Οι αγώνες που άφησε ο Διγενής, στην ιστορία αυτού τόπου αποτελούν για μας μια υπέρτατη εθνική ανάγκη για επιβίωση σε μια Κύπρο που κινδυνεύει να παραμείνει μοιρασμένη με κίνδυνο τον αφελληνισμό της...
Οι αγώνες του μας καλούν καθημερινά να υπερασπιζόμαστε ως ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ την Ελληνικής μας ιστορία χαράζοντας έτσι στην ταυτότητα μας, τον Ελληνισμό μας.
Από την εφηβική του ηλικία, ο Γεώργιος Γρίβας είχε κιόλας διαλέξει τον δρόμο που θα ακολουθούσε. Έναν δρόμο που είχε σαν βάση του τα ιδανικά και τις αξίες, έναν δρόμο γεμάτο σκληρούς αγώνες για λευτεριά, τιμή και αξιοπρέπεια. Μια πορεία που οδηγούσε στο σημαντικότερο, ίσως όραμα της ζωής του, για εθνική αυτοδιάθεση και Ένωση...
Ο Γεώργιος Γρίβας «Διγενής» αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που ανέδειξε η νεότερη Κυπριακή ιστορία, με σημαντική προσφορά και στην ευρύτερη Ελληνική ιστορία. Έλαβε μέρος και διακρίθηκε σε όλους τους εθνικούς αγώνες του Έθνους, από την Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922), στο Έπος της Πίνδου (1940-1941) στην Εθνική Αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής (1941-1944) και στην απόκρουση της κομουνιστικής προσπάθειας για μετατροπή της Ελλάδας σε Λαϊκή Δημοκρατία (1944). Η κορυφαία, όμως, εθνική συνεισφορά του ήταν η οργάνωση και η διεξαγωγή του ενωτικό-απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959), που οδήγησε, τελικά, στην ανεξαρτησία της Κύπρου!
Ο Γεώργιος Γρίβας γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου του 1897, τέταρτο παιδί του Θεοδώρου Γρίβα, στην Λευκωσία, ωστόσο μεγάλωσε στο οικογενειακό του σπίτι στο Τρίκωμο. Αφού αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του χωριού του, εγγράφηκε στο Πανκύπριο Γυμνάσιο (1909-1915). Το 1916 εγκατέλειψε την Κύπρο για να εγγραφεί στον Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (1916-1919). Το όνειρο μιας ζωής γίνονταν πραγματικότητα καθώς ο Γρίβας από μικρός είχε διδαχθεί την αγάπη για την Ελλάδα. Και τις 3 χρονιές ανακηρύχθηκε αρχηγός της τάξης του και διακρίθηκε για την γενναιότητα, την εξυπνάδα, την πειθαρχία και την φυσική του κατάσταση.
Με το που ξεκίνησε η Μικρασιατική Εκστρατεία αμέσως στάλθηκε στο Μέτωπο. Η 10η Μεραρχία, στην οποία ο Γρίβας υπηρετούσε προέλασε από την Σμύρνη στον Πάνορμο και έφτασε 70 χλμ από την Άγκυρα. Κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας ο Γρίβας τραυματίστηκε πολλές φορές και παρασημοφορήθηκε για το θάρρος που επέδειξε. Το 1923 προάχθηκε σε Υπολοχαγό, το 1925 σε Λοχαγό, το 1935 σε Ταγματάρχη και το 1941 σε Αντισυνταγματάρχη.
Στο μεταξύ τελειοποίησε τις στρατιωτικές του σπουδές με φοίτηση στη Σχολή Εφαρμογής Πεζικού των Βερσαλλιών, στη Σχολή Βολής Chalai-SurMarne και στις Ανώτερες Σχολές Πολέμου της Ελλάδας και της Γαλλίας. Κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο υπηρέτησε στις τάξεις του Ελληνικού στρατού στην Αλβανία, αρχικά στο γραφείο επιχειρήσεων του Γενικού Στρατηγείου και κατόπιν (1940-41) ως επιτελάρχης της 2ας μεραρχίας πεζικού. Απετέλεσε την ψυχή της Μεραρχίας στις ηρωικές μάχες της εναντίον των Ιταλών. Μετά την γερμανική προέλαση και την ήττα της Ελλάδας, ο Γρίβας ίδρυσε τη μυστική αντιστασιακή οργάνωση "Χ", η οποία στην διάρκεια της κατοχής επιδόθηκε σε συλλογή πληροφοριών, κατασκοπία, αναγραφή συνθημάτων και φυγάδευση Ελλήνων προς την Μέση Ανατολή. Μετά την κατοχή ο Γρίβας κατεύθυνε την οργάνωσή του σε αντικομουνιστικό αγώνα, για να αποκρουστεί η κομουνιστική προσπάθεια για μετατροπή της Ελλάδας σε Λαϊκή Δημοκρατία (1944).
