Η λίστα που ακολουθεί, με τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας, περιλαμβάνει μπόλικο παρασκήνιο, πολλή ίντριγκα, πολιτικές παρεμβάσεις και ορισμένα από τα πιο βαριά ονόματα του χώρου.
Δε χωρά αμφιβολία ότι...
όπου υπάρχουν πολλά λεφτά, υπάρχει και διαφθορά. Στο χώρο δε της βιομηχανίας, όπου καθημερινά παίζονται δισεκατομμύρια, οι παρασκηνιακές μάχες που δίνονται ξεπερνούν τα όρια της ανθρώπινης φαντασίας. Ίσως μάλιστα, στην αυτοκινητοβιομηχανία, τα σκάνδαλα να είναι μικρότερης έντασης και έκτασης απ’ ότι για παράδειγμα στο χώρο της φαρμακοβιομηχανίας ή ακόμα καλύτερα της βιομηχανίας των όπλων.
Όπως και να 'χει, κρατήστε στην άκρη του μυαλού σας ότι δεν υπάρχουν άγγελοι, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε εταιρείες-κολοσσούς που λειτουργούν υπό καθεστώς άκρατου και αδυσώπητου ανταγωνισμού.
Tatra V570 ή αλλιώς… kdF-Wagen
Ακόμα και με μια πρώτη φευγαλέα ματιά στο Tatra V570 μπορεί εύκολα κανείς να καταλάβει… τον απόγονο του. Αναλύοντας δε λίγο παραπάνω τις τεχνικές του προδιαγραφές, είναι πλέον ξεκάθαρο περί τίνος πρόκειται.
Ο επίπεδος, αερόψυκτος κινητήρας, τοποθετημένος στο πίσω μέρος του Tatra V570 ήταν σχέδιο του Αυστριακού Χανς Λέντβινκα. Το «story» του πρώτου σκανδάλου στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας ξεκίνησε ουσιαστικά όταν ο Χίτλερ, στα ντουζένια του τότε, και λίγο πριν ξεκινήσει τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έδωσε εντολή στον Φέρντιναντ Πόρσε να κατασκευάσει το «Αυτοκίνητου του Λαού». Το «σκαθάρι» ή αλλιώς το «Beetle» ή πιο σωστά, το «kdF-Wagen»…
Ο Πόρσε «δανείστηκε» τα σχέδια από τον Λέντβινκα, που είχε όμως ήδη δημιουργήσει το Τatra V570 για λογαριασμό της τσέχικης φίρμας. Η Tatra προσπάθησε να μηνύσει τον Πόρσε, αλλά για κακή της τύχη καμία μήνυση δεν προχώρησε καθώς ο Χίτλερ κατέλαβε ολόκληρη την χώρα.
Το «θέμα» πάγωσε εν μέσω πολέμου, με το Beetle ως γνωστών να πουλάει σα ζεστό ψωμάκι για λογαριασμό της Volkswagen. Έλα όμως που η Tatra δεν είχε ξεχάσει την μεγάλη απάτη που της είχαν στήσει οι Γερμανοί. Έτσι, το 1965 όχι απλά μηνύει τη γερμανική φίρμα αλλά το κυριότερο, δικαιώνεται πανηγυρικά!
Το δικαστήριο αποφασίζει ότι η VW πρέπει να καταβάλει 1.000.000 γερμανικά μάρκα στη τσέχικη φίρμα, ποσό υψηλότατο για την εποχή, που δεν πόνεσε απλά τους Γερμανούς αλλά κατά κάποιο τρόπο τους γονάτισε, καθώς εκείνη την περίοδο αντιμετώπιζαν πολλές οικονομικές δυσκολίες. Σύμφωνα μάλιστα με τον αυτοκινητικό μύθο εάν η Volkswagen δεν είχε προχωρήσει στην κατασκευή του Golf (πρώτης γενιάς) το 1974, μπορεί σήμερα η ιστορία να ήταν εντελώς διαφορετική.
Chrysler vs GM: Ο νόμος του ισχυρού
Μόλις εννέα χρόνια μετά τη γέννηση της και συγκεκριμένα το 1934 η «μικρή» τότε Chrysler δημιουργεί ένα από τα πιο πρωτοποριακά, προηγμένα τεχνολογικά και αεροδυναμικά αυτοκίνητα της εποχής. Το «Airflow».
Αυτό δεν άρεσε καθόλου στην ήδη κραταιά δύναμη General Motors η οποία ένιωσε ότι απειλείται από την premium μεν, νεοσύστατη δε Chrysler. Ξεκίνησε λοιπόν έναν άνευ προηγουμένου πόλεμο, μέσω πληρωμένων άρθρων σε εφημερίδες και έντυπες διαφημίσεις, ισχυριζόμενη ότι η Chrysler κατασκεύασε το Airflow κλέβοντας απόρρητα σχέδια από τη GM. Μάλιστα, δε στάθηκε μόνο σε αυτήν την κατηγορία και διατυμπάνιζε με όποιο τρόπο μπορούσε πως το Airflow ήταν επικίνδυνο για την ασφάλεια των επιβατών του.
Η Chrysler, έκανε ότι μπορούσε για να αποδείξει ότι… δεν είναι ελέφαντας. Κατέθεσε τα σχέδια, τον πλήρη φάκελο του πρότζεκτ, έως και εικόνες από την πρωτοποριακή ροή του αέρα στο αμάξωμα και φυσικά την περίφημη πατέντα της εποχής «unibody constraction», όπου όλο το πλαίσιο ήταν κατασκευασμένο από μέταλλα. Κάτι πρωτόγνωρο για την εποχή δεδομένου ότι ακόμα τότε πολλά αυτοκίνητα εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν ξύλινα μέρη…
Στον αντίποδα η GM, πέρα από φωνές, δεν παρουσίασε απολύτως κανένα πειστήριο ή έγγραφο που να αποδεικνύει ότι το πρότζεκτ «Airflow» ήταν δικό της. Βέβαια στο τέλος, το μεγάλο ψάρι καταβρόχθισε το μικρό, με τη GM να μη διώκεται ποτέ για την αβάσιμη προπαγάνδα της και την Chrysler να σταματά την παραγωγή του Airflow μόλις τρία χρόνια από την έναρξη του, μη μπορώντας να αντέξει οικονομικά την αφόρητη πίεση που της ασκούσε ο γίγαντας του Ντιτρόιτ…
Preston Tucker: Απατεώνας ή θύμα;
Ήταν το 1948 όταν ένας επιτυχημένος σχεδιαστής οπλικών συστημάτων του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, ο Πρένστον Τάκερ, ξεκινούσε μια διαφημιστική καμπάνια σε ολόκληρη τη χώρα προκειμένου να προωθήσει το νέο του δημιούργημα: Το «Tucker 48».
Ένα προηγμένο τεχνολογικά αυτοκίνητο για την εποχή του, με αεροδυναμικό ντιζάιν, ενισχυμένο κλωβό ασφαλείας, εξαιρετικές επιδόσεις έως… και προβολείς που έστριβαν σύμφωνα με τη γωνία κλίσης του τιμονιού.
Ο Τάκερ προσπάθησε να συγκεντρώσει τα απαραίτητα κεφάλαια για να προχωρήσει στη μαζική παραγωγή του μοντέλου μέσω πώλησης μετοχών, προ παραγγελιών και «franchise» αντιπροσωπειών. Το εγχείρημα «δούλεψε», με τον Τάκερ να συγκεντρώνει ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό, ικανό ώστε να ξεκινήσει την κατασκευή του μοντέλου στο Σικάγο.
