Ο Σεπτέμβρης είναι εδώ και το Φθινόπωρο πλησιάζει. Πριν ευχηθείτε Καλό μήνα, δείτε από πού πήρε το όνομα του ο μήνας αυτός και τι είναι η αρχή της Iνδίκτου.
Καλό μήνα! Ο Σεπτέμβριος μπήκε και το Φθινόπωρο...
αναμένεται στις 22 του μηνός. Από πού πήρε το όνομά του ο μήνας αυτός; Γιατί ξεκινούν τα σχολεία πάντα τον Σεπτέμβρη και τι είναι η «αρχή της Iνδίκτου»; Παρακάτω οι απαντήσεις…
Σεπτέμβριος: Από πού πήρε το όνομά του
Ο Σεπτέμβριος, ή Σεπτέμβρης, ή Σταυρίτες (ποντιακά), είναι ο ένατος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Ο πρώτος μήνας του Φθινοπώρου περιλαμβάνει 30 ημέρες. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο 7ος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου εξ ου και η ονομασία του.
Η λέξη Σεπτέμβριος, September στα λατινικά, προέρχεται από το αριθμητικό septem (σέπτεμ = επτά). Ήταν ο έβδομος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου. Αργότερα, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, ο Σεπτέμβριος μετακινήθηκε στην ένατη θέση, χωρίς όμως να αλλάξει η ονομασία του.
Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος, θέλοντας να κολακέψει τον αυτοκράτορα Τιβέριο (14-37), αποφάσισε να δώσει το όνομά του στον μήνα Σεπτέμβριο. Αυτός σοφά ποιών αρνήθηκε, επειδή υποστήριξε ότι οι συχνές αλλαγές στις ονομασίες των μηνών μόνο σύγχυση προκαλούν.
Ο Σεπτέμβριος στον Πόντο είχε άρωμα Πρωτοχρονιάς
Πρωτοχρονιά θεωρούνταν στον αλησμόνητο Πόντο η 1η του Σεπτέμβρη, του «Σταυρίτη», όπως τον έλεγαν από τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας, την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Τη μέρα αυτή οι Πόντιοι ακολουθούσαν με ιδιαίτερη ευλάβεια κάποια έθιμα που συνήθως τηρούνται την πρώτη μέρα του χρόνου.
Σταυρίτας ή Σταυρίτες ονομαζόταν στην Κερασούντα, τα Κοτύωρα, την Οινόη, τη Χαλδία, Τραπεζούντα, τη Σάντα, και τα Σούρμενα. Σταυρενός ονομαζόταν στην Ινέπολη.
Το πρωί της 1ης Σεπτέμβρη ξυπνούσαν από το χάραμα και ξεκινούσαν τη μέρα τους με την προσευχή στο εικονοστάσι του σπιτιού. Αργότερα πήγαιναν με μεγάλη προφύλαξη στην εκκλησία της ενορίας, για να πάρουν την ευλογία, και ύστερα μπορούσαν να συναντήσουν άλλους ανθρώπους. Φρόντιζαν μάλιστα να βλέπουν αθώα παιδάκια παρά μεγάλους. Αν κατά τύχη συναντούσαν κανέναν μεγάλο, τότε τον «σημάδευαν»· αν η χρονιά πήγαινε καλά, τον υποχρέωναν να ξαναφανεί και την επόμενη 1η του Σεπτέμβρη.
Ακόμα και στο σπίτι δεν επέτρεπαν να μπει κανένας προτού περάσει ο παπάς για να φωτίσει. Η οικοδέσποινα κάτω από το εικονοστάσι τοποθετούσε ένα τραπέζι και πάνω σ’ αυτό έβαζε διάφορα είδη παραγωγής του σπιτιού, για να ευλογούσε ο παπάς που θα φώτιζε.
Προετοιμασία για το χειμώνα
Μέσα στον Σεπτέμβρη γίνονταν και όλες οι προετοιμασίες για το χειμώνα. Εξασφάλιζαν τα καυσόξυλα, προμηθεύονταν από τις πόλεις τα παστά, λάδι, ελιές, ζάχαρη, μέλι κ.ά. Παρασκεύαζαν διάφορα φαγώσιμα, όπως τη μακαρίναν, το πλιγούρι, τα κορκότα, τα στύπα (τουρσιά), τα χωσάφια με αποξηραμένα φρούτα του καλοκαιριού, και άλεθαν το σιτάρι.