Ο Γεώργιος Γρίβας μετέχει σε μυστική οργάνωση με πρωτεργάτες τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο Γ και μερικούς άλλους, όπου το 1951 επισκέπτεται την Κύπρο και μελετά επί τόπου την όλη κατάσταση. Στις 7 Μαρτίου 1953, στην Αθήνα, μαζί με άλλα στελέχη της μυστικής οργάνωσης, δίνει τον όρκο για αγώνα απελευθέρωσης της Κύπρου.
Στις 10 Νοεμβρίου 1954, το ιστιοφόρο «Σειρήν», φτάνει στην Κύπρο και μεταφέρει το Γεώργιο Γρίβα μαζί με τον πρώτο οπλισμό. Ο Γρίβας έδωσε στη μυστική οργάνωση την ονομασία Ε.Ο.Κ.Α. Ο ίδιος υιοθέτησε για τον εαυτό του το ψευδώνυμο "Διγενής" και με αυτό υπόγραψε την πρώτη επαναστατική του προκήρυξη που κυκλοφόρησε την 1η Απριλίου του 1955. Αρχικά ο Γρίβας κατεύθυνε τον αγώνα από αρχηγείο τα οποίο εγκατέστησε σε σπίτι στη Λευκωσία, όμως πολύ συχνά, για λόγους ασφάλειας, μετακινούνταν και διέμενε σε διαφορετικά σπίτια.
Γρήγορα όμως μετακινήθηκε στα βουνά του Τροόδους, όπου είχε κρησφύγετα σε διαφορετικές τοποθεσίες. Είχε πάντα κοντά του ένα προσεκτικά διαλεγμένο και έμπιστο επιτελείο, που αποδείχτηκε ικανότατο σε πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες είτε δόθηκαν μάχες (όπως στα Σπήλια όπου ο Γρίβας και οι άνδρες του κινδύνευσαν άμεσα), είτε παρουσιάστηκε ανάγκη γρήγορης διαφυγής μέσα από τον κλοιό Άγγλων στρατιωτών. Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ έκανε τον κατά τ΄ άλλα ανίκητο στρατάρχη Χάρτιγκ, να γράψει για τον Γρίβα:
«Είναι εξαιρετικός οργανωτής και ειδικός αρχηγός ανταρτών… Εφόσον ο Γρίβας βρίσκεται στην Κύπρο, η ΕΟΚΑ θα διατηρήσει την δύναμή της».
Ο Γρίβας μετά την επιβολή των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, αναγκάζεται να φύγει από την Κύπρο. Στις 17 Μαρτίου 1959 φτάνει στην Αθήνα όπου τον περιμένει πλήθος επισήμων και λαού. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος στεφανώνει τον Διγενή με χρυσό στεφάνι. Την επομένη η Βουλή των Ελλήνων τιμά τον Γρίβα. "Κηρύσσει τον, ένδοξον και ηρωικόν αξιωματικόν του Ελληνικού στρατού, Γεώργιον Γρίβα (Διγενή), ΑΞΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ". Επίσης του απονεμήθηκε ο βαθμός του Στρατηγού εν αποστρατεία.
Τον Ιούνιο του 1964, μετά τις δικοινοτικές διαταραχές στο νησί, η κυβέρνηση Παπανδρέου τον ξαναστέλνει επικεφαλή 5.000 στρατιωτών αναλαμβάνοντας την αρχηγία των Ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και στην συνέχεια δημιουργεί και ηγείται της Εθνικής Φρουράς με την διστακτική συναίνεση του Μακάριου. Τον Νοέμβριο του 1967 το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών (Χούντα-21 Απριλίου 1967) και η Κυπριακή Κυβέρνηση, αναγκάζουν τον Γρίβα να κτυπήσει τουρκικές θέσεις στις περιοχές Άγιος Θεόδωρος και Κοφίνου. Η τουρκία αντιδρά με τελεσίγραφο και αξιώνει από τις κυβερνήσεις Αθηνών και Λευκωσίας, να αποσύρουν από το νησί την Ελληνική μεραρχία και να απομακρυνθεί ο Διγενής. Με την αποχώρηση της Μεραρχίας και του Γρίβα από το νησί η Κύπρος απογυμνώνεται αμυντικά και διευκολύνεται η επίτευξη των τουρκικών επεκτατικών σχεδίων σε βάρος της Κύπρου. Έτσι ο Διγενής αναγκάζετε να εγκαταλείψει ξανά την Κύπρο και ουσιαστικά τίθεται από το Στρατιωτικό καθεστώς υπό παρακολούθηση και περιορισμό στο σπίτι του στο Χαλάνδρι.