Και σε αυτό το σημείο ξεκινά το μεγάλο μυστήριο! Ο Τάκερ παρότι είχε συγκεντρώσει πολλά χρήματα, καθυστερούσε σημαντικά την παραγωγή του μοντέλου. Οι φήμες θέλουν τους Big Three του Ντιτρόιτ να βάζουν συνεχώς τρικλοποδιές στον Τάκερ προκειμένου να μην προχωρήσει στην παραγωγή του Tucker 48! Αυτή, είναι η μία εκδοχή. Η δεύτερη, θέλει τον δαιμόνιο σχεδιαστή να μαζεύει το ρευστό για προσωπικό του όφελος και να εξαφανίζεται…
Εν τέλει, το 1950 η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, κατηγόρησε τον Τάκερ για απάτη και έκλεισε με συνοπτικές διαδικασίες την εταιρεία του. Βέβαια, ο Πρένστον Τάκερ πρόλαβε να δημιουργήσει 51 αντίτυπα του μοντέλου. Όσα μάλιστα διασώθηκαν, θεωρούνται μέχρι και σήμερα συλλεκτικά και πωλούνται σε διάφορες δημοπρασίες ανά τον κόσμο σε τιμές άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων!
GM: Η πρώτη mega-ανάκληση στην ιστορία
Ήταν το 1969, όταν στα γραφεία της Εθνικής Υπηρεσίας Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, φθάνει μια έκθεση που αναφέρει ότι σε πάρα πολλά μοντέλα της Chevrolet υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με τις βάσεις των κινητήρων.
Όταν η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, μεταβιβάζει το φάκελο στη GM, η εταιρεία απάντα ότι έχει ήδη γνώση του θέματος, καθώς έχει λάβει 172 εκθέσεις, με 63 ατυχήματα και 18 τραυματισμούς για τις εν λόγω ελλαττωματικές βάσεις! Παρόλα αυτά, δεν ιδρώνει το αυτί της και πέραν αυτής της επίσημης απάντησης προς την Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας, δεν κάνει καμία απολύτως άλλη ενέργεια για τα επόμενα τρία χρόνια!
Έλα όμως που το πρόβλημα της κατάρρευσης των κινητήρων όχι μόνο συνεχίζονταν αλλά δημιουργούσε και νέα… σφάλματα, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες διαμαρτύρονταν ότι μπλόκαρε άξαφνα και το αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων στα αυτοκίνητά τους! Και πάλι όμως η GM, υπεραμύνθηκε της θέσης της, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι το φαινόμενο είναι μεμονωμένο και ότι οι συγκεκριμένες βάσεις κινητήρων έχουν αποδείξει την «αξία» τους καθώς χρησιμοποιούνται σε εκατομμύρια αυτοκίνητα παραγωγής της εταιρείας ήδη από το 1958.
Ωστόσο, ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα δεν κρύβεται εύκολα κάτω από το χαλάκι… Οι καταγγελίες συνεχίζονταν, τα κρούσματα αυξάνονταν συνεχώς και ο Τύπος. ξεκίνησε να φέρνει στο φως της δημοσιότητας επίσημες καταγγελίες από άτυχους ιδιοκτήτες-οδηγούς. Η GM μη μπορώντας πλέον να διαχειριστεί την κατάσταση, αποφάσισε να παραδεχτεί ότι υπάρχει πρόβλημα! Έτσι, το Δεκέμβριο του 1971, ανακοίνωσε επίσημα ότι περισσότερα από 6,5 εκατ. αυτοκίνητα της έπρεπε να μεταφερθούν στα συνεργεία των αντιπροσώπων της ώστε να επιδιορθωθεί η βλάβη -δωρεάν φυσικά- ζητώντας συγνώμη για την ταλαιπωρία από τους ιδιοκτήτες τους.
Ford: Συγνώμη, λάθος μας!
Το Pinto ήταν ένα από τα πιο εμπορικά μοντέλα της Ford στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970. H αμερικανική φίρμα έτριβε τα χέρια της βλέποντας τις πωλήσεις του μοντέλου της μέχρι που έσκασε η βόμβα! Τουλάχιστον 27 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας ενός τεχνικού λάθους στα Ford Pinto. Η δεξαμενή καυσίμου είχε τοποθετηθεί λάθος με αποτέλεσμα να τυλίγεται στις φλόγες εξαιτίας υπερθέρμανσης, ενώ αποδείχθηκε και εξαιρετικά επιρρεπής ακόμα και σε συγκρούσεις μικρής ισχύος στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου.
Η Ford προχώρησε στην απόσυρση περισσοτέρων από 1,5 εκατ. Pinto στα τέλη της δεκαετίας του 1970 (το 1978 για την ακρίβεια) αναγνωρίζοντας προς τιμήν της το κατασκευαστικό σφάλμα στο μοντέλο της.
Ford: Ένα κιβώτιο… που έπαιρνε μόνο του αποφάσεις
Δύο χρόνια μετά το σκάνδαλο με τα ρεζερβουάρ καυσίμου στο Ford Pinto, η αμερικανική φίρμα βρέθηκε ξανά… εκτεθειμένη. Αυτή τη φορά, αφορμή ήταν ένα ελλαττωματικό κιβώτιο ταχυτήτων που παρήγαγε κατά κόρον την τριετία 1966-69. Το αυτόματο σασμάν της Ford αποδείχθηκε πως είχε ένα σημαντικό κατασκευαστικό φάουλ. Άλλαζε ταχύτητες μόνο του! Συγκεκριμένα, μπορούσε από τη θέση “P” (Parking) να «περάσει» χωρίς… ανθρώπινη παρέμβαση στη θέση “R” (Reverse, όπισθεν)!
Προκλήθηκαν περισσότερα από 777 ατυχήματα, με 259 τραυματισμούς και 23 θανάτους! Το πλήγμα ήταν τεράστιο για τη Ford όχι μόνο σε επικοινωνιακό επίπεδο αλλά κυρίως σε δικαστικό. Οι αγωγές και οι μηνύσεις διαδέχονταν η μία την άλλη με την αμερικανική φίρμα να αναγκάζεται να προχωρήσει στην ανάκληση περισσοτέρων από 23 εκατ. μοντέλων.
Σύμφωνα μάλιστα με τις φήμες εκείνης της εποχής, η εταιρεία ήταν στα πρόθυρα χρεωκοπίας και χρειάστηκαν έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση Ρίγκαν προκειμένου να έρθει σε έναν άτυπο συμβιβασμό ώστε να αποφύγει… τα χειρότερα.
Το εξωφρενικό ωστόσο στην όλη υπόθεση ήταν ότι η Ford έχοντας γνώση του προβλήματος από καιρό, θα μπορούσε με μόλις 3 σεντ ανά αυτοκίνητο να διορθώσει το πρόβλημα. Αντ' αυτού το απέκρυψε πληρώνοντας κάτω από το τραπέζι περισσότερα από 40 εκατ. δολάρια στις οικογένειες των θυμάτων.
Audi: Ένα φιάσκο… στους δέκτες σας
Αρχές των ‘80’s και η Audi θέλει διακαώς να επεκταθεί στην αμερικανική αγορά. Ο Δούρειος Ίππος σε αυτήν την προσπάθεια, ήταν το Audi 5000. Ένα premium σεντάν, όμορφο και μεγάλο που συμβάδιζε με την κουλτούρα των Αμερικάνων.
Έλα όμως που η διάσημη αμερικανική εκπομπή του CBS «60 Minutes» είχε άλλη άποψη. Κατηγόρησε την Audi, ισχυριζόμενη μαρτυρίες κατόχων του μοντέλου, ότι το μοντέλο της επιτάχυνε ξαφνικά από μόνο του και δε φρέναρε! Προχώρησε μάλιστα και στην τηλεοπτική κάλυψη αυτού του γεγονότος, με εκατομμύρια τηλεθεατών να γίνονται μάρτυρες αυτού του φαινομένου.
