(Του Μάρκου Μπόλαρη)
Φυσά η ντραμν'τάνα εδώ, ολημερίς κι ολοχρονίς!
Ε, πώς αλλιώς;
Ανεμόεσσα την είπε ο γέρο Όμηρος, ο γενάρχης των Ελλήνων
Κι ο όμορφος τούτος όρμος, στην αμμούδα του οποίου περπατώ, ακούγοντας το αχολόγημα και το βογκητό των κυμμάτων, το ξεχασμένο σήμερα τούτο λιμένι της Αγιάς, που...
τους τωρινούς καιρούς μόνον λίγες ταπεινές όμορφες ψαρόβαρκες το στολίζουν, μα μιά φορά, σε εκείνα τα χρόνια της Αυτοκρατορίας, είχε δόξες, τι δρόμωνες και τι ολκάδες, τι γαλέρες και τι σκούνες δέναν σε τούτο το μικρό καταφύγιο του Κάστρου της Σκάλας κάνοντας την γραμμή προς την Βασιλεύουσα Πόλη, τούτη η αγκάλη της Λήμνος που συναντά αγαπητικά σ' έναν αιώνιο εναγκαλισμό την πολυκυματούσα θάλασσα, πολυφλοίσβοιον πόντον, όπως μας πρωτοδίδαξε ο Ποιητής μας, στέκει κοιτώντας τον βορηά από καταβολής κόσμου, απ' όταν, δηλαδή, το ηφαίστειο άδειασε πυρωμένη λάβα από τα σωθικά της γής κι έστησε την χθαμαλή ομορφιά της Λήμνος μεσοπέλαγα στο Αιγαίο, τάχατες τυχαία νομίζεται οι Έλληνες θεωρούσαν ότι ο Ήφαιστος τα θεικά του εργαστήρια τα είχε στα έγκατα της, ή μήπως τυχαίο είναι ότι η αρχαία πρωτεύουσα και μεγαλούπολη του νησιού Ηφαιστεία ονομαζόταν, στέκει τούτος ο όμορφος όρμος και κοιτά κατάματα τον βορηά, κι από κεί αγναντεύει την Ίμβρο την παιπαλόεσσα και τα Στενά της Έλλης, τόπο γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής πύκνωσης από τον καιρό του Αγαμέμνονα και του Πρίαμου και έως του αιώνος, δροσίζεται το καλοκαίρι μα παγώνει τους χειμωνιάτικους μήνες από τις βίαιες πνοές του θρηκία που υπερπηδά τις χιονισμένες κορφές της Ροδόπης και παγωμένος ορμά στο Θρακικό πέλαγος, να σαλαγίσει τις αίγες του από την Σαμοθράκη στην Ίμβρο κι από την Τένεδο στην Λήμνο , στον Άη Στράτη στην καρδιά του Αιγαίου και την Σκιάθο και τις λοιπές Σποράδες, που σαν πάπιες κολυμπούν γελαζούμενα γύρω από το βουνό των Κενταύρων.
Και καθώς ο θρηκίας , που τρέπεται και σε καικία, εντείνει την βιαιότητα των πνοών του, και καθώς κορυφώνεται ο κυμματισμός κι ήδη τα κύματα χουγιάζοντας ορμούν προς την στεριά κι ήδη θριαμβολογούν , σειρά ατέλειωτη σε σχηματισμό αφρίζοντας θορυβωδώς που πέτυχαν κι ήδη καβαλούν ως πολιορκητές την προβλήτα του προστατεύει τις ψαρόβαρκες, κύματα με λευκές τις ράχες από την ένταση του προστάζοντος ανέμου, αλλεπάλληλα κύματα ωραιότητας στους αιώνες με τις χαίτες τους να ιριδίζουν καθώς ο αγέρας διασκορπίζει τους αφρούς και τα σταγονίδια της αρμύρας αρπάζουν την ευκαιρία να παίξουν , σ' ένα πανάρχαιο παιγνίδι με το φώς , το Αιγαίο έχει το δικό του φώς, γιά να γεμίσουν τα πέλαγα με φωσάκια μικρά σαν πυγολαμπίδες, με φωσάκια μεγαλύτερα σαν μικρά ουράνια τόξα επί των κυμάτων και να ωραίζουν την πλάση .
