σ’ όλη τη διάρκεια του 18ου αιώνα. Σ’ αυτό σύχναζαν κατά καιρούς μονάρχες, όπως ο βασιλιάς Λουδοβίκος Α’ της Βαυαρίας, και Πάπες, όπως ο Πάπας Λέων ΙΓ’.
Ο βασιλιάς Λουδοβίκος της Βαυαρίας, όταν επισκεπτόταν το «καφέ» στα χρόνια της ελληνικής εθνεγερσίας, συνήθιζε να εκδηλώνει σ’ ένα κύκλο φίλων του καλλιτεχνών τον ένθερμο φιλελληνισμό του. Το 1833, ο Δανός αρχιτέκτων Κρίστιαν Χάνσεν πήρε εκεί την απόφαση να επισκεφθεί την Ελλάδα για να μελετήσει τα μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας.
Αλλά και συγγραφείς ήταν διάσημοι θαμώνες της καφετέριας, όπως ο Κάρλο Γκολντόνι, ο Νικολάι Γκόγκολ (έγραψε εκεί ένα μέρος από το μυθιστόρημά του «Νεκρές Ψυχές», 1845), ο Νίτσε, ο Γκαίτε, ο Σοπενχάουερ, ο Κάρολος Ντίκενς, ο Μαρκ Τουαίν, ο Λόρδος Βύρων, ο Σαρλ Μπωντλαίρ, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και άλλοι.
Ζωγράφοι και γλύπτες επίσης, ανάμεσά τους και ο διάσημος σουρεαλιστής ζωγράφος Σαλβαδόρ Νταλί. Αλλά και μεγάλοι συνθέτες όπως ο Φραντς Λιστ, ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο Φέλιξ Μέντελσον, ο Τζοακίνο Ροσίνι, ο Έκτορ Μπερλιόζ, ο Ζορζ Μπιζέ και ο Αρτούρο Τοσκανίνι.
Πολλές σελίδες και ποιήματα αφιερώθηκαν σ΄ αυτό το ρωμαϊκό και ευρωπαϊκό πολιτιστικό σύμβολο, καθώς και διάσημοι πίνακες, που μας επιτρέπουν να ανακατασκευάσουμε πιστά αυτόν τον γραφικό τόπο και τις ατμόσφαιρές του. Γνωστός είναι σίγουρα ο πίνακας του ζωγράφου Renato Guttuso, ο οποίος αφιέρωσε ένα από τα διάσημα έργα του σ’ αυτόν τον τόπο («Caffè Greco», 1976)