Το κακό είχε γίνει. Η Audi από εκεί που πουλούσε 75.000 μοντέλα το 1985, κατρακύλησε σε λιγότερο από ένα χρόνο στις 5.000 πωλήσεις… Βέβαια, όπως αποδείχθηκε αργότερα, πρόβλημα στο Audi 5000 δεν υπήρχε! Επιβεβαιώθηκε αυτό έπειτα από αναλυτικές δοκιμές στις ΗΠΑ, στον Καναδά αλλά και στην Ιαπωνία.
Μέχρι και η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, στο πόρισμά της ανέφερε χαρακτηριστικά ότι τα όποια ατυχήματα προκλήθηκαν με το Audi 5000 οφείλονταν σε ανθρώπινο και μόνο λάθος. Το «σόου» δε της εκπομπής «60 Minutes» ήταν σκηνοθετημένο και έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πλέον παραπλανητικά βίντεο στην ιστορία της σύγχρονης δημοσιογραφίας.
Παρότι η Audi δικαιώθηκε μέχρι κεραίας, πετώντας από πάνω της τη ρετσινιά, χρειάστηκε περισσότερα από 20 χρόνια για να επιστρέψει ξανά με αξιώσεις στην αγορά των ΗΠΑ.
Jose Ignacio Lopez: Ο Ισπανός που έκανε άνω κάτω GM και VW!
Ο Χοσέ Ιγκνάσιο Λόπεζ, υπήρξε τόσο δαιμόνιος όσο και αμφιλεγόμενος ως προσωπικότητα. Αναρριχήθηκε τόσο γρήγορα στην ιεραρχία της General Motors που άπαντες στον όμιλο απορούσαν… «γιατί». Υπήρχε ωστόσο λόγος. Ο Λόπεζ πρωτοστάτησε στη σύσταση του πιο επιθετικού συστήματος στον κόσμο για την αγορά αυτοκινήτων χαμηλού κόστους. Αυτό το σύστημα μάλιστα είχε έμπρακτα αποτελέσματα μειώνοντας το κόστος παραγωγής της GM στο ήμισυ και διπλασιάζοντας τα κέρδη της! Σε βιομηχανικούς όρους ίσως να το έχετε ακουστά ως… «αποτέλεσμα López».
Το 1993 όμως, ο Λόπεζ επικαλέστηκε, προφανώς ψευδώς, ότι η GM δεν προχωρά στην κατασκευή του εργοστασίου «Plant X» που είχε προτείνει στους Αμερικάνους και εγκαταλείπει την General Motors για λογαριασμό της Volkswagen. Φεύγοντας όμως δεν πήρε μονάχα το καπελάκι του αλλά και περισσότερα από δύο εκατομμύρια απόρρητα έγγραφα του ομίλου, μεταξύ άλλων επιχειρηματικά σχέδια, φωτογραφίες νέων και πατέντες αυτοκινήτων και κυρίως ακριβή σχεδιαγράμματα και οικονομικές μελέτες από το περίφημο εργοστάσιο που θα κατασκευάζονταν.
Το σκάνδαλο μόλις είχε ξεσπάσει. Η GM κατηγόρησε τη VW για κατασκοπεία και κλοπή, καθώς ότι πληροφορίες έλαβε από τον Λόπεζ ανήκαν στην αμερικανική φίρμα. Η VW βέβαια, χρησιμοποίησε αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες καταφέρνοντάς να μειώσει τις δαπάνες της κατά 450 εκατομμύρια δολάρια στην παραγωγή νέων μοντέλων, εξαλείφοντας ουσιαστικά το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που είχε τότε η GM στην ευρωπαϊκή αγορά.
Στα μέσα Νοεμβρίου όμως του 1996, η VW ανοίγει ένα νέο εργοστάσιο στη Resende, στη Βραζιλία, με τους έμπειρους Αμερικανούς δημοσιογράφους που γνώριζαν άριστα την υπόθεση να ισχυρίζονται ότι το «Dream Factory» των Γερμανών είναι ακριβώς το ίδιο, έως την παραμικρή λεπτομέρεια, με τα σχέδια που είχε στα συρτάρια της η GM για την κατασκευή του δικού της «Plant X».
Ο αμερικανικός κολοσσός προσπάθησε ξανά, με όποιο τρόπο μπορούσε, να επιβάλλει την παύση των εργασιών στο νεοσύστατο εργοστάσιο της VW και την αποπομπή του Λόπεζ από την γερμανική εταιρεία. Ματαίως βέβαια…
Τον Ιανουάριο του 1997, και έπειτα από παρέμβαση που φημολογείται ότι έκανε ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον προς το Γερμανό Καγκελάριο Χέλμουτ Κολ, η VW έρχεται σε συμφωνία με την GM προκειμένου να καταβάλλει ως αποζημίωση $100 εκατ. αγοράζοντας μάλιστα και ανταλλακτικά αξίας ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων από την αμερικανική εταιρεία την περίοδο 1997 έως 2004. Οι Γερμανοί βέβαια ποτέ δεν παραδέχτηκαν επισήμως το «αδίκημα» τους, παρά την ανακοίνωση που εξέδωσαν περί «πιθανότητας να έχουν συντελεστεί παράνομες δραστηριότητες»…
Firestone: Τα ελαστικά… που διαλύονταν
Η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ έπειτα από περισσότερες από 271 καταγγελίες που έλαβε για θανάτους οδηγών και πάνω από 800 τραυματισμούς που σχετίζονταν με ελαττωματικά ελαστικά της κατασκευάστριας εταιρείας Firestone, προχώρησε στην ανάκληση άνω των 6,5 εκατ. μοντέλων που χρησιμοποιούσαν τα εν λόγω ελαστικά το 2000. Στην πλειονότητα τους τα ελλαττωματικά ελαστικά της Firestone, που σκίζονταν και διαλύονταν εν κινήσει, είχαν τοποθετηθεί σε SUV και ελαφρά φορτηγά της Ford.
Toyota: Για πρώτη φορά... στο σκαμνί
Αυτό το σκάνδαλο υπήρξε ένα βαρύ κι ασήκωτο για τους πάντα τυπικούς, σωστούς και ιδεολογικά «αψεγάδιαστους» Ιάπωνες της Toyota. Η ιαπωνική φίρμα κατηγορήθηκε ότι πολλά μοντέλα της, όπως και της premium Lexus, επιτάχυναν ανεξέλεγκτα χωρίς καμία απολύτως εντολή του οδηγού.
Το πρόβλημα όντως υπήρχε και εντοπίστηκε αργότερα σε μια δυσλειτουργία που εμφάνιζε το πεντάλ του γκαζιού. Το σκάνδαλο στοίχισε στους Ιάπωνες 1,2 δισ δολάρια, προκαλώντας την επίσημη ανάκληση 10+ εκατ. μοντέλων. Ωστόσο, αυτό που «στοίχισε» περισσότερο στην κορυφαία αυτοκινητοβιομηχανία του κόσμου δεν ήταν τόσο τα χρήματα που κλήθηκε να καταβάλλει, ούτε η «φθορά» στο κύρος της. Ήταν το γεγονός ότι ο ίδιος ο πρόεδρος της Toyota, αναγκάστηκε να ζητήσει συγνώμη ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου!
