«Τέμπη»
Ανάρτηση του Σταύρου Δαραξή
Από κάποιους, δυστυχώς, έχουν αρχίσει και οι ακρότητες με τα Τέμπη, όσον αφορά την ετυμολογία/εννοιολογία της λέξης, την διαστρέβλωση της γνώσης των αρχαίων μας προγόνων και την σύνδεση της κοιλάδας με ενός είδους θανατικών πεπρωμένων.... .
ΟΧΙ!... Τέμπη ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ "τύμβος/τάφος", και σίγουρα δεν σχετίζεται ούτε και με την βορειοΕλλαδίτικη "τούμπα".
Κατ'αρχάς, η «Κοιλάδα των Τεμπών», σχηματίζεται ανάμεσα στα πανύψηλα βουνά Όλυμπο και Όσσα/Κίσσαβος, έχει μήκος 10 χλμ., ενώ στο στενότερο σημείο της, σχηματίζεται φαράγγι με πλάτος 25μ. και βάθος περίπου 500μ.
Στο εσωτερικό της, ρέει ο ποταμός Πηνειός με τους πολλούς του παραποτάμους, ο οποίος στην συνέχεια εκβάλλει στο Αιγαίο, ενώ κοντά στην έξοδο της Κοιλάδας, βρίσκεται μια πηγή γνωστή από την αρχαιότητα ως «Πηγή της Δάφνης».
«Τέμπη» = Τεμ-νω + π ("η", με περισπωμένη και υπογεγραμμένη), που σημαίνει το σημείο ΤΟΜΉΣ !!!.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς: Ηρόδοτο, Απολλόδωρο και Στράβωνα, πριν από μερικές χιλιετίες, τα όρη Όλυμπος και Όσσα/Κίσσαβος, αποτελούσαν μια ενιαία οροσειρά.
Τα νερά των βροχών και των πηγών δεν έβρισκαν διέξοδο στην θάλασσα κι έτσι η συνεχής ανύψωση της στάθμης των υδάτων μετέβαλλε το Θεσσαλικό λεκανοπέδιο σε μια απέραντη λίμνη.
Oι αρχαίοι συγγραφείς, συμφωνούν ότι τα Τέμπη, είναι δημιούργημα φοβερού ΣΕΙΣΜΟΥ που χώρισε/διάνοιξε τα βουνά, δηλ. έσπασε η ξηρά με το σεισμικό ρήγμα μεταξύ του Ολύμπου και της Όσσας/Κισσάβου, και προκάλεσε το στράγγισμα του νερού της λεκάνης που σκέπαζε την Θεσσαλική πεδιάδα, δηλ. άδειασε η λεκάνη και τα νερά της Θεσσαλίας εκκενώθηκαν στον Θερμαΐκό, αφήνοντας πίσω τους μια εύφορη κοιλάδα.
Η σοβαρή αυτή Γεωλογική αναστάτωση που συνέβη, συνδέεται με τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα και οι Θεσσαλοί, σε ανάμνηση, γιόρταζαν τα "Πελώρια", προς τιμήν του Δία.
Ο δε ιστορικός Τίτος Λίβιος, περιγράφοντας την περιοχή στο βιβλίο των "Ιστοριών" του, επισημαίνει την Γεωστρατηγική σημασία της: «Η Κοιλάδα των Τεμπών είναι από μόνη της ένα δύσκολο πέρασμα, γιατί είναι αρκετά στενή και οι όχθες του ποταμού και από τις δύο πλευρές, είναι τόσο απότομες, θαρρείς σαν κομμένες».
Όπως και η λέξη "Θεσσαλία", με δυο "σσ", που έχουν σημασία, αφού η λέξη, μας λέει την γεωλογική της ιστορία.
"Θεσσαλία" = θέσις + αλία <ἅλς, ἁλός <τεμάχιο αλατιού, όπου "ἅλς" =θάλασσα, κι επειδή η λέξη παίρνει δασεία έτσι έγινε το 2ο "σ", δηλ. "θέση-σαλία"=θεσ(η)σαλία=η θέση της θάλασσας.
Και τώρα, γιατί δεν είναι θάλασσα;;;.... πού πήγε;;;.... Αυτό μας το λέει η λέξη "Τέμπη" <τέμνω-τομή, διάνοιξη.
Εξ ου και "Τέμπεα" =τα μεγάλα στενώματα -ιδίως τα δασωμένα- των ορέων, τα σύνδενδρα χωρία.