Οι γυναίκες και τα κορίτσια «ελενάριζαν» έγνεθαν τα μαλλιά, έπλεκαν κάλτσες (ορτάρια) και «επαρακάθευαν» ως αργά τη νύχτα.
Γιατί ανοίγουν τα σχολεία
Ο Σεπτέμβριος είναι επίσης και ο μήνας της επιστροφής των μαθητών στα σχολεία για μια νέα χρονιά. Από τις αρχές, άλλωστε, του 4ου αιώνα μ.Χ. ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ως η αρχή του εκκλησιαστικού. Καθιερώθηκε επίσης ως η αρχή του πολιτικού έτους, επειδή η 1η Σεπτεμβρίου συνέπιπτε με την αρχή της ινδικτιώνος. Ακόμη και σήμερα, άλλωστε, η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να εορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως «αρχή της Iνδίκτου».
Ο Σεπτέμβριος, όμως, έχει κι άλλες ονομασίες, όπως «Σταυριάτης» ή «Σταυρίτης». Ο λόγος είναι ότι τότε εορταζόταν η μεγάλη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 του μήνα. Κυρίως, όμως, ο Σεπτέμβριος είναι γνωστός με την ονομασία «Τρυγομηνάς» ή «Τρυγητής».
Η αρχή της Iνδίκτου
Η Ινδικτιώνα είναι ένας γενικότερος τρόπος μέτρησης του χρόνου ανά 15ετίες με αφετηρία τη γέννηση του Χριστού ή για την ακρίβεια από το 3 π.Χ.
Η 1η Σεπτεμβρίου, η αρχή του εκκλησιαστικού έτους, αποτελεί την αρχή της Ινδίκτου. Τότε τελείται η ακολουθία της Ινδίκτου σε συνδυασμό με τη θεία λειτουργία για την ευλογία του εκκλησιαστικού έτους.
Η 1η Σεπτεμβρίου καθορίστηκε ως αρχή της εκκλησιαστικής χρονιάς ως εξής:
Στην περιοχή της Ανατολής τα περισσότερα ημερολόγια είχαν ως πρωτοχρονιά την 24η Σεπτεμβρίου, ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας. Επειδή όμως η 23 η ήταν η γενέθλια ημέρα του αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανού, η πρωτοχρονιά μετατέθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, η οποία και καθορίστηκε ως αρχή της Ινδίκτου, δηλαδή της περιόδου του ρωμαϊκού διατάγματος για τον φόρο που ίσχυε για 15 έτη. Έτσι Ίνδικτος κατάντησε να σημαίνει αργότερα το έτος και αρχή της Ινδίκτου την Πρωτοχρονιά. Αυτή την Πρωτοχρονιά βρήκε η Εκκλησία και της έδωσε χριστιανικό περιεχόμενο, αφού τοποθέτησε σ’ αυτήν την εορτή της συλλήψεως του Προδρόμου, που αποτελεί και το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής Ιστορίας.
Αργότερα, το 462 μ. Χ.., για πρακτικούς λόγους και για να συμπίπτει η πρώτη του έτους με την πρώτη του μηνός, η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1 η Σεπτεμβρίου. Διευκρινίζεται ότι η πρωτοχρονιά της 1ης Ιανουαρίου έχει Ρωμαϊκή προέλευση και ήρθε στην Ορθόδοξη Ανατολή κατά τα νεότερα χρόνια. Η εκκλησιαστική ακολουθία για το νέο έτος τελείται την 1 η Σεπτεμβρίου, μια ακολουθία απαράμιλλου κάλλους ως προς το υμνογραφικό υλικό.
Σημειωτέον ότι πριν από λίγα χρόνια η Εκκλησία μας όρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο φυσικό περιβάλλον.
Πριν ευχηθούμε «Καλό μήνα», εσείς γνωρίζατε ότι…
Οι έγκυες απείχαν από κάθε εργασία για να μη γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του Αγίου Συμεών του Στυλίτη, που γιορτάζει αυτή την ημέρα (Συμεών / σημαδεύω)
Η 1η Σεπτεμβρίου θεωρείται η «Ημέρα του Χρονογράφου», καθώς πιστεύεται ότι ο Χάρος γράφει όσους θα πεθάνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου
Τον Σεπτέμβριο στη Ρώμη τελούνταν μεγάλες γιορτές, όπως τα Καπιτώλια και τα Ρωμαία ή Ρωμαϊκοί Αγώνες (Ludi Romani) προς τιμή του Δία (κάτι σαν Ολυμπιακοί Αγώνες των Ρωμαίων)
Καλό μήνα!