Το καλοκαίρι του 1971, όταν οι σχέσεις του Μακαρίου με το καθεστώς της 21ης Απριλίου είχαν ενταθεί, ο Διγενής έφθασε μυστικά στην Κύπρο, διαφεύγοντας από την επιτήρηση της Χούντας και ίδρυσε την οργάνωση Ε.Ο.Κ.Α. Β' με στόχο την συνέχιση του αγώνα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Στις 25 Μαρτίου 1972 συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, όπου σε πνεύμα κατανόησης συμφωνήθηκαν κάποια πράγματα. Δυστυχώς όμως, δεν προχώρησε η υλοποίηση των συμφωνηθέντων και τα γεγονότα οδήγησαν σε μια μετωπική σύγκρουση των δύο ιστορικών ηγετών. Η Κύπρος μπαίνει στην δίνη μιας εμφύλιας διαμάχης, με πράξεις βίας και αντιβίας, με ανατινάξεις Αστυνομικών Σταθμών και αυτοκινήτων.
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Διγενής εξαντλημένος και ταλαιπωρημένος απεβίωσε από καρδιακή προσβολή στο κρησφύγετο του στη Λεμεσό στις 27 Ιανουαρίου 1974. Τάφηκε στην αυλή του σπιτιού που ήταν το κρησφύγετό του. Στην κηδεία του Αρχηγού της ΕΟΚΑ παρέστησαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσωπα.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων σε ειδική συνεδρία της στις 31 Ιανουαρίου 1974, ανακήρυξε τον Διγενή "άξιον τέκνον της Κύπρου δια τας εξαιρέτους υπηρεσίας, τας οποίας προσέφερε προς την ιδιαιτέραν του Πατρίδα".
Από την εφηβική του ηλικία, ο Γεώργιος Γρίβας είχε κιόλας διαλέξει τον δρόμο που θα ακολουθούσε. Έναν δρόμο που είχε σαν βάση του τα ιδανικά και τις αξίες, έναν δρόμο γεμάτο σκληρούς αγώνες για λευτεριά, τιμή και αξιοπρέπεια. Μια πορεία που οδηγούσε στο σημαντικότερο, ίσως όραμα της ζωής του, για εθνική αυτοδιάθεση και Ένωση...
Ο Γεώργιος Γρίβας «Διγενής» αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που ανέδειξε η νεότερη Κυπριακή ιστορία, με σημαντική προσφορά και στην ευρύτερη Ελληνική ιστορία. Έλαβε μέρος και διακρίθηκε σε όλους τους εθνικούς αγώνες του Έθνους, από την Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922), στο Έπος της Πίνδου (1940-1941) στην Εθνική Αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής (1941-1944) και στην απόκρουση της κομουνιστικής προσπάθειας για μετατροπή της Ελλάδας σε Λαϊκή Δημοκρατία (1944). Η κορυφαία, όμως, εθνική συνεισφορά του ήταν η οργάνωση και η διεξαγωγή του ενωτικό-απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959), που οδήγησε, τελικά, στην ανεξαρτησία της Κύπρου!
Ο Γεώργιος Γρίβας γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου του 1897, τέταρτο παιδί του Θεοδώρου Γρίβα, στην Λευκωσία, ωστόσο μεγάλωσε στο οικογενειακό του σπίτι στο Τρίκωμο. Αφού αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του χωριού του, εγγράφηκε στο Πανκύπριο Γυμνάσιο (1909-1915). Το 1916 εγκατέλειψε την Κύπρο για να εγγραφεί στον Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (1916-1919). Το όνειρο μιας ζωής γίνονταν πραγματικότητα καθώς ο Γρίβας από μικρός είχε διδαχθεί την αγάπη για την Ελλάδα. Και τις 3 χρονιές ανακηρύχθηκε αρχηγός της τάξης του και διακρίθηκε για την γενναιότητα, την εξυπνάδα, την πειθαρχία και την φυσική του κατάσταση.