O Πηνειός, είχε κόρη την πανέμορφη Δάφνη, η οποία για να αποφύγει τον Απόλλωνα που την ερωτεύτηκε, παρακάλεσε τον πατέρα της να την μεταμορφώσει σε φυτό.
Είναι το ιερό φυτό του Απόλλωνα, η δάφνη, με το οποίο στεφανωμένοι οι επισκέπτες/λάτρεις, ύστερα από καθαρμούς και ιεροτελεστίες, ξεκινούσαν σε πομπή από το ιερό του Απόλλωνα των Τεμπών για τους Δελφούς, όπως έκανε ο ίδιος ο Θεός.
Tο ιερό τοποθετείται στους πρόποδες της Όσσας/Κίσσαβος, στην αρχή της γέφυρας.
Στην κοιλάδα των Τεμπών, υπάρχουν φυσικές πηγές νερού, ενώ αποτελεί καταφύγιο για σπάνια πουλιά -παρυδάτια και αρπακτικά (225 είδη, ανάμεσά τους κορμοράνοι, ερωδιοί και φλαμίνγκο!)-, με υδροχαρή δέντρα (πλατάνια, λεύκες, ιτιές κ.ά.) που φυτρώνουν μέσα από τα νερά του ποταμού και με δάση από πλατάνια & σπάνια λουλούδια στους βράχους, να συνθέτουν το τοπίο.
Η Ελληνική μυθολογία είναι πλούσια σε μύθους που σχετίζονται με την κοιλάδα των Τεμπών, όπως οι 2 προηγούμενοι που αναφέραμε με την Δάφνη και το Ιερό του Απόλλωνα, ενώ σύμφωνα με έναν άλλο μύθο, η κοιλάδα άνοιξε από την τρίαινα του Ποσειδώνα και σε αυτήν κυνηγούσε ο Θεός Πάνας τις Δρυάδες και τις Νύμφες.
Εκεί επίσης, για κάποιο διάστημα, κατοικούσε ο Αρισταίος, γιος του Απόλλωνα και της Κυρήνης, ο οποίος κυνηγούσε την Ευρυδίκη την σύζυγο του Ορφέα, κι ενώ αυτή προσπαθούσε να ξεφύγει από αυτόν, δαγκώθηκε από ένα ερπετό και πέθανε.
Τα Τέμπη αποτελούν το κύριο πέρασμα από την Μακεδονία στην Θεσσαλία και γι’ αυτόν τον λόγο η περιοχή, είχε από την αρχαιότητα μεγάλη στρατηγική σημασία για την διέλευση στρατευμάτων από την Μακεδονία προς την Νότια Ελλάδα.
Οι ιστορικοί περιγράφουν με μεγάλη έμφαση τις προσπάθειες στρατών να τα περάσουν χωρίς απώλειες, από αμυνόμενους αντιπάλους.
Από τους Πέρσες, τους Ρωμαίους, τους Τούρκους -των οποίων ήταν και μεγάλες οι θηριωδίες κατά τις ιστορικές μάχες στα Στενά-, μέχρι και ως τους Γερμανούς που έφτασαν στα Τέμπη στις 16 Απριλίου του 1941, η κοιλάδα των Τεμπών ήταν μια υπόθεση δύσκολη, που απαιτούσε καλή γνώση του εδάφους και ευφυή στρατηγική.
.Η ιερότητα της περιοχής αυτής, είχε καθιερωθεί ήδη από τους Αρχαίους και τους Ρωμαϊκούς χρόνους, όπου έχουν διασωθεί καταγραφές από τους πρώτους κιόλας επισκέπτες των Αρχαίων χρόνων με ενθουσιώδεις εντυπώσεις από τον χώρο, περιγράφοντάς τον ως το ειδυλλιακό (η αξεπέραστη ομορφιά της φύσης) "ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ".
Μια πλειάδα Λατίνων συγγραφέων, ποιητών και ιστορικών, χαρακτών και ζωγράφων, αλλά και Βυζαντινών, επισκεπτών επί Τουρκοκρατίας και επί της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης, μίλησαν σε διάφορα έργα τους για την Κοιλάδα των Τεμπών αφιερώνοντάς της πληθώρα επιθέτων και αμιλλώμενοι σε περιγραφικές εξάρσεις προκειμένου να τονίσουν την ομορφιά της.
Πολλοί απ’ αυτούς, όταν επέστρεφαν στις πατρίδες τους πλημμυρισμένοι από το "Θείο φως" της Κοιλάδας, κατέγραφαν τις εντυπώσεις τους σε πολυσέλιδα οδοιπορικά, στα οποία με λογοτεχνικές εξάρσεις σε πεζό ή ποιητικό λόγο, εξιστορούσαν τις συναισθηματικές και αισθητικές εμπειρίες που βίωσαν από την ονειρική πεζοπορία στις όχθες του Σαλαμπριά, μέσα στην Κοιλάδα.