Μαγεμένος απ' την μεγαλοπρέπεια του θεάματος, τούτου του ανήμερου σφιχταγκαλιάσματος της θάλασσας με το νησί, που μερικοί αστοχώντας θαρρούν ότι είναι αμάχη των στοιχειών της φύσης, μα δεν νογούν ότι είναι ερωτικά παθιασμένο σφιχταγκάλιασμα, κι όση πιό μεγάλη η αγαπητική έλξη τόσο ισχυρότερη η φουρτούνα στα πέλαγα, πεπεισμένος πιά κι εγώ ότι , ναί , στα σίγουρα η ωραιότητα σώζει τον κόσμο, βουλιάζω στην ογρή αμμούδα της ακρογιαλιάς , σπιλιάδες με ραίνουν μ' αρμύρα κι ιώδιο και τα κύμματα σβήνουν από πίσω τα εφήμερα ίχνη μου καθώς σκύβοντας μαζεύω κοχύλια , συλλέγω όστρακα γιά στολισμό μιάς γωνιάς στο σπίτι, κυδώνια και γυαλιστερές, χοχλιδάκια και πετροσωλήνες, αχιβάδες και στρείδια, πίνες και χτένια, πορφύρες και πεταλίδες, κοχύλια κι όστρακα , στολίδια της θάλασσας, που ο βουερός κυματισμός της μας προσφέρει αφειδώλευτα ανασκαλεύοντας τα σωθικά της θάλασσας, ενώ ένα γύρω στους περιβάλλοντες λόφους που παραστέκουν τον θαλασσινό όρμο ως μάρτυρες της ιστορίας και της ομορφιάς, θυμάρια στους βράχους, ταπεινά , ανθισμένα, προσαρμοσμένα στην ισχύ του βοριά , των πολύτιμων μελισσών τροφοδότες γιά την παραγωγή εξαίσιου μελιού κι ένα γύρω φασκομηλιές και ρίγανες κι αστιβιές αγκαθωτές, πυκνές, αδιαπέραστες, καταφυγή ασφαλής τοις λαγωοίς, κι ένα γύρω μετά την αμμούδα ευώδεις λυγαριές και ροδοδάφνες, αμπέλια με λημνιό, που καλαμπάκι το λένε στο νησί, αμπέλια με μοσχάτο Αλεξανδρείας και συκιές, τζιτζιφιές κι αρμυρίκια, τσαγλιές και σκαμνιές, ένα όμορφος καλαμιώνας, μέσα στον ποταμό που εκβάλλει στην θάλασσα, ένας όμορφος καλαμιώνας ανθισμένος, πυκνός, που υποκλίνεται στην ορμή της ντραμουντάνας, αλλά την ίδια στιγμή , με την πυκνότητα της αποικίας των σκληροτράχηλων καλαμιών, στα νερά του ποταμού, που φιλοξενεί φωνακλάδες βατράχους, όμορφες νεροχελώνες και άκακα νερόφιδα στο γλυκό νερό του, ώστε τσικνιάδες κι ερωδιοί , νερόκοτες και πελαργοί να έρχονται σε αναζήτηση πλούσιας τροφής, μετριάζει τούτος ο καλαμιώνας καθοριστικά την ορμή του επιθέμενου παγωμένου αέρα προστατεύοντας τα περβόλια, στης γιαγιάς Σεβαστής το περιβόλι δίπλα στο αγροτικό καλύβι από ξηρολιθιά ένας πανέμορφος αμάραντος εποπτεύει, τούτος ο πυκνός καλαμιώνας μετριάζει και την αρμύρα που σκορπίζει στον αέρα η φουρτούνα, την αλισάχνη λέω, ένας καλαμιώνας σαν ασπίδα στους μπαξέδες, στις παραγωγές, στα ζωντανά και στους νησιώτες.
Του Άη Νικόλα σήμερα, κρατώ λάδι και θυμίαμα, αφού στην άκρη του όρμου , πάνω στο αρχαίο μονοπάτι που οδηγεί στην Αλογόσκαλα, εκεί που φορτώναν το πάλαι τα πλοία, ελληνικά και ρωμέικα, βενετσιάνικα και γενοβέζικα, πειρατικά κι οθωμανικά, πάνω στο αρχαίο μονοπάτι που οδηγεί στις πηγές του ποταμού, σε σημείο που εποπτεύει το πέλαγος στέκει το αρχαίο ξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου, νίκος του Λαού , ο Νικόλαος, ταπεινό ξωκκλήσι, όπως κι ο Άγιος των θαλασσινών , τούτος ο οποίος "τη ταπεινώσει τα υψηλά και τη πτωχεία τα πλούσια" αναδείχτηκε Λαοφίλητος των Μυρέων πρόεδρος, τα Μύρα της Λυκίας καρσί απ' το Καστελλόριζο κείνται, Λαοπρόβλητος των Ορθοδόξων προστάτης, ως Θεοπρόβλητος!
Σε τούτο το ασβεστωμένο απ' την ευλάβεια των γυναικών κάτασπρο ταπεινό μονόχωρο ξωκκλήσι, χτισμένο σε καιρούς δύστηνους από τον πατέρα του προσπάππου μας τον Νικόλα τον Μαρμαρά, ξωκκλήσι που σαν γλάρος φαίνεται από μακρυά, σαν γλάρος του γιαλού, μα και σαν παραστάτης του λιμανιού, σαν αρχαίος βιγλάτορας εποπτεύων τα πέλαγα στην αρχαία ρότα από το Αιγαίο στα Στενά της Έλλης, την Θάλασσα του Μαρμαρά, τον Βόσπορο και τον Εύξεινο Πόντο και τανάπαλιν, σαν μάρτυρας της ιστορίας σιωπηλός μα πολυκάτεχος, αγιάζων τον τόπο με τις Λειτουργίες του παπά Θεμιστοκλή και του παπά Θανάση, σε τούτο το ξωκκλήσι σήμερα θα ανάψω το καντήλι του Άη Νικόλα , φώς ιλαρόν και το θυμίαμα εις οσμήν ευωδίας!
Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες, χρόνια πολλά στους θαλασσινούς, χρόνια πολλά στη Ρωμηοσύνη, μήτρα θαλασσινή στη διαχρονία των αιώνων, που όσο αντιλαμβανόταν πόσο είναι "μέγα το της θαλάττης κράτος" προόδευε κι όταν πάλιν το λησμονούσε, ακρωτηριαζόταν και δούλευε δουλείαν σκληράν!
Σπολάτη, αδέρφια!
ΥΓ
Η τοιχογραφία , αριστούργημα νωπογραφίας της Παλαιολόγειας Αναγέννησης, από το κρυμμένο διαμάντι της Θεσσαλονίκης τον Άγιο Νικόλαο των Ορφανών, αρχές του ιδ' αι. μετόχι των Βλατάδων, δίπλα στο ανατολικό τείχος
