Ιούλιος 1922: «ο Μεγάλος Δισταγμός», μια ανάσα μακριά από την Κωνσταντινούπολη...
Διαβάστε περισσότερα www.elkosmos.gr/16-ioylioy-1922-o-megalos-distagmos-mia-ana/ © www.elkosmos.gr
Διαβάστε περισσότερα www.elkosmos.gr/16-ioylioy-1922-o-megalos-distagmos-mia-ana/ © www.elkosmos.gr
Βρετανοί στρατιώτες της Αντάντ στη Κωνσταντινούπολη, Στο βάθος σημαιοστολισμένα ελληνικά σπίτια.
του Γιώργου Μανωλόπουλου
Σήμερα θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα ιστορικό γεγονός. Σε μια επιλογή των πολιτικών μας ηγετών, που πραγματικά δίνει στην έκφραση «στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα», ιστορικές διαστάσεις.
Οι περισσότεροι γνωρίζουν πως...
λίγο μετά το τέλος του Α’ ΠΠ, εκτός από τη περιοχή της Σμύρνης είχε αποδοθεί στην Ελλάδα και η Ανατολική Θράκη μέχρι λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Κωνσταντινούπολη. Λιγότεροι ίσως όμως γνωρίζουν πως δυνάμεις της Αντάντ με στρατιώτες από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα, κατείχαν τα Στενά των Δαρδανελίων και την Κωνσταντινούπολη! Επικεφαλής του ελληνικού στρατιωτικού τμήματος κατοχής της ιστορικής πρωτεύουσας του ελληνισμού, δυνάμεως περίπου 800 ανδρών, ήταν ο συνταγματάρχης Ευθύμιος Κανελλόπουλος. Πολλοί αναγνώστες των γεγονότων της Μικρασιατικής Εκστρατείας βλέποντας τον χάρτη ίσως έχουν αναρωτηθεί γιατί η Ελλάδα δεν απελευθέρωσε την Κωνσταντινούπολη όταν ήταν ουσιαστικά περικυκλωμένη από ελληνικά στρατεύματα. Και όμως υπήρξε τέτοιο σχέδιο που κυριολεκτικά στο παρά πέντε δεν υλοποιήθηκε!
Μπροστά στην Πύλη του Ρωμανού
Τον Ιούλιο του 1922, η Μικρασιατική Εκστρατεία συνεχιζόταν με την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα να επιδεινώνεται ραγδαία και να υπάρχει δυσκολία πλέον στην αγορά ακόμα και πυρομαχικών. Αντίθετα η τουρκική πλευρά ενισχυόταν συνεχώς από τη Σοβιετική Ένωση. Στις 10 Ιουλίου, σε κυβερνητική σύσκεψη επί του θωρηκτού Αβέρωφ, 1 μήνα δηλαδή πριν τη κατάρρευση του μετώπου, η κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη αποφασίζει ότι κάτι πρέπει να πράξει για να αναγκάσει τον Κεμάλ να διαπραγματευθεί, καθότι ο χρόνος έτρεχε εις βάρος μας. Αποφασίζεται λοιπόν η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τη μεραρχία Αδριανουπόλεως, ενισχυμένη με μεταφορά μονάδων ιππικού από τη Νίκαια,από την ασιατική μεριά του Βοσπόρου. Συνολικά μια δύναμη16000 ανδρών με 40 πυροβόλα είχε πάρει εντολή να προετοιμαστεί για την 4η πρωινή της 16ης Ιουλίου να απελευθερώσει τη Κωνσταντινούπολη!
Ο Ύπατος Αρμοστής της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, θα γράψει αργότερα ότι «ετοιμαζόμασταν να κρούσουμε τη πύλη του Ρωμανού»!
Τουρκικά στρατεύματα στην Κωνσταντινούπολη και τη Θράκη ουσιαστικά δεν υπήρχαν, ενώ ο Κεμάλ δε διέθετε ούτε και ναυτικό που θα μπορούσε να απειλήσει να τα μεταφέρει. Ο στρατηγός Χατζηανέστης είχε επιθεωρήσει το στράτευμα που θα έφευγε και όλα ήταν έτοιμα. Έως ότου τη 3η πρωινή της 16ης Ιουλίου 1922, μία ώρα πριν την έναρξη της επιχείρησης, εδόθη άκυρο…
Τι είχε συμβεί και η ελληνική κυβέρνηση δίστασε; Από τη 10η Ιουλίου η ελληνική κυβέρνηση είχε αποστείλει δύο διαβήματα στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία αποζητώντας την έγκρισή τους. Και οι δύο συμμαχικές χώρες αρνήθηκαν παρότι θεωρητικά υποστήριζαν τον ελληνικό/συμμαχικό αγώνα κατά του Κεμάλ.
Ωστόσο, μόλις μία εβδομάδα αργότερα, στις 22 Ιουλίου, σε ομιλία του στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο Βρετανός πρωθυπουργός θα δηλώσει δημόσια ότι η ενέργεια αυτή της Ελλάδος θα άλλαζε την ιστορία και ότι ουσιαστικά η Βρετανία θα αποδεχόταν το τετελεσμένο γεγονός. Επίσης και ο Κεμάλ είχε πληροφορηθεί τη σχεδιαζόμενη ενέργεια των Ελλήνων και με σήμα προς την ελληνική κυβέρνηση μέσω του Βρετανικού υπουργείου εξωτερικών δήλωνε ότι θα διαπραγματευόταν! Με τα «αν» βέβαια δε γράφεται η ιστορία. Σίγουρα όμως η μοίρα του Μικρασιατικού Ελληνισμού θα ήταν διαφορετική. Σίγουρα το ηθικό του ελληνικού στρατού και του ελληνικού λαού θα εκτοξευόταν στα ύψη για τη συνέχιση του αγώνα, αν ανακοινωνόταν η απελευθέρωση του προαιώνιου πόθου, της Κωνσταντινούπολης! Μπορεί να μη κρατάγαμε την Πόλη στις διαπραγματεύσεις ή μπορεί να την ανταλλάσσαμε με τη Σμύρνη ή το αντίθετο. Μπορεί να κρατάγαμε την Ίμβρο, την Τένεδο και την Ανατολική Θράκη διατηρώντας τη δαμόκλειο σπάθη του ελληνικού στρατού γύρω από τη Πόλη και τα Στενά. Οι πιθανότητες είναι πολλές και θα μείνουμε με την απορία, το παράπονο και την απογοήτευση. Υποχρέωση μας είναι όμως να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ως έθνος και ως κράτος προς αποδυνάμωση, διάσπαση και σμίκρυνση της Τουρκίας. Αντιστοίχως να δουλεύουμε προς ισχυροποίηση δική μας, ώστε την επόμενη φορά που θα δοθεί σε μας ή τους απογόνους μας η ιστορική ευκαιρία, να μπορέσουμε να κρούσουμε τη Πύλη του Αγίου Ρωμανού…
elkosmos.gr