Μάλιστα, από τις αρχές του 16ου αιώνα, όταν τα κείμενά τους άρχισαν να εμπλουτίζονται και με σχέδια, στα οποία απεικόνιζαν την ομορφιά του τοπίου, πρόσφεραν στον αναγνώστη πέραν της λογοτεχνικής και μια οπτική απόλαυση, άσχετα από το αν ήταν πραγματική ή ονειρική.
Η ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΥΤΗΣ, ΕΙΝΑΙ ΑΣΤΕΙΡΕΥΤΗ, και θα μπορούσα να γράφω/περιγράφω/αναλύω/εμβαθύνω, για μέρες... και σίγουρα δεν σχετίζεται με σκοτεινά ενεργειακά πεδία ή θανατικά και Ψυχοπομπούς.
Η τραγωδία που συνέβη εκεί, δεν συνέβη επειδή τα Τέμπη είναι κάποιου είδους φυσικής πύλης "τύμβου/τάφου", αλλά διότι έχει παρέμβει το ανθρώπινο χέρι τόσο με την τεχνολογία, όσο και στην φυσική δομή και λειτουργία του χώρου και της αλληλεξάρτησης του Ζωϊκού και του Φυτικού βασιλείου.
ΚΑΙ Η ΦΥΣΗ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΚΔΙΚΕΙΤΑΙ, ΑΛΛΑ ΟΜΩΣ «ΘΥΜΑΤΑΙ» !!!!!!.
Σήμερα, από την περιοχή αυτή, διέρχεται η Σιδηροδρομική γραμμή και η εθνική οδός Αθήνας-Θεσσαλονίκης, με το τμήμα αυτό να αποτελεί το στενότερο σημείο της εθνικής οδού και ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία του οδικού δικτύου της Ελλάδας!!!
Το Δεκέμβριο του 2009, συνέβησαν σοβαρές κατολισθήσεις στην περιοχή των Τεμπών, με αποτέλεσμα το κλείσιμο της Εθνικής οδού για διάστημα 4 μηνών.
Λόγω της γεωμορφολογίας τους -που την έχει πειράξει το ανθρώπινο χέρι-, στα Τέμπη, έχουν συμβεί αρκετά πολύνεκρα τροχαία δυστυχήματα.
Μια χαρακτηριστική ΙΣΤΟΡΙΚΗ μαρτυρία/περιγραφή:
«Μια θεία δύναμη είχε χωρίσει τα δυο βουνά στην πιο μακρινή αρχαιότητα και ο γειτονικός λαός ερχόταν να προσφέρει θυσίες και να κάψει λιβάνι, τιμώντας τους θεούς, και να τους ευχαριστήσει που έδωσαν πέρασμα στα νερά του Πηνειού. Τίποτα δεν είναι πιο γοητευτικό από αυτό το πλήθος των τοποθεσιών που ποικίλλουν, ανώτερες από όλες τις ανθρώπινες δημιουργίες, από όλους τους τεχνητούς κήπους». (Πρώσος βαρόνος Otto von Stackelberg, 1811).
Υ.Γ.:
Η διαστρεβλωμένη ετυμολογία και εννοιολογία της λέξης "Τέμπη", προέρχεται από έναν Λατίνο συγγραφέα, τον 'Varro', όπου στο έργο του "Περί γεωργίας", λέει :
«....το όνομα της πόλεως των Θηβών, το οποίο εδόθη μάλλον από τον χαρακτήρα της τοποθεσίας παρά από το όνομα του ιδρυτού της, διότι στην αρχαία γλώσσα και ανάμεσα στους Αιολείς που κατάγονταν εκ της Βοιωτίας, ο μικρός λόφος ωνομάζετο 'τέμπας' δίχως την δασεία (!!!) και στην χώρα των Σαβίνων, όπου εγκατεστάθησαν Πελασγοί εκ της Ελλάδος, ακόμη διατηρούν το ίδιο τοπωνύμιο.
Αυτό μαρτυρεί ο λόφος που καλείται Τέμπα (Tebae λατινιστί) που βρίσκεται στην χώρα των Σαβίνων επί της οδού Σαλάρια (Salaria) όχι μακριά από τον οδοδείκτη λίθο του Ρεάτε (Reate)».
Ανάρτηση του Σταύρου Δαραξή
