Μπορεί οι Αμερικανοί τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους να έχουν προχωρήσει σε αρκετές εκστρατείες και εισβολές σε τρίτα κράτη, ωστόσο η πρώτη τέτοια πολεμική προσπάθεια σημειώθηκε πριν ακόμα από...
την Ελληνική Επανάσταση και ακόμα περισσότερο σε αυτήν συμμετείχαν και Έλληνες στρατιώτες.
Ο Α’ Βερβερικός Πόλεμος που διήρκησε από το 1801 αποτελεί την πρώτη εκστρατεία υπερπόντια των Αμερικανών μακριά από την χώρα τους, στο «κατώφλι» του ελλαδικού χώρου στην Μεσόγειο, ενώ ακόμα έλαβαν μέρος και Έλληνες μισθοφόροι,πολεμώντας στο πλευρό των ΗΠΑ κατά οθωμανικών αυτόνομων δυνάμεων της Βορείου Αφρικής.
Το ιστορικό υπόβαθρο
Με το συλλογικό όνομα Βερβερικά Κράτη (η γνωστή μας Μπαρμπαριά) εννοούμε το ανεξάρτητο Σουλτανάτο του Μαρόκου και τα πασαλίκια του Αλγερίου, της Τύνιδας (Τούνεζι) και της Τρίπολης (σημερινής πρωτεύουσα της Λιβύης), που ανήκαν μεν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά στην ουσία ήταν σχεδόν ανεξάρτητα. Ζούσαν από την πειρατεία και λυμαίνονταν τις ακτές της Μεσογείου από την Ισπανία έως τη Συρία, με τους ικανούς πειρατές τους, απόγονος των οποίων ήταν ο θηριώδης Χαϊρεδίν Μπαρμπαρόσα, ο τρόμος και ο φόβος των κατοίκων του Αιγαίου.
Στα τέλη του 18ου αιώνα οι πειρατές έγιναν κυρίαρχοι των θαλασσών, εκμεταλλευόμενοι το κενό εξουσίας στη Μεσόγειο. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρισκόταν σε παρακμή και η Μαλτέζοι Ιππότες, που αποτελούσαν το αντίπαλο δέος των πειρατών, είχαν υποταγεί στον Ναπολέοντα. Έτσι, Γάλλοι, Άγγλοι, ακόμη και οι Αμερικανοί εξαναγκάζονταν να πληρώνουν λύτρα, προκειμένου να κρατούν ανοικτές τις διόδους ναυσιπλοΐας.
Το ιστορικό υπόβαθρο
Με το συλλογικό όνομα Βερβερικά Κράτη (η γνωστή μας Μπαρμπαριά) εννοούμε το ανεξάρτητο Σουλτανάτο του Μαρόκου και τα πασαλίκια του Αλγερίου, της Τύνιδας (Τούνεζι) και της Τρίπολης (σημερινής πρωτεύουσα της Λιβύης), που ανήκαν μεν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά στην ουσία ήταν σχεδόν ανεξάρτητα. Ζούσαν από την πειρατεία και λυμαίνονταν τις ακτές της Μεσογείου από την Ισπανία έως τη Συρία, με τους ικανούς πειρατές τους, απόγονος των οποίων ήταν ο θηριώδης Χαϊρεδίν Μπαρμπαρόσα, ο τρόμος και ο φόβος των κατοίκων του Αιγαίου.
Στα τέλη του 18ου αιώνα οι πειρατές έγιναν κυρίαρχοι των θαλασσών, εκμεταλλευόμενοι το κενό εξουσίας στη Μεσόγειο. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρισκόταν σε παρακμή και η Μαλτέζοι Ιππότες, που αποτελούσαν το αντίπαλο δέος των πειρατών, είχαν υποταγεί στον Ναπολέοντα. Έτσι, Γάλλοι, Άγγλοι, ακόμη και οι Αμερικανοί εξαναγκάζονταν να πληρώνουν λύτρα, προκειμένου να κρατούν ανοικτές τις διόδους ναυσιπλοΐας.
Η κατάσταση έφθασε στο απροχώρητο το 1801, όταν ο πασάς της Τρίπολης Γιουσούφ Καραμανλή απαίτησε το ποσό των 225.000 δολαρίων από τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ Τόμας Τζέφερσον για να επιτρέπει την ακώλυτη διέλευση των αμερικανικών πλοίων στη Μεσόγειο.
Ο φιλελεύθερος Τζέφερσον, συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, προσαρμόστηκε σύντομα στις απαιτήσεις της εξουσίας. Θεώρησε αιτία πολέμου την απαίτηση Καραμανλή και έστειλε στη Μεσόγειο ναυτική δύναμη από επτά φρεγάτες.
