Η ιδέα για τη δημιουργία μιας «διεθνούς ετήσιας εμποροπανηγύρεως» στη σημαντικότερη πόλη της βορείου Ελλάδας ανήκε στον καθηγητή ζωολογίας του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και αντιβενιζελικό βουλευτή, Νικόλαο Γερμανό (σ.σ. το επίθετό του οφείλεται στο γεγονός ότι σπούδασε στη Γερμανία, ενώ ο πατέρας του έφερε το επώνυμο Λιόλιος).
Απρίλιο του 1925, ο 65χρονος καθηγητής υποβάλλει το σχετικό αίτημα στους αρμόδιους φορείς της πολιτείας, έχοντας τη στήριξη τοπικών φορέων και επιχειρηματιών της βορείου Ελλάδας.
Το υπουργείο Οικονομικών δίνει το «πράσινο» φως μέσα σε δύο ημέρες
Η έγκριση δόθηκε σε μόλις δύο εικοσιτετράωρα. Στις 30 Απριλίου ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας της κυβέρνησης Μιχαλακόπουλου, Κωνσταντίνος Σπυρίδης του στέλνει την εξής επιστολή: «Εἰς ἀπάντησιν τῆς ὑμετέρας ἀπὸ 28ης ᾿Απριλίου ἐ. ἔ. αἰτήσεως, περὶ χορηγήσεως ἀδείας πρὸς Οργάνωσιν Διεθνοῦς Ἐμπορικῆς Πανηγύρεως ἐν Θεσσαλονίκῃ κατὰ τὸν προσεχῆ Σεπτέμβριον, δηλοῦμεν ὑμῖν ὅτι ἀποδεχόμεθα κατ᾽ ἀρχὴν τὴν ὀργάνωσιν τῆς Ἐκθέσεως ταύτης, ἐφ’ ὅσον ἤθελεν ἐξασφαλισθῇ ἐκ τῶν προτέρων ἡ ἐπιτυχὴς ἐμφάνισις τῆς πρώτης ταύτης ἐν ῾Ελλάδι Ὀργανουμένης Διεθνοῦς Ἐμπορικῆς ᾿Αγορᾶς καὶ ὑφ’ οὓς ὅρους ἐκθέτετε ἐν τῇ ἀναφορᾷ σας, ἐπιφυλασσόμενοι νὰ προβῶμεν εἰς τὸν καταρτισμὸν ἐποπτικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἐκθέσεως καὶ τὸν καθορισμὸν τῶν λεπτομερειῶν τῆς ὀργανώσεως αὐτῆς».
Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο
Προσμετρώντας μια σειρά από πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους, η ελληνική κυβέρνηση εκτίμησε ότι θα έπρεπε να ενθαρρυνθούν οι αναπτυξιακές δραστηριότητας στη βόρεια Ελλάδα και ειδικότερα στην στρατηγική πόλη της Θεσσαλονίκης. Έτσι με τον νόμο 5184 ιδρύεται ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) με πρώτο πρόεδρο τον διευθυντή της Εθνικής Τράπεζας Διομήδη Βαρλαμίδη και γενικό διευθυντή τον εμπνευστή του εγχειρήματος, Νικόλαο Γερμανό.
Το ιδρυτικό συμβούλιο της Έκθεσης απάρτιζαν επίσης ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Πέτρος Συνδίκας, ο διευθυντής του εντύπου «Ταχυδρόμος Βορείου Ελλάδος» Νικόλαος Δαρβέρης, ο διευθυντής της Ηλεκτρικής Εταιρείας Βασίλης Δημητρίου, ο διευθυντής της εφημερίδας «Μακεδονικά Νέα» Πέτρος Λούβαρης και οι έμποροι Μικές Μαυροκορδάτος, Σ. Γεωργιάδης, Ζήσης Βέρος, Δημήτρης Kουκουμπάνης και Α. Kατσαρός.
Κυριακή 3 Οκτωβρίου 1926 κόβεται η κορδέλα των εγκαινίων
Τα εγκαίνια της πρώτης Δ.Ε.Θ. δεν πραγματοποιήθηκαν τελικά το 1925 αλλά έναν χρόνο αργότερα, την Κυριακή 3 Οκτωβρίου 1926 στο πεδίο ασκήσεων του Γ’ Σώματος Στρατού (Πεδίον του Άρεως), έναν χώρο συνολικής έκτασης 37.500 τ.μ., εκ των οποίων η Έκθεση κατέλαβε τα 7.000 τ.μ. (για να έχετε μια εικόνα σύγκρισης, σήμερα η ΔΕΘ καταλαμβάνει 180.000 τ.μ. εκ των οποίων τα 62.000 τ.μ. είναι στεγασμένα).