Takata: Οι αερόσακοι που ενεργοποιούνταν άξαφνα
Δέκα διαφορετικοί κατασκευαστές αυτοκινήτων, μια ανάκληση που αφορούσε περισσότερα από 30 εκατ. μοντέλα, ένας ένοχος. Η ιαπωνική εταιρεία παραγωγής αερόσακων, Takata. Οι αερόσακοι της Takata, που εφοδίαζαν ποικίλα μοντέλα κατασκευής από το 2002 έως το 2008 αλλά και πολλά του 2014, ενεργοποιούνταν άξαφνα και χωρίς να συντρέχει λόγος, θέτοντας σε υψηλό κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών.
Μόλις επιβεβαιώθηκε το τεράστιο πρόβλημα, στο οποίο ακόμα και σήμερα κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι λύθηκε από τη στιγμή που δεν είναι καθόλου απίθανο να υπάρχουν ακόμα ανάμεσα μας αυτοκίνητα με ελλαττωματικούς αερόσακους που δεν έχουν αντικατασταθεί, η Takata δέχτηκε μηνύσεις, αγωγές, ενώ πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες διέκοψαν άμεσα τη συνεργασία μαζί της.
Ως αποτέλεσμα, η ιαπωνική εταιρεία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία και εν συνεχεία θέλοντας και μη εξαγοράστηκε από την Key Safety Systems.
Daimler: Τα «μαύρα ταμεία»…
Ένα διεθνές σκάνδαλο με ελληνική όμως… χροιά. Ήταν 24 Μαρτίου του 2010 όταν το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης δίνει εντολή μέχρι και στους ελεγκτικούς μηχανισμούς του χρηματιστηρίου των ΗΠΑ, να ερευνήσουν με την εντολή του κατεπειγόντως, μια τεράστια υπόθεση διεθνούς δωροδοκίας.
Η υπόθεση είχε στο στόχαστρό της την Daimler AG και καλούνταν να εξιχνιάσει τις παράνομες δοσοληψίες που έλαβαν χώρα την διετία μεταξύ 1998 και 2008. Τότε, η γερμανική φίρμα και πολλές θυγατρικές της εταιρείες προχώρησαν, μέσω υπεράκτιων λογαριασμών και με φουσκωμένες τιμολογήσεις, σε δωροδοκίες αξιωματούχων και υψηλόβαθμων κυβερνητικών παραγόντων σε τουλάχιστον 22 χώρες. Μεταξύ αυτών ήταν η Κίνα, η Αίγυπτος, το Ιράκ, η Ρωσία, η Λετονία, η Σερβία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Ινδονησία, η Νιγηρία, η Τουρκία αλλά και η Ελλάδα.
Τα χρήματα που δόθηκαν τότε, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, είχαν ως στόχο να πείσουν τις κυβερνήσεις αυτών των κρατών να υπογράψουν συμφωνίες σχετικές με τις αγορές οχημάτων αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Στη χώρα μας σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, οι δωροδοκίες -που δεν ερευνήθηκαν ποτέ σε βάθος- αφορούσαν την αγορά 6.500 στρατιωτικών τζιπ.
Η υπόθεση έκλεισε, στις ΗΠΑ, όταν η Daimler AG, ήρθε σε συμφωνία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, καταβάλλοντας ένα μικρό πρόστιμο αξίας 185 εκατ. δολαρίων.
GM: Διακόπτες ανάφλεξης
Αρχές του 2014 και η General Motors με επίσημη ανακοίνωση της προχωρά σε μαζική ανάκληση διαφόρων μοντέλων της ύστερα από 169 περιστατικά θανάτων που οφείλονταν σε ελαττωματικούς διακόπτες ανάφλεξης στα αυτοκίνητά της.
Ο διακόπτης είχε αποκτήσει… τη «συνήθεια» να σβήνει τον κινητήρα του αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια της οδήγησης, με αποτέλεσμα ο οδηγός να μην έχει στη διάθεση του σύστημα διεύθυνσης, σύστημα πέδησης και εν γένει τον έλεγχο του οχήματος.
Η GM κινδύνευε με βαρύτατο πρόστιμο που θα άγγιζε τα 10 δισ. δολάρια αλλά τελικά έπειτα από διαβουλεύσεις και... ανώτατες κυβερνητικές παρεμβάσεις, το πρόστιμο στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης μειώθηκε στα 900 εκατ. δολάρια.
VW: Diesel...Gate
Για πολλούς, το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Η Volkswagen επιθυμούσε διακαώς να εξελιχθεί στην πιο φιλική προς το περιβάλλον φίρμα που πάτησε ποτέ τους τροχούς της στις ΗΠΑ. Θέλοντας να εκμεταλλευτεί την τάση των Αμερικανών πολιτών που διψούσαν για οικολογία, έριξε ένα πακτωλό χρημάτων σε διαφήμιση, διατυμπανίζοντας προς πάσα κατεύθυνση ότι τα ντίζελ μοντέλα της ήταν τα πιο «καθαρά» και τα πιο «πράσινα» που είχαν κατασκευαστεί ποτέ από οποιοδήποτε ανταγωνιστή της.
Ήταν τόσο επιτυχημένο το σχέδιο της που παρά τρίχα θα πετύχαινε το σκοπό του! Για να μην τα πολυλογούμε, πιάστηκε στη φάκα των αρχών να εξαπατά μέσω ενός παράνομου λογισμικού τις εκπομπές ρύπων στα ντιζελοκίνητα μοντέλα της!
Εν κατακλείδι, περισσότερα από 11 εκατ. οχήματα της γερμανικής φίρμας κυκλοφόρησαν παγκοσμίως έχοντας στα ενδότερα τους αυτό το παράνομο λογισμικό. Η VW έχει καταβάλλει περισσότερα από 15 δισ. δολάρια σε πρόστιμα, δικαστικές διαμάχες, αποζημιώσεις κ.ο.κ., με τη ρετσινιά της απάτης, να την ακολουθεί μέχρι και σήμερα κυρίως στην αγορά των ΗΠΑ. Για πολλούς δε, αυτό το mega-σκάνδαλο ήταν η αφορμή να στραφεί ολόκληρη η αυτοκινητοβιομηχανία προς την ηλεκτροκίνηση.
Renault-Nissan: Ο άνθρωπος που δίχασε… τους πάντες
Γεννημένος στον Λίβανο, με πολλές υπηκοότητες, γλωσσομαθής και αναμφίβολα πανέξυπνος, ο Κάρλος Γκον, διέπρεψε αρχικά ως ο άνθρωπος που έσωσε τη Michelin. Αξιοποιώντας αυτήν του την επιτυχία, το 1996 μεταπηδά στη Renault, προσδίδοντας στη γαλλική φίρμα την αίγλη αλλά και τα χρήματα που τόσο της είχαν λείψει τα τελευταία χρόνια.
Ο 68χρονος μάνατζερ έγινε γνωστός ως «Cost Killer» εφαρμόζοντας από το 1999 σκληρές μεν επιτυχημένες δε μεθόδους μείωσης κόστους στις εταιρείες στις οποίες διοικούσε, δημιουργώντας ταυτόχρονα, το μύθο ενός ανθρώπου που μπορεί να δώσει λύσεις, σε οποιοδήποτε πρόβλημα. Όσο δύσκολο κι αν φαντάζει αυτό.
Η πτώση του άλλοτε ισχυρού άνδρα της συμμαχίας Renault-Nissan-Mitsubishi Alliance, ήλθε τον Νοέμβριο του 2018, όταν συνελήφθη στο αεροδρόμιο του Τόκυο και προφυλακίστηκε στην Ιαπωνία αντιμετωπίζοντας τις κατηγορίες της απόκρυψης εισοδημάτων από την εφορία, των εικονικών συναλλαγών για προσωπικό πλουτισμό και της κατάχρησης εταιρικών πόρων.