Με το που ξεκίνησε η Μικρασιατική Εκστρατεία αμέσως στάλθηκε στο Μέτωπο. Η 10η Μεραρχία, στην οποία ο Γρίβας υπηρετούσε προέλασε από την Σμύρνη στον Πάνορμο και έφτασε 70 χλμ από την Άγκυρα. Κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας ο Γρίβας τραυματίστηκε πολλές φορές και παρασημοφορήθηκε για το θάρρος που επέδειξε. Το 1923 προάχθηκε σε Υπολοχαγό, το 1925 σε Λοχαγό, το 1935 σε Ταγματάρχη και το 1941 σε Αντισυνταγματάρχη.
Στο μεταξύ τελειοποίησε τις στρατιωτικές του σπουδές με φοίτηση στη Σχολή Εφαρμογής Πεζικού των Βερσαλλιών, στη Σχολή Βολής Chalai-SurMarne και στις Ανώτερες Σχολές Πολέμου της Ελλάδας και της Γαλλίας. Κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο υπηρέτησε στις τάξεις του Ελληνικού στρατού στην Αλβανία, αρχικά στο γραφείο επιχειρήσεων του Γενικού Στρατηγείου και κατόπιν (1940-41) ως επιτελάρχης της 2ας μεραρχίας πεζικού. Απετέλεσε την ψυχή της Μεραρχίας στις ηρωικές μάχες της εναντίον των Ιταλών. Μετά την γερμανική προέλαση και την ήττα της Ελλάδας, ο Γρίβας ίδρυσε τη μυστική αντιστασιακή οργάνωση "Χ", η οποία στην διάρκεια της κατοχής επιδόθηκε σε συλλογή πληροφοριών, κατασκοπία, αναγραφή συνθημάτων και φυγάδευση Ελλήνων προς την Μέση Ανατολή. Μετά την κατοχή ο Γρίβας κατεύθυνε την οργάνωσή του σε αντικομουνιστικό αγώνα, για να αποκρουστεί η κομουνιστική προσπάθεια για μετατροπή της Ελλάδας σε Λαϊκή Δημοκρατία (1944).
Ο Γεώργιος Γρίβας μετέχει σε μυστική οργάνωση με πρωτεργάτες τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο Γ και μερικούς άλλους, όπου το 1951 επισκέπτεται την Κύπρο και μελετά επί τόπου την όλη κατάσταση. Στις 7 Μαρτίου 1953, στην Αθήνα, μαζί με άλλα στελέχη της μυστικής οργάνωσης, δίνει τον όρκο για αγώνα απελευθέρωσης της Κύπρου.
Στις 10 Νοεμβρίου 1954, το ιστιοφόρο «Σειρήν», φτάνει στην Κύπρο και μεταφέρει το Γεώργιο Γρίβα μαζί με τον πρώτο οπλισμό. Ο Γρίβας έδωσε στη μυστική οργάνωση την ονομασία Ε.Ο.Κ.Α. Ο ίδιος υιοθέτησε για τον εαυτό του το ψευδώνυμο "Διγενής" και με αυτό υπόγραψε την πρώτη επαναστατική του προκήρυξη που κυκλοφόρησε την 1η Απριλίου του 1955. Αρχικά ο Γρίβας κατεύθυνε τον αγώνα από αρχηγείο τα οποίο εγκατέστησε σε σπίτι στη Λευκωσία, όμως πολύ συχνά, για λόγους ασφάλειας, μετακινούνταν και διέμενε σε διαφορετικά σπίτια.
Γρήγορα όμως μετακινήθηκε στα βουνά του Τροόδους, όπου είχε κρησφύγετα σε διαφορετικές τοποθεσίες. Είχε πάντα κοντά του ένα προσεκτικά διαλεγμένο και έμπιστο επιτελείο, που αποδείχτηκε ικανότατο σε πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες είτε δόθηκαν μάχες (όπως στα Σπήλια όπου ο Γρίβας και οι άνδρες του κινδύνευσαν άμεσα), είτε παρουσιάστηκε ανάγκη γρήγορης διαφυγής μέσα από τον κλοιό Άγγλων στρατιωτών. Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ έκανε τον κατά τ΄ άλλα ανίκητο στρατάρχη Χάρτιγκ, να γράψει για τον Γρίβα:
«Είναι εξαιρετικός οργανωτής και ειδικός αρχηγός ανταρτών… Εφόσον ο Γρίβας βρίσκεται στην Κύπρο, η ΕΟΚΑ θα διατηρήσει την δύναμή της».