Εκεί έγιναν οι 14 από τις 15 προπολεμικές Δ.Ε.Θ. Ο αρχικός αριθμός των εκθετών έφθανε τους 600. Απ’ αυτούς οι 310 προέρχονταν από το εξωτερικό ενώ υπήρχαν και δύο κρατικές συμμετοχές, της Σοβιετικής Ένωσης και της Βουλγαρίας.
Εθνική υπερηφάνεια
Ανατρέχοντας σε δημοσιεύματα της εποχής, αυτό που μας έκανε εντύπωση ήταν το γεγονός ότι άπαντες αισθανόντουσαν εθνική υπερηφάνεια για την πραγματοποίηση της Έκθεσης.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το «Ελεύθερον Βήμα» της Δευτέρας 4 Οκτωβρίου 1926 στην πρώτη σελίδα, «ησθάνθημεν εθνικήν υπερηφάνειαν ως Έλληνες εκ των εντυπώσεων των ξένων διά την επιτυχίαν της εκθέσεως. […] Ύστερον από μίαν τραγικήν εθνικήν καταστροφήν, τέσσαρα μόλις έτη μετά την εισρροήν 1 ½ εκατομμυρίου προσφύγων, η Ελλάς ενεφανίσθη διά της εκθέσεως αυτής ότι είνε έθνος κατ’ εξοχήν σφριγών και άλκιμον, έθνος διαρκώς ανανεούμενον και ουδέποτε καμπτόμενον. Εδείξαμεν το μέτρον της δυναμικότητός μας και του πολιτισμού μας. […].
Η έκθεσις αυτή υπήρξε ταυτοχρόνως λίαν αποκαλυπτική δι’ ημάς τους Έλληνας πρώτους. Μας έκαμε να γνωρίσουμε αλλήλους, να ίδωμεν την έκτασιν της προόδου που επιτελείται εις την βιομηχανίαν και την αγνοούμεν ημείς πρώτοι. Τα εκτιθέμενα μηχανήματα των ελληνικών μηχανουργείων αφενός και τα άλλα προϊόντα της ελληνικής βιομηχανίας, έσυραν ενώπιόν μας ένα πέπλον, το πέπλον της αγνοίας του ιδίου εαυτού μας».
Το υπουργείο Οικονομικών δίνει το «πράσινο» φως μέσα σε δύο ημέρες
Η έγκριση δόθηκε σε μόλις δύο εικοσιτετράωρα. Στις 30 Απριλίου ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας της κυβέρνησης Μιχαλακόπουλου, Κωνσταντίνος Σπυρίδης του στέλνει την εξής επιστολή: «Εἰς ἀπάντησιν τῆς ὑμετέρας ἀπὸ 28ης ᾿Απριλίου ἐ. ἔ. αἰτήσεως, περὶ χορηγήσεως ἀδείας πρὸς Οργάνωσιν Διεθνοῦς Ἐμπορικῆς Πανηγύρεως ἐν Θεσσαλονίκῃ κατὰ τὸν προσεχῆ Σεπτέμβριον, δηλοῦμεν ὑμῖν ὅτι ἀποδεχόμεθα κατ᾽ ἀρχὴν τὴν ὀργάνωσιν τῆς Ἐκθέσεως ταύτης, ἐφ’ ὅσον ἤθελεν ἐξασφαλισθῇ ἐκ τῶν προτέρων ἡ ἐπιτυχὴς ἐμφάνισις τῆς πρώτης ταύτης ἐν ῾Ελλάδι Ὀργανουμένης Διεθνοῦς Ἐμπορικῆς ᾿Αγορᾶς καὶ ὑφ’ οὓς ὅρους ἐκθέτετε ἐν τῇ ἀναφορᾷ σας, ἐπιφυλασσόμενοι νὰ προβῶμεν εἰς τὸν καταρτισμὸν ἐποπτικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἐκθέσεως καὶ τὸν καθορισμὸν τῶν λεπτομερειῶν τῆς ὀργανώσεως αὐτῆς».
Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο
Προσμετρώντας μια σειρά από πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους, η ελληνική κυβέρνηση εκτίμησε ότι θα έπρεπε να ενθαρρυνθούν οι αναπτυξιακές δραστηριότητας στη βόρεια Ελλάδα και ειδικότερα στην στρατηγική πόλη της Θεσσαλονίκης. Έτσι με τον νόμο 5184 ιδρύεται ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) με πρώτο πρόεδρο τον διευθυντή της Εθνικής Τράπεζας Διομήδη Βαρλαμίδη και γενικό διευθυντή τον εμπνευστή του εγχειρήματος, Νικόλαο Γερμανό.
Το ιδρυτικό συμβούλιο της Έκθεσης απάρτιζαν επίσης ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Πέτρος Συνδίκας, ο διευθυντής του εντύπου «Ταχυδρόμος Βορείου Ελλάδος» Νικόλαος Δαρβέρης, ο διευθυντής της Ηλεκτρικής Εταιρείας Βασίλης Δημητρίου, ο διευθυντής της εφημερίδας «Μακεδονικά Νέα» Πέτρος Λούβαρης και οι έμποροι Μικές Μαυροκορδάτος, Σ. Γεωργιάδης, Ζήσης Βέρος, Δημήτρης Kουκουμπάνης και Α. Kατσαρός.
Κυριακή 3 Οκτωβρίου 1926 κόβεται η κορδέλα των εγκαινίων
Τα εγκαίνια της πρώτης Δ.Ε.Θ. δεν πραγματοποιήθηκαν τελικά το 1925 αλλά έναν χρόνο αργότερα, την Κυριακή 3 Οκτωβρίου 1926 στο πεδίο ασκήσεων του Γ’ Σώματος Στρατού (Πεδίον του Άρεως), έναν χώρο συνολικής έκτασης 37.500 τ.μ., εκ των οποίων η Έκθεση κατέλαβε τα 7.000 τ.μ. (για να έχετε μια εικόνα σύγκρισης, σήμερα η ΔΕΘ καταλαμβάνει 180.000 τ.μ. εκ των οποίων τα 62.000 τ.μ. είναι στεγασμένα).
Εκεί έγιναν οι 14 από τις 15 προπολεμικές Δ.Ε.Θ. Ο αρχικός αριθμός των εκθετών έφθανε τους 600. Απ’ αυτούς οι 310 προέρχονταν από το εξωτερικό ενώ υπήρχαν και δύο κρατικές συμμετοχές, της Σοβιετικής Ένωσης και της Βουλγαρίας.
Εθνική υπερηφάνεια
Ανατρέχοντας σε δημοσιεύματα της εποχής, αυτό που μας έκανε εντύπωση ήταν το γεγονός ότι άπαντες αισθανόντουσαν εθνική υπερηφάνεια για την πραγματοποίηση της Έκθεσης.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το «Ελεύθερον Βήμα» της Δευτέρας 4 Οκτωβρίου 1926 στην πρώτη σελίδα, «ησθάνθημεν εθνικήν υπερηφάνειαν ως Έλληνες εκ των εντυπώσεων των ξένων διά την επιτυχίαν της εκθέσεως. […] Ύστερον από μίαν τραγικήν εθνικήν καταστροφήν, τέσσαρα μόλις έτη μετά την εισρροήν 1 ½ εκατομμυρίου προσφύγων, η Ελλάς ενεφανίσθη διά της εκθέσεως αυτής ότι είνε έθνος κατ’ εξοχήν σφριγών και άλκιμον, έθνος διαρκώς ανανεούμενον και ουδέποτε καμπτόμενον. Εδείξαμεν το μέτρον της δυναμικότητός μας και του πολιτισμού μας. […].
Η έκθεσις αυτή υπήρξε ταυτοχρόνως λίαν αποκαλυπτική δι’ ημάς τους Έλληνας πρώτους. Μας έκαμε να γνωρίσουμε αλλήλους, να ίδωμεν την έκτασιν της προόδου που επιτελείται εις την βιομηχανίαν και την αγνοούμεν ημείς πρώτοι. Τα εκτιθέμενα μηχανήματα των ελληνικών μηχανουργείων αφενός και τα άλλα προϊόντα της ελληνικής βιομηχανίας, έσυραν ενώπιόν μας ένα πέπλον, το πέπλον της αγνοίας του ιδίου εαυτού μας».