Το 2020 απέδρασε με κινηματογραφικό τρόπο στον Λίβανο, με τη χώρα να αρνείται πολλάκις την έκδοση του, ενώ υποστηρίζει ακόμα και σήμερα ότι είναι αθώος κατηγορώντας τους πάντες (κυρίως τους Ιάπωνες), εκτός από τον ίδιο του τον εαυτό. Πρόσφατα δε, ο Γκον, πέρασε στην αντεπίθεση ζητώντας ένα δισ. ευρώ ως αποζημίωση από την Renault-Nissan-Mitsubishi!
Tatra V570 ή αλλιώς… kdF-Wagen
Ακόμα και με μια πρώτη φευγαλέα ματιά στο Tatra V570 μπορεί εύκολα κανείς να καταλάβει… τον απόγονο του. Αναλύοντας δε λίγο παραπάνω τις τεχνικές του προδιαγραφές, είναι πλέον ξεκάθαρο περί τίνος πρόκειται.
Ο επίπεδος, αερόψυκτος κινητήρας, τοποθετημένος στο πίσω μέρος του Tatra V570 ήταν σχέδιο του Αυστριακού Χανς Λέντβινκα. Το «story» του πρώτου σκανδάλου στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας ξεκίνησε ουσιαστικά όταν ο Χίτλερ, στα ντουζένια του τότε, και λίγο πριν ξεκινήσει τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έδωσε εντολή στον Φέρντιναντ Πόρσε να κατασκευάσει το «Αυτοκίνητου του Λαού». Το «σκαθάρι» ή αλλιώς το «Beetle» ή πιο σωστά, το «kdF-Wagen»…
Ο Πόρσε «δανείστηκε» τα σχέδια από τον Λέντβινκα, που είχε όμως ήδη δημιουργήσει το Τatra V570 για λογαριασμό της τσέχικης φίρμας. Η Tatra προσπάθησε να μηνύσει τον Πόρσε, αλλά για κακή της τύχη καμία μήνυση δεν προχώρησε καθώς ο Χίτλερ κατέλαβε ολόκληρη την χώρα.
Το «θέμα» πάγωσε εν μέσω πολέμου, με το Beetle ως γνωστών να πουλάει σα ζεστό ψωμάκι για λογαριασμό της Volkswagen. Έλα όμως που η Tatra δεν είχε ξεχάσει την μεγάλη απάτη που της είχαν στήσει οι Γερμανοί. Έτσι, το 1965 όχι απλά μηνύει τη γερμανική φίρμα αλλά το κυριότερο, δικαιώνεται πανηγυρικά!
Το δικαστήριο αποφασίζει ότι η VW πρέπει να καταβάλει 1.000.000 γερμανικά μάρκα στη τσέχικη φίρμα, ποσό υψηλότατο για την εποχή, που δεν πόνεσε απλά τους Γερμανούς αλλά κατά κάποιο τρόπο τους γονάτισε, καθώς εκείνη την περίοδο αντιμετώπιζαν πολλές οικονομικές δυσκολίες. Σύμφωνα μάλιστα με τον αυτοκινητικό μύθο εάν η Volkswagen δεν είχε προχωρήσει στην κατασκευή του Golf (πρώτης γενιάς) το 1974, μπορεί σήμερα η ιστορία να ήταν εντελώς διαφορετική.
Chrysler vs GM: Ο νόμος του ισχυρού
Μόλις εννέα χρόνια μετά τη γέννηση της και συγκεκριμένα το 1934 η «μικρή» τότε Chrysler δημιουργεί ένα από τα πιο πρωτοποριακά, προηγμένα τεχνολογικά και αεροδυναμικά αυτοκίνητα της εποχής. Το «Airflow».
Αυτό δεν άρεσε καθόλου στην ήδη κραταιά δύναμη General Motors η οποία ένιωσε ότι απειλείται από την premium μεν, νεοσύστατη δε Chrysler. Ξεκίνησε λοιπόν έναν άνευ προηγουμένου πόλεμο, μέσω πληρωμένων άρθρων σε εφημερίδες και έντυπες διαφημίσεις, ισχυριζόμενη ότι η Chrysler κατασκεύασε το Airflow κλέβοντας απόρρητα σχέδια από τη GM. Μάλιστα, δε στάθηκε μόνο σε αυτήν την κατηγορία και διατυμπάνιζε με όποιο τρόπο μπορούσε πως το Airflow ήταν επικίνδυνο για την ασφάλεια των επιβατών του.
Η Chrysler, έκανε ότι μπορούσε για να αποδείξει ότι… δεν είναι ελέφαντας. Κατέθεσε τα σχέδια, τον πλήρη φάκελο του πρότζεκτ, έως και εικόνες από την πρωτοποριακή ροή του αέρα στο αμάξωμα και φυσικά την περίφημη πατέντα της εποχής «unibody constraction», όπου όλο το πλαίσιο ήταν κατασκευασμένο από μέταλλα. Κάτι πρωτόγνωρο για την εποχή δεδομένου ότι ακόμα τότε πολλά αυτοκίνητα εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν ξύλινα μέρη…
Στον αντίποδα η GM, πέρα από φωνές, δεν παρουσίασε απολύτως κανένα πειστήριο ή έγγραφο που να αποδεικνύει ότι το πρότζεκτ «Airflow» ήταν δικό της. Βέβαια στο τέλος, το μεγάλο ψάρι καταβρόχθισε το μικρό, με τη GM να μη διώκεται ποτέ για την αβάσιμη προπαγάνδα της και την Chrysler να σταματά την παραγωγή του Airflow μόλις τρία χρόνια από την έναρξη του, μη μπορώντας να αντέξει οικονομικά την αφόρητη πίεση που της ασκούσε ο γίγαντας του Ντιτρόιτ…
Preston Tucker: Απατεώνας ή θύμα;
Ήταν το 1948 όταν ένας επιτυχημένος σχεδιαστής οπλικών συστημάτων του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, ο Πρένστον Τάκερ, ξεκινούσε μια διαφημιστική καμπάνια σε ολόκληρη τη χώρα προκειμένου να προωθήσει το νέο του δημιούργημα: Το «Tucker 48».
Ένα προηγμένο τεχνολογικά αυτοκίνητο για την εποχή του, με αεροδυναμικό ντιζάιν, ενισχυμένο κλωβό ασφαλείας, εξαιρετικές επιδόσεις έως… και προβολείς που έστριβαν σύμφωνα με τη γωνία κλίσης του τιμονιού.
Ο Τάκερ προσπάθησε να συγκεντρώσει τα απαραίτητα κεφάλαια για να προχωρήσει στη μαζική παραγωγή του μοντέλου μέσω πώλησης μετοχών, προ παραγγελιών και «franchise» αντιπροσωπειών. Το εγχείρημα «δούλεψε», με τον Τάκερ να συγκεντρώνει ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό, ικανό ώστε να ξεκινήσει την κατασκευή του μοντέλου στο Σικάγο.
Και σε αυτό το σημείο ξεκινά το μεγάλο μυστήριο! Ο Τάκερ παρότι είχε συγκεντρώσει πολλά χρήματα, καθυστερούσε σημαντικά την παραγωγή του μοντέλου. Οι φήμες θέλουν τους Big Three του Ντιτρόιτ να βάζουν συνεχώς τρικλοποδιές στον Τάκερ προκειμένου να μην προχωρήσει στην παραγωγή του Tucker 48! Αυτή, είναι η μία εκδοχή. Η δεύτερη, θέλει τον δαιμόνιο σχεδιαστή να μαζεύει το ρευστό για προσωπικό του όφελος και να εξαφανίζεται…
Εν τέλει, το 1950 η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, κατηγόρησε τον Τάκερ για απάτη και έκλεισε με συνοπτικές διαδικασίες την εταιρεία του. Βέβαια, ο Πρένστον Τάκερ πρόλαβε να δημιουργήσει 51 αντίτυπα του μοντέλου. Όσα μάλιστα διασώθηκαν, θεωρούνται μέχρι και σήμερα συλλεκτικά και πωλούνται σε διάφορες δημοπρασίες ανά τον κόσμο σε τιμές άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων!