Ο Γρίβας μετά την επιβολή των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, αναγκάζεται να φύγει από την Κύπρο. Στις 17 Μαρτίου 1959 φτάνει στην Αθήνα όπου τον περιμένει πλήθος επισήμων και λαού. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος στεφανώνει τον Διγενή με χρυσό στεφάνι. Την επομένη η Βουλή των Ελλήνων τιμά τον Γρίβα. "Κηρύσσει τον, ένδοξον και ηρωικόν αξιωματικόν του Ελληνικού στρατού, Γεώργιον Γρίβα (Διγενή), ΑΞΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ". Επίσης του απονεμήθηκε ο βαθμός του Στρατηγού εν αποστρατεία.
Τον Ιούνιο του 1964, μετά τις δικοινοτικές διαταραχές στο νησί, η κυβέρνηση Παπανδρέου τον ξαναστέλνει επικεφαλή 5.000 στρατιωτών αναλαμβάνοντας την αρχηγία των Ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και στην συνέχεια δημιουργεί και ηγείται της Εθνικής Φρουράς με την διστακτική συναίνεση του Μακάριου. Τον Νοέμβριο του 1967 το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών (Χούντα-21 Απριλίου 1967) και η Κυπριακή Κυβέρνηση, αναγκάζουν τον Γρίβα να κτυπήσει τουρκικές θέσεις στις περιοχές Άγιος Θεόδωρος και Κοφίνου. Η τουρκία αντιδρά με τελεσίγραφο και αξιώνει από τις κυβερνήσεις Αθηνών και Λευκωσίας, να αποσύρουν από το νησί την Ελληνική μεραρχία και να απομακρυνθεί ο Διγενής. Με την αποχώρηση της Μεραρχίας και του Γρίβα από το νησί η Κύπρος απογυμνώνεται αμυντικά και διευκολύνεται η επίτευξη των τουρκικών επεκτατικών σχεδίων σε βάρος της Κύπρου. Έτσι ο Διγενής αναγκάζετε να εγκαταλείψει ξανά την Κύπρο και ουσιαστικά τίθεται από το Στρατιωτικό καθεστώς υπό παρακολούθηση και περιορισμό στο σπίτι του στο Χαλάνδρι.
Το καλοκαίρι του 1971, όταν οι σχέσεις του Μακαρίου με το καθεστώς της 21ης Απριλίου είχαν ενταθεί, ο Διγενής έφθασε μυστικά στην Κύπρο, διαφεύγοντας από την επιτήρηση της Χούντας και ίδρυσε την οργάνωση Ε.Ο.Κ.Α. Β' με στόχο την συνέχιση του αγώνα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Στις 25 Μαρτίου 1972 συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, όπου σε πνεύμα κατανόησης συμφωνήθηκαν κάποια πράγματα. Δυστυχώς όμως, δεν προχώρησε η υλοποίηση των συμφωνηθέντων και τα γεγονότα οδήγησαν σε μια μετωπική σύγκρουση των δύο ιστορικών ηγετών. Η Κύπρος μπαίνει στην δίνη μιας εμφύλιας διαμάχης, με πράξεις βίας και αντιβίας, με ανατινάξεις Αστυνομικών Σταθμών και αυτοκινήτων.
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Διγενής εξαντλημένος και ταλαιπωρημένος απεβίωσε από καρδιακή προσβολή στο κρησφύγετο του στη Λεμεσό στις 27 Ιανουαρίου 1974. Τάφηκε στην αυλή του σπιτιού που ήταν το κρησφύγετό του. Στην κηδεία του Αρχηγού της ΕΟΚΑ παρέστησαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσωπα.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων σε ειδική συνεδρία της στις 31 Ιανουαρίου 1974, ανακήρυξε τον Διγενή "άξιον τέκνον της Κύπρου δια τας εξαιρέτους υπηρεσίας, τας οποίας προσέφερε προς την ιδιαιτέραν του Πατρίδα".