Σεπτέμβριος: Από πού πήρε το όνομά του
Ο Σεπτέμβριος, ή Σεπτέμβρης, ή Σταυρίτες (ποντιακά), είναι ο ένατος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Ο πρώτος μήνας του Φθινοπώρου περιλαμβάνει 30 ημέρες. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο 7ος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου εξ ου και η ονομασία του.
Η λέξη Σεπτέμβριος, September στα λατινικά, προέρχεται από το αριθμητικό septem (σέπτεμ = επτά). Ήταν ο έβδομος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου. Αργότερα, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, ο Σεπτέμβριος μετακινήθηκε στην ένατη θέση, χωρίς όμως να αλλάξει η ονομασία του.
Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος, θέλοντας να κολακέψει τον αυτοκράτορα Τιβέριο (14-37), αποφάσισε να δώσει το όνομά του στον μήνα Σεπτέμβριο. Αυτός σοφά ποιών αρνήθηκε, επειδή υποστήριξε ότι οι συχνές αλλαγές στις ονομασίες των μηνών μόνο σύγχυση προκαλούν.
Ο Σεπτέμβριος στον Πόντο είχε άρωμα Πρωτοχρονιάς
Πρωτοχρονιά θεωρούνταν στον αλησμόνητο Πόντο η 1η του Σεπτέμβρη, του «Σταυρίτη», όπως τον έλεγαν από τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας, την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Τη μέρα αυτή οι Πόντιοι ακολουθούσαν με ιδιαίτερη ευλάβεια κάποια έθιμα που συνήθως τηρούνται την πρώτη μέρα του χρόνου.
Σταυρίτας ή Σταυρίτες ονομαζόταν στην Κερασούντα, τα Κοτύωρα, την Οινόη, τη Χαλδία, Τραπεζούντα, τη Σάντα, και τα Σούρμενα. Σταυρενός ονομαζόταν στην Ινέπολη.
Το πρωί της 1ης Σεπτέμβρη ξυπνούσαν από το χάραμα και ξεκινούσαν τη μέρα τους με την προσευχή στο εικονοστάσι του σπιτιού. Αργότερα πήγαιναν με μεγάλη προφύλαξη στην εκκλησία της ενορίας, για να πάρουν την ευλογία, και ύστερα μπορούσαν να συναντήσουν άλλους ανθρώπους. Φρόντιζαν μάλιστα να βλέπουν αθώα παιδάκια παρά μεγάλους. Αν κατά τύχη συναντούσαν κανέναν μεγάλο, τότε τον «σημάδευαν»· αν η χρονιά πήγαινε καλά, τον υποχρέωναν να ξαναφανεί και την επόμενη 1η του Σεπτέμβρη.
Ακόμα και στο σπίτι δεν επέτρεπαν να μπει κανένας προτού περάσει ο παπάς για να φωτίσει. Η οικοδέσποινα κάτω από το εικονοστάσι τοποθετούσε ένα τραπέζι και πάνω σ’ αυτό έβαζε διάφορα είδη παραγωγής του σπιτιού, για να ευλογούσε ο παπάς που θα φώτιζε.
Προετοιμασία για το χειμώνα
Μέσα στον Σεπτέμβρη γίνονταν και όλες οι προετοιμασίες για το χειμώνα. Εξασφάλιζαν τα καυσόξυλα, προμηθεύονταν από τις πόλεις τα παστά, λάδι, ελιές, ζάχαρη, μέλι κ.ά. Παρασκεύαζαν διάφορα φαγώσιμα, όπως τη μακαρίναν, το πλιγούρι, τα κορκότα, τα στύπα (τουρσιά), τα χωσάφια με αποξηραμένα φρούτα του καλοκαιριού, και άλεθαν το σιτάρι.
Οι γυναίκες και τα κορίτσια «ελενάριζαν» έγνεθαν τα μαλλιά, έπλεκαν κάλτσες (ορτάρια) και «επαρακάθευαν» ως αργά τη νύχτα.