GM: Η πρώτη mega-ανάκληση στην ιστορία
Ήταν το 1969, όταν στα γραφεία της Εθνικής Υπηρεσίας Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, φθάνει μια έκθεση που αναφέρει ότι σε πάρα πολλά μοντέλα της Chevrolet υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με τις βάσεις των κινητήρων.
Όταν η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, μεταβιβάζει το φάκελο στη GM, η εταιρεία απάντα ότι έχει ήδη γνώση του θέματος, καθώς έχει λάβει 172 εκθέσεις, με 63 ατυχήματα και 18 τραυματισμούς για τις εν λόγω ελλαττωματικές βάσεις! Παρόλα αυτά, δεν ιδρώνει το αυτί της και πέραν αυτής της επίσημης απάντησης προς την Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας, δεν κάνει καμία απολύτως άλλη ενέργεια για τα επόμενα τρία χρόνια!
Έλα όμως που το πρόβλημα της κατάρρευσης των κινητήρων όχι μόνο συνεχίζονταν αλλά δημιουργούσε και νέα… σφάλματα, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες διαμαρτύρονταν ότι μπλόκαρε άξαφνα και το αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων στα αυτοκίνητά τους! Και πάλι όμως η GM, υπεραμύνθηκε της θέσης της, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι το φαινόμενο είναι μεμονωμένο και ότι οι συγκεκριμένες βάσεις κινητήρων έχουν αποδείξει την «αξία» τους καθώς χρησιμοποιούνται σε εκατομμύρια αυτοκίνητα παραγωγής της εταιρείας ήδη από το 1958.
Ωστόσο, ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα δεν κρύβεται εύκολα κάτω από το χαλάκι… Οι καταγγελίες συνεχίζονταν, τα κρούσματα αυξάνονταν συνεχώς και ο Τύπος. ξεκίνησε να φέρνει στο φως της δημοσιότητας επίσημες καταγγελίες από άτυχους ιδιοκτήτες-οδηγούς. Η GM μη μπορώντας πλέον να διαχειριστεί την κατάσταση, αποφάσισε να παραδεχτεί ότι υπάρχει πρόβλημα! Έτσι, το Δεκέμβριο του 1971, ανακοίνωσε επίσημα ότι περισσότερα από 6,5 εκατ. αυτοκίνητα της έπρεπε να μεταφερθούν στα συνεργεία των αντιπροσώπων της ώστε να επιδιορθωθεί η βλάβη -δωρεάν φυσικά- ζητώντας συγνώμη για την ταλαιπωρία από τους ιδιοκτήτες τους.
Ford: Συγνώμη, λάθος μας!
Το Pinto ήταν ένα από τα πιο εμπορικά μοντέλα της Ford στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970. H αμερικανική φίρμα έτριβε τα χέρια της βλέποντας τις πωλήσεις του μοντέλου της μέχρι που έσκασε η βόμβα! Τουλάχιστον 27 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας ενός τεχνικού λάθους στα Ford Pinto. Η δεξαμενή καυσίμου είχε τοποθετηθεί λάθος με αποτέλεσμα να τυλίγεται στις φλόγες εξαιτίας υπερθέρμανσης, ενώ αποδείχθηκε και εξαιρετικά επιρρεπής ακόμα και σε συγκρούσεις μικρής ισχύος στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου.
Η Ford προχώρησε στην απόσυρση περισσοτέρων από 1,5 εκατ. Pinto στα τέλη της δεκαετίας του 1970 (το 1978 για την ακρίβεια) αναγνωρίζοντας προς τιμήν της το κατασκευαστικό σφάλμα στο μοντέλο της.
Ford: Ένα κιβώτιο… που έπαιρνε μόνο του αποφάσεις
Δύο χρόνια μετά το σκάνδαλο με τα ρεζερβουάρ καυσίμου στο Ford Pinto, η αμερικανική φίρμα βρέθηκε ξανά… εκτεθειμένη. Αυτή τη φορά, αφορμή ήταν ένα ελλαττωματικό κιβώτιο ταχυτήτων που παρήγαγε κατά κόρον την τριετία 1966-69. Το αυτόματο σασμάν της Ford αποδείχθηκε πως είχε ένα σημαντικό κατασκευαστικό φάουλ. Άλλαζε ταχύτητες μόνο του! Συγκεκριμένα, μπορούσε από τη θέση “P” (Parking) να «περάσει» χωρίς… ανθρώπινη παρέμβαση στη θέση “R” (Reverse, όπισθεν)!
Προκλήθηκαν περισσότερα από 777 ατυχήματα, με 259 τραυματισμούς και 23 θανάτους! Το πλήγμα ήταν τεράστιο για τη Ford όχι μόνο σε επικοινωνιακό επίπεδο αλλά κυρίως σε δικαστικό. Οι αγωγές και οι μηνύσεις διαδέχονταν η μία την άλλη με την αμερικανική φίρμα να αναγκάζεται να προχωρήσει στην ανάκληση περισσοτέρων από 23 εκατ. μοντέλων.
Σύμφωνα μάλιστα με τις φήμες εκείνης της εποχής, η εταιρεία ήταν στα πρόθυρα χρεωκοπίας και χρειάστηκαν έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση Ρίγκαν προκειμένου να έρθει σε έναν άτυπο συμβιβασμό ώστε να αποφύγει… τα χειρότερα.
Το εξωφρενικό ωστόσο στην όλη υπόθεση ήταν ότι η Ford έχοντας γνώση του προβλήματος από καιρό, θα μπορούσε με μόλις 3 σεντ ανά αυτοκίνητο να διορθώσει το πρόβλημα. Αντ' αυτού το απέκρυψε πληρώνοντας κάτω από το τραπέζι περισσότερα από 40 εκατ. δολάρια στις οικογένειες των θυμάτων.
Audi: Ένα φιάσκο… στους δέκτες σας
Αρχές των ‘80’s και η Audi θέλει διακαώς να επεκταθεί στην αμερικανική αγορά. Ο Δούρειος Ίππος σε αυτήν την προσπάθεια, ήταν το Audi 5000. Ένα premium σεντάν, όμορφο και μεγάλο που συμβάδιζε με την κουλτούρα των Αμερικάνων.
Έλα όμως που η διάσημη αμερικανική εκπομπή του CBS «60 Minutes» είχε άλλη άποψη. Κατηγόρησε την Audi, ισχυριζόμενη μαρτυρίες κατόχων του μοντέλου, ότι το μοντέλο της επιτάχυνε ξαφνικά από μόνο του και δε φρέναρε! Προχώρησε μάλιστα και στην τηλεοπτική κάλυψη αυτού του γεγονότος, με εκατομμύρια τηλεθεατών να γίνονται μάρτυρες αυτού του φαινομένου.
Το κακό είχε γίνει. Η Audi από εκεί που πουλούσε 75.000 μοντέλα το 1985, κατρακύλησε σε λιγότερο από ένα χρόνο στις 5.000 πωλήσεις… Βέβαια, όπως αποδείχθηκε αργότερα, πρόβλημα στο Audi 5000 δεν υπήρχε! Επιβεβαιώθηκε αυτό έπειτα από αναλυτικές δοκιμές στις ΗΠΑ, στον Καναδά αλλά και στην Ιαπωνία.