Η αρχή της σύγκρουσης
Οι Αμερικανοί τα βρήκαν σκούρα στην αρχή, όταν το ναυτικό του Καραμανλή αιχμαλώτισε τη φρεγάτα Φιλαδέλφεια με όλο το πλήρωμά της, τον Οκτώβριο του 1803.
Έπειτα από σειρά αψιμαχιών, οι Αμερικανοί αναμετρήθηκαν με τους βέρβερους πειρατές στην αποφασιστική μάχη της Ντέρνα (27 Απριλίου 1805), που βρίσκεται στα παράλια της σημερινής Λιβύης.
Με επικεφαλής ένα πρώην διπλωμάτη, τον Γουίλιαμ Ίτον, και δύναμη 10 πεζοναυτών και 500 μισθοφόρων (ανάμεσά τους και 40 Έλληνες), οι Αμερικανοί σημείωσαν μια σχετικά εύκολη νίκη απέναντι στους 4.000 άνδρες που παρέταξε ο Καραμανλή.
Οι απώλειες για τους Αμερικανούς και τους μισθοφόρους τους ήταν 11 νεκροί και 3 τραυματίες, ενώ για τους Τριπολίτες, 800 νεκροί και 1200 τραυματίες. Η νίκη αυτή τόνωσε το εθνικό γόητρο και ανέδειξε το Σώμα των Πεζοναυτών, που τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει την αιχμή του δόρατος των ΗΠΑ στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους τους.
Ο ηττημένος Καραμανλή αναγκάσθηκε να συνθηκολογήσει (10 Ιουνίου 1805) και ανέλαβε την υποχρέωση να μην παρεμποδίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο, ενώ έλαβε και 60.000 δολάρια ως λύτρα για την απελευθέρωση του πληρώματος της φρεγάτας Φιλαδέλφεια. Γρήγορα, όμως, θα ξεχάσει την υπογραφή του, οπότε οι Αμερικανοί θα επανέλθουν στην περιοχή το 1815 για τον Β’ Βερβερικό Πόλεμο.
Ο φιλελεύθερος Τζέφερσον, συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, προσαρμόστηκε σύντομα στις απαιτήσεις της εξουσίας. Θεώρησε αιτία πολέμου την απαίτηση Καραμανλή και έστειλε στη Μεσόγειο ναυτική δύναμη από επτά φρεγάτες.
Η αρχή της σύγκρουσης
Οι Αμερικανοί τα βρήκαν σκούρα στην αρχή, όταν το ναυτικό του Καραμανλή αιχμαλώτισε τη φρεγάτα Φιλαδέλφεια με όλο το πλήρωμά της, τον Οκτώβριο του 1803.
Έπειτα από σειρά αψιμαχιών, οι Αμερικανοί αναμετρήθηκαν με τους βέρβερους πειρατές στην αποφασιστική μάχη της Ντέρνα (27 Απριλίου 1805), που βρίσκεται στα παράλια της σημερινής Λιβύης.
Με επικεφαλής ένα πρώην διπλωμάτη, τον Γουίλιαμ Ίτον, και δύναμη 10 πεζοναυτών και 500 μισθοφόρων (ανάμεσά τους και 40 Έλληνες), οι Αμερικανοί σημείωσαν μια σχετικά εύκολη νίκη απέναντι στους 4.000 άνδρες που παρέταξε ο Καραμανλή.
Οι απώλειες για τους Αμερικανούς και τους μισθοφόρους τους ήταν 11 νεκροί και 3 τραυματίες, ενώ για τους Τριπολίτες, 800 νεκροί και 1200 τραυματίες. Η νίκη αυτή τόνωσε το εθνικό γόητρο και ανέδειξε το Σώμα των Πεζοναυτών, που τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει την αιχμή του δόρατος των ΗΠΑ στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους τους.
Ο ηττημένος Καραμανλή αναγκάσθηκε να συνθηκολογήσει (10 Ιουνίου 1805) και ανέλαβε την υποχρέωση να μην παρεμποδίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο, ενώ έλαβε και 60.000 δολάρια ως λύτρα για την απελευθέρωση του πληρώματος της φρεγάτας Φιλαδέλφεια. Γρήγορα, όμως, θα ξεχάσει την υπογραφή του, οπότε οι Αμερικανοί θα επανέλθουν στην περιοχή το 1815 για τον Β’ Βερβερικό Πόλεμο.