Γιατί ανοίγουν τα σχολεία
Ο Σεπτέμβριος είναι επίσης και ο μήνας της επιστροφής των μαθητών στα σχολεία για μια νέα χρονιά. Από τις αρχές, άλλωστε, του 4ου αιώνα μ.Χ. ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ως η αρχή του εκκλησιαστικού. Καθιερώθηκε επίσης ως η αρχή του πολιτικού έτους, επειδή η 1η Σεπτεμβρίου συνέπιπτε με την αρχή της ινδικτιώνος. Ακόμη και σήμερα, άλλωστε, η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να εορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως «αρχή της Iνδίκτου».
Ο Σεπτέμβριος, όμως, έχει κι άλλες ονομασίες, όπως «Σταυριάτης» ή «Σταυρίτης». Ο λόγος είναι ότι τότε εορταζόταν η μεγάλη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στις 14 του μήνα. Κυρίως, όμως, ο Σεπτέμβριος είναι γνωστός με την ονομασία «Τρυγομηνάς» ή «Τρυγητής».
Η αρχή της Iνδίκτου
Η Ινδικτιώνα είναι ένας γενικότερος τρόπος μέτρησης του χρόνου ανά 15ετίες με αφετηρία τη γέννηση του Χριστού ή για την ακρίβεια από το 3 π.Χ.
Η 1η Σεπτεμβρίου, η αρχή του εκκλησιαστικού έτους, αποτελεί την αρχή της Ινδίκτου. Τότε τελείται η ακολουθία της Ινδίκτου σε συνδυασμό με τη θεία λειτουργία για την ευλογία του εκκλησιαστικού έτους.
Η 1η Σεπτεμβρίου καθορίστηκε ως αρχή της εκκλησιαστικής χρονιάς ως εξής:
Στην περιοχή της Ανατολής τα περισσότερα ημερολόγια είχαν ως πρωτοχρονιά την 24η Σεπτεμβρίου, ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας. Επειδή όμως η 23 η ήταν η γενέθλια ημέρα του αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανού, η πρωτοχρονιά μετατέθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, η οποία και καθορίστηκε ως αρχή της Ινδίκτου, δηλαδή της περιόδου του ρωμαϊκού διατάγματος για τον φόρο που ίσχυε για 15 έτη. Έτσι Ίνδικτος κατάντησε να σημαίνει αργότερα το έτος και αρχή της Ινδίκτου την Πρωτοχρονιά. Αυτή την Πρωτοχρονιά βρήκε η Εκκλησία και της έδωσε χριστιανικό περιεχόμενο, αφού τοποθέτησε σ’ αυτήν την εορτή της συλλήψεως του Προδρόμου, που αποτελεί και το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής Ιστορίας.
Αργότερα, το 462 μ. Χ.., για πρακτικούς λόγους και για να συμπίπτει η πρώτη του έτους με την πρώτη του μηνός, η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1 η Σεπτεμβρίου. Διευκρινίζεται ότι η πρωτοχρονιά της 1ης Ιανουαρίου έχει Ρωμαϊκή προέλευση και ήρθε στην Ορθόδοξη Ανατολή κατά τα νεότερα χρόνια. Η εκκλησιαστική ακολουθία για το νέο έτος τελείται την 1 η Σεπτεμβρίου, μια ακολουθία απαράμιλλου κάλλους ως προς το υμνογραφικό υλικό.
Σημειωτέον ότι πριν από λίγα χρόνια η Εκκλησία μας όρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο φυσικό περιβάλλον.
Πριν ευχηθούμε «Καλό μήνα», εσείς γνωρίζατε ότι…
Οι έγκυες απείχαν από κάθε εργασία για να μη γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του Αγίου Συμεών του Στυλίτη, που γιορτάζει αυτή την ημέρα (Συμεών / σημαδεύω)
Η 1η Σεπτεμβρίου θεωρείται η «Ημέρα του Χρονογράφου», καθώς πιστεύεται ότι ο Χάρος γράφει όσους θα πεθάνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου
Τον Σεπτέμβριο στη Ρώμη τελούνταν μεγάλες γιορτές, όπως τα Καπιτώλια και τα Ρωμαία ή Ρωμαϊκοί Αγώνες (Ludi Romani) προς τιμή του Δία (κάτι σαν Ολυμπιακοί Αγώνες των Ρωμαίων)
Καλό μήνα!
madata.gr