Μέχρι και η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, στο πόρισμά της ανέφερε χαρακτηριστικά ότι τα όποια ατυχήματα προκλήθηκαν με το Audi 5000 οφείλονταν σε ανθρώπινο και μόνο λάθος. Το «σόου» δε της εκπομπής «60 Minutes» ήταν σκηνοθετημένο και έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πλέον παραπλανητικά βίντεο στην ιστορία της σύγχρονης δημοσιογραφίας.
Παρότι η Audi δικαιώθηκε μέχρι κεραίας, πετώντας από πάνω της τη ρετσινιά, χρειάστηκε περισσότερα από 20 χρόνια για να επιστρέψει ξανά με αξιώσεις στην αγορά των ΗΠΑ.
Jose Ignacio Lopez: Ο Ισπανός που έκανε άνω κάτω GM και VW!
Ο Χοσέ Ιγκνάσιο Λόπεζ, υπήρξε τόσο δαιμόνιος όσο και αμφιλεγόμενος ως προσωπικότητα. Αναρριχήθηκε τόσο γρήγορα στην ιεραρχία της General Motors που άπαντες στον όμιλο απορούσαν… «γιατί». Υπήρχε ωστόσο λόγος. Ο Λόπεζ πρωτοστάτησε στη σύσταση του πιο επιθετικού συστήματος στον κόσμο για την αγορά αυτοκινήτων χαμηλού κόστους. Αυτό το σύστημα μάλιστα είχε έμπρακτα αποτελέσματα μειώνοντας το κόστος παραγωγής της GM στο ήμισυ και διπλασιάζοντας τα κέρδη της! Σε βιομηχανικούς όρους ίσως να το έχετε ακουστά ως… «αποτέλεσμα López».
Το 1993 όμως, ο Λόπεζ επικαλέστηκε, προφανώς ψευδώς, ότι η GM δεν προχωρά στην κατασκευή του εργοστασίου «Plant X» που είχε προτείνει στους Αμερικάνους και εγκαταλείπει την General Motors για λογαριασμό της Volkswagen. Φεύγοντας όμως δεν πήρε μονάχα το καπελάκι του αλλά και περισσότερα από δύο εκατομμύρια απόρρητα έγγραφα του ομίλου, μεταξύ άλλων επιχειρηματικά σχέδια, φωτογραφίες νέων και πατέντες αυτοκινήτων και κυρίως ακριβή σχεδιαγράμματα και οικονομικές μελέτες από το περίφημο εργοστάσιο που θα κατασκευάζονταν.
Το σκάνδαλο μόλις είχε ξεσπάσει. Η GM κατηγόρησε τη VW για κατασκοπεία και κλοπή, καθώς ότι πληροφορίες έλαβε από τον Λόπεζ ανήκαν στην αμερικανική φίρμα. Η VW βέβαια, χρησιμοποίησε αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες καταφέρνοντάς να μειώσει τις δαπάνες της κατά 450 εκατομμύρια δολάρια στην παραγωγή νέων μοντέλων, εξαλείφοντας ουσιαστικά το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που είχε τότε η GM στην ευρωπαϊκή αγορά.
Στα μέσα Νοεμβρίου όμως του 1996, η VW ανοίγει ένα νέο εργοστάσιο στη Resende, στη Βραζιλία, με τους έμπειρους Αμερικανούς δημοσιογράφους που γνώριζαν άριστα την υπόθεση να ισχυρίζονται ότι το «Dream Factory» των Γερμανών είναι ακριβώς το ίδιο, έως την παραμικρή λεπτομέρεια, με τα σχέδια που είχε στα συρτάρια της η GM για την κατασκευή του δικού της «Plant X».
Ο αμερικανικός κολοσσός προσπάθησε ξανά, με όποιο τρόπο μπορούσε, να επιβάλλει την παύση των εργασιών στο νεοσύστατο εργοστάσιο της VW και την αποπομπή του Λόπεζ από την γερμανική εταιρεία. Ματαίως βέβαια…
Τον Ιανουάριο του 1997, και έπειτα από παρέμβαση που φημολογείται ότι έκανε ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον προς το Γερμανό Καγκελάριο Χέλμουτ Κολ, η VW έρχεται σε συμφωνία με την GM προκειμένου να καταβάλλει ως αποζημίωση $100 εκατ. αγοράζοντας μάλιστα και ανταλλακτικά αξίας ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων από την αμερικανική εταιρεία την περίοδο 1997 έως 2004. Οι Γερμανοί βέβαια ποτέ δεν παραδέχτηκαν επισήμως το «αδίκημα» τους, παρά την ανακοίνωση που εξέδωσαν περί «πιθανότητας να έχουν συντελεστεί παράνομες δραστηριότητες»…
Firestone: Τα ελαστικά… που διαλύονταν
Η Εθνική Υπηρεσία Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ έπειτα από περισσότερες από 271 καταγγελίες που έλαβε για θανάτους οδηγών και πάνω από 800 τραυματισμούς που σχετίζονταν με ελαττωματικά ελαστικά της κατασκευάστριας εταιρείας Firestone, προχώρησε στην ανάκληση άνω των 6,5 εκατ. μοντέλων που χρησιμοποιούσαν τα εν λόγω ελαστικά το 2000. Στην πλειονότητα τους τα ελλαττωματικά ελαστικά της Firestone, που σκίζονταν και διαλύονταν εν κινήσει, είχαν τοποθετηθεί σε SUV και ελαφρά φορτηγά της Ford.
Toyota: Για πρώτη φορά... στο σκαμνί
Αυτό το σκάνδαλο υπήρξε ένα βαρύ κι ασήκωτο για τους πάντα τυπικούς, σωστούς και ιδεολογικά «αψεγάδιαστους» Ιάπωνες της Toyota. Η ιαπωνική φίρμα κατηγορήθηκε ότι πολλά μοντέλα της, όπως και της premium Lexus, επιτάχυναν ανεξέλεγκτα χωρίς καμία απολύτως εντολή του οδηγού.
Το πρόβλημα όντως υπήρχε και εντοπίστηκε αργότερα σε μια δυσλειτουργία που εμφάνιζε το πεντάλ του γκαζιού. Το σκάνδαλο στοίχισε στους Ιάπωνες 1,2 δισ δολάρια, προκαλώντας την επίσημη ανάκληση 10+ εκατ. μοντέλων. Ωστόσο, αυτό που «στοίχισε» περισσότερο στην κορυφαία αυτοκινητοβιομηχανία του κόσμου δεν ήταν τόσο τα χρήματα που κλήθηκε να καταβάλλει, ούτε η «φθορά» στο κύρος της. Ήταν το γεγονός ότι ο ίδιος ο πρόεδρος της Toyota, αναγκάστηκε να ζητήσει συγνώμη ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου!
Takata: Οι αερόσακοι που ενεργοποιούνταν άξαφνα
Δέκα διαφορετικοί κατασκευαστές αυτοκινήτων, μια ανάκληση που αφορούσε περισσότερα από 30 εκατ. μοντέλα, ένας ένοχος. Η ιαπωνική εταιρεία παραγωγής αερόσακων, Takata. Οι αερόσακοι της Takata, που εφοδίαζαν ποικίλα μοντέλα κατασκευής από το 2002 έως το 2008 αλλά και πολλά του 2014, ενεργοποιούνταν άξαφνα και χωρίς να συντρέχει λόγος, θέτοντας σε υψηλό κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών.
Μόλις επιβεβαιώθηκε το τεράστιο πρόβλημα, στο οποίο ακόμα και σήμερα κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι λύθηκε από τη στιγμή που δεν είναι καθόλου απίθανο να υπάρχουν ακόμα ανάμεσα μας αυτοκίνητα με ελλαττωματικούς αερόσακους που δεν έχουν αντικατασταθεί, η Takata δέχτηκε μηνύσεις, αγωγές, ενώ πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες διέκοψαν άμεσα τη συνεργασία μαζί της.
Ως αποτέλεσμα, η ιαπωνική εταιρεία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία και εν συνεχεία θέλοντας και μη εξαγοράστηκε από την Key Safety Systems.
Daimler: Τα «μαύρα ταμεία»…
Ένα διεθνές σκάνδαλο με ελληνική όμως… χροιά. Ήταν 24 Μαρτίου του 2010 όταν το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης δίνει εντολή μέχρι και στους ελεγκτικούς μηχανισμούς του χρηματιστηρίου των ΗΠΑ, να ερευνήσουν με την εντολή του κατεπειγόντως, μια τεράστια υπόθεση διεθνούς δωροδοκίας.
Η υπόθεση είχε στο στόχαστρό της την Daimler AG και καλούνταν να εξιχνιάσει τις παράνομες δοσοληψίες που έλαβαν χώρα την διετία μεταξύ 1998 και 2008. Τότε, η γερμανική φίρμα και πολλές θυγατρικές της εταιρείες προχώρησαν, μέσω υπεράκτιων λογαριασμών και με φουσκωμένες τιμολογήσεις, σε δωροδοκίες αξιωματούχων και υψηλόβαθμων κυβερνητικών παραγόντων σε τουλάχιστον 22 χώρες. Μεταξύ αυτών ήταν η Κίνα, η Αίγυπτος, το Ιράκ, η Ρωσία, η Λετονία, η Σερβία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Ινδονησία, η Νιγηρία, η Τουρκία αλλά και η Ελλάδα.
Τα χρήματα που δόθηκαν τότε, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, είχαν ως στόχο να πείσουν τις κυβερνήσεις αυτών των κρατών να υπογράψουν συμφωνίες σχετικές με τις αγορές οχημάτων αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Στη χώρα μας σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, οι δωροδοκίες -που δεν ερευνήθηκαν ποτέ σε βάθος- αφορούσαν την αγορά 6.500 στρατιωτικών τζιπ.
Η υπόθεση έκλεισε, στις ΗΠΑ, όταν η Daimler AG, ήρθε σε συμφωνία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, καταβάλλοντας ένα μικρό πρόστιμο αξίας 185 εκατ. δολαρίων.
GM: Διακόπτες ανάφλεξης
Αρχές του 2014 και η General Motors με επίσημη ανακοίνωση της προχωρά σε μαζική ανάκληση διαφόρων μοντέλων της ύστερα από 169 περιστατικά θανάτων που οφείλονταν σε ελαττωματικούς διακόπτες ανάφλεξης στα αυτοκίνητά της.
Ο διακόπτης είχε αποκτήσει… τη «συνήθεια» να σβήνει τον κινητήρα του αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια της οδήγησης, με αποτέλεσμα ο οδηγός να μην έχει στη διάθεση του σύστημα διεύθυνσης, σύστημα πέδησης και εν γένει τον έλεγχο του οχήματος.
Η GM κινδύνευε με βαρύτατο πρόστιμο που θα άγγιζε τα 10 δισ. δολάρια αλλά τελικά έπειτα από διαβουλεύσεις και... ανώτατες κυβερνητικές παρεμβάσεις, το πρόστιμο στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης μειώθηκε στα 900 εκατ. δολάρια.
VW: Diesel...Gate
Για πολλούς, το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Η Volkswagen επιθυμούσε διακαώς να εξελιχθεί στην πιο φιλική προς το περιβάλλον φίρμα που πάτησε ποτέ τους τροχούς της στις ΗΠΑ. Θέλοντας να εκμεταλλευτεί την τάση των Αμερικανών πολιτών που διψούσαν για οικολογία, έριξε ένα πακτωλό χρημάτων σε διαφήμιση, διατυμπανίζοντας προς πάσα κατεύθυνση ότι τα ντίζελ μοντέλα της ήταν τα πιο «καθαρά» και τα πιο «πράσινα» που είχαν κατασκευαστεί ποτέ από οποιοδήποτε ανταγωνιστή της.
Ήταν τόσο επιτυχημένο το σχέδιο της που παρά τρίχα θα πετύχαινε το σκοπό του! Για να μην τα πολυλογούμε, πιάστηκε στη φάκα των αρχών να εξαπατά μέσω ενός παράνομου λογισμικού τις εκπομπές ρύπων στα ντιζελοκίνητα μοντέλα της!
Εν κατακλείδι, περισσότερα από 11 εκατ. οχήματα της γερμανικής φίρμας κυκλοφόρησαν παγκοσμίως έχοντας στα ενδότερα τους αυτό το παράνομο λογισμικό. Η VW έχει καταβάλλει περισσότερα από 15 δισ. δολάρια σε πρόστιμα, δικαστικές διαμάχες, αποζημιώσεις κ.ο.κ., με τη ρετσινιά της απάτης, να την ακολουθεί μέχρι και σήμερα κυρίως στην αγορά των ΗΠΑ. Για πολλούς δε, αυτό το mega-σκάνδαλο ήταν η αφορμή να στραφεί ολόκληρη η αυτοκινητοβιομηχανία προς την ηλεκτροκίνηση.
Renault-Nissan: Ο άνθρωπος που δίχασε… τους πάντες
Γεννημένος στον Λίβανο, με πολλές υπηκοότητες, γλωσσομαθής και αναμφίβολα πανέξυπνος, ο Κάρλος Γκον, διέπρεψε αρχικά ως ο άνθρωπος που έσωσε τη Michelin. Αξιοποιώντας αυτήν του την επιτυχία, το 1996 μεταπηδά στη Renault, προσδίδοντας στη γαλλική φίρμα την αίγλη αλλά και τα χρήματα που τόσο της είχαν λείψει τα τελευταία χρόνια.
Ο 68χρονος μάνατζερ έγινε γνωστός ως «Cost Killer» εφαρμόζοντας από το 1999 σκληρές μεν επιτυχημένες δε μεθόδους μείωσης κόστους στις εταιρείες στις οποίες διοικούσε, δημιουργώντας ταυτόχρονα, το μύθο ενός ανθρώπου που μπορεί να δώσει λύσεις, σε οποιοδήποτε πρόβλημα. Όσο δύσκολο κι αν φαντάζει αυτό.
Η πτώση του άλλοτε ισχυρού άνδρα της συμμαχίας Renault-Nissan-Mitsubishi Alliance, ήλθε τον Νοέμβριο του 2018, όταν συνελήφθη στο αεροδρόμιο του Τόκυο και προφυλακίστηκε στην Ιαπωνία αντιμετωπίζοντας τις κατηγορίες της απόκρυψης εισοδημάτων από την εφορία, των εικονικών συναλλαγών για προσωπικό πλουτισμό και της κατάχρησης εταιρικών πόρων.
Το 2020 απέδρασε με κινηματογραφικό τρόπο στον Λίβανο, με τη χώρα να αρνείται πολλάκις την έκδοση του, ενώ υποστηρίζει ακόμα και σήμερα ότι είναι αθώος κατηγορώντας τους πάντες (κυρίως τους Ιάπωνες), εκτός από τον ίδιο του τον εαυτό. Πρόσφατα δε, ο Γκον, πέρασε στην αντεπίθεση ζητώντας ένα δισ. ευρώ ως αποζημίωση από την Renault-Nissan-Mitsubishi!
