Μαρίνος Γκασιάμης
«Εισάγοντας, για πρώτη φορά, στην χώρα μας μια πρακτική που ακολουθούν και άλλες Υπηρεσίες Πληροφοριών του εξωτερικού»
«Στη δημοσίευση της Ετήσιας Έκθεσης Προτεραιοτήτων και Τομέων Δράσης για το χρονικό διάστημα Σεπτέμβριος 2022 - Αύγουστος 2023 (Annual Report) προχώρησε...
η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (Ε.Υ.Π.), εισάγοντας, για πρώτη φορά, στην χώρα μας μια πρακτική που ακολουθούν και άλλες Υπηρεσίες Πληροφοριών του εξωτερικού» αναφέρει σε μια από τις σπάνιες ανακοινώσεις της η ΕΥΠ.
Η συγκεκριμένη ανακοίνωση συνεχίζει επισημαίνοντας πως: «Σε μια εποχή, που, υπό το φως της τρέχουσας επικαιρότητας, συνειδητοποιείται όλο και περισσότερο η σημασία, που έχει για την ασφάλεια κάθε χώρας και ιδίως για την Ελλάδα, η έγκαιρη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών, η Έκθεση παρέχει τη δυνατότητα στο κοινό να ενημερωθεί για το πολύπλευρο έργο που πραγματοποιεί καθημερινά η Υπηρεσία για την προάσπιση της εθνικής ασφάλειας και των εθνικών συμφερόντων της χώρας.
Στην Έκθεση αποτυπώνονται οι κύριες προτεραιότητες και οι βασικοί τομείς δράσης της Ε.Υ.Π. και περιγράφονται συνοπτικά κίνδυνοι που αντιμετωπίστηκαν στα πεδία εξωτερικών απειλών, κατασκοπευτικών δράσεων, τρομοκρατίας, παράνομης μετανάστευσης, οργανωμένου εγκλήματος, κυβερνοασφάλειας και νέων τεχνολογιών, αλλά και η προετοιμασία της Υπηρεσίας για τις ποικίλες προκλήσεις του μέλλοντος.
Επιπλέον, αναφέρονται σημαντικές πρωτοβουλίες που ελήφθησαν για τη μετεξέλιξη της Υπηρεσίας, όπως νομοθετικές πρωτοβουλίες, διαδικασίες αναδιάρθρωσης και ενέργειες για την ποιοτική αναβάθμιση του προσωπικού, με παράλληλη ιδιαίτερη μέριμνα για τη διαρκή εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ ασφάλειας και ατομικών δικαιωμάτων.
Βεβαίως, η ετήσια Έκθεση είναι αναπόφευκτα επιλεκτική και ελλειπτική, ακριβώς όπως απαιτεί η φύση μιας Υπηρεσίας Πληροφοριών. Περιλαμβάνει όμως όλα εκείνα τα στοιχεία, που, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία και αποτελεσματικότητά της, βοηθούν στην κατανόηση, όχι μόνο του τρόπου δράσης και των προτεραιοτήτων της Ε.Υ.Π., αλλά και της σημασίας της Εθνικής Ασφάλειας για τη χώρα, του εύρους των σύγχρονων απειλών και της ανάγκης για αποτελεσματικά μέτρα προστασίας».
Δείτε τι αναφέρει η ΕΥΠ σε σχέση με τις εξωτερικές απειλές και τις κατασκοπευτικές δράσεις:
Οι εξωτερικές απειλές
Παράλληλα με τις έντονες προσπάθειες σε διπλωματικό επίπεδο για επίλυση διμερών θεμάτων και για προώθηση της ειρήνης και της ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή, η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να διατηρεί υψηλό βαθμό εγρήγορσης έναντι κάθε μορφής εξωτερικών απειλών. Η καλύτερη δυνατή κατανόηση του εύρους και της φύσης των απειλών αυτών και των μέσων που μπορεί να μετέρχονται όσοι τις υιοθετούν, για την υλοποίησή τους, αποτέλεσε σταθερή προτεραιότητα της Υπηρεσίας την χρονιά που πέρασε, η οποία φρόντισε να ενημερώνει συστηματικά και έγκαιρα για τις πληροφορίες που συλλέγει και τα αποτελέσματα των ερευνών της, αρμόδιους φορείς και πολιτική ηγεσία. Ιδιαίτερη προσοχή
Οι κύριες προκλήσεις και εξελίξεις και οι βασικοί τομείς δράσης της EYΠ την χρονιά που πέρασε δόθηκε σε εθνικά ευαίσθητες περιοχές αλλά και τομείς όπου η δράση τρίτων συχνά δρα υπονομευτικά των εθνικών πολιτικών και προτεραιοτήτων για την εξυπηρέτηση δικών τους στοχεύσεων, που απειλούν την εθνική μας ασφάλεια.
Η παρακολούθηση εξελίξεων σε χώρες κρίσιμης σημασίας, η διερεύνηση προθέσεων αλλά και τρωτοτήτων των πηγών προέλευσης των απειλών, επίσης απετέλεσε βασικό καθήκον της Υπηρεσίας μας.
Στο πλαίσιο των ως άνω προτεραιοτήτων η ΕΥΠ υποστήριξε με πληροφορίες και εκτιμήσεις το έργο της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού και την αποστολή εθνικών φορέων (όπως ΥΠ.ΕΞ., Γ.Ε.ΕΘ.Α., ΕΛ.ΑΣ., Π.Σ. και Λ.Σ.- ΕΛ.ΑΚΤ.), προκειμένου να διαμορφωθεί εκ μέρους τους η ακριβέστερη δυνατή εικόνα για τη φύση, το εύρος, το βαθμό αμεσότητας των τυχόν απειλών, αλλά φυσικά και για να αποτραπεί κάθε είδους ενδεχόμενος αιφνιδιασμός της χώρας μας. Παράλληλα, διαβίβασε πλήθος διαβαθμισμένων πληροφοριών σε εθνικούς φορείς και συνεργαζόμενες υπηρεσίες, με στόχο την υποβοήθηση στη λήψη ορθολογικών και κομβικών για τα εθνικά συμφέροντα αποφάσεων, με κριτήριο και την προάσπιση της εθνικής ασφάλειας και την προώθηση των εθνικών συμφερόντων της χώρας.
Προς την κατεύθυνση αυτή, σημαντική ήταν η συμβολή της στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων εξωτερικών απειλών, στην εξουδετέρωση κακόβουλων δραστηριοτήτων και στην ανάσχεση παρασκηνιακής πολιτικής και οικονομικής διείσδυσης σε εθνικά ευαίσθητες περιοχές, ενώ συγχρόνως η Υπηρεσία προέβη στη συστηματική ενημέρωση των ελληνικών Αρχών με στόχο την επαγρύπνηση αναφορικά με τους κινδύνους ασφαλείας που ενέχει η χρήση και η εγκατάσταση ύποπτης προέλευσης τεχνολογικού εξοπλισμού σε κρίσιμες υποδομές της χώρας.
Κατασκοπευτικές δράσεις
Η κατασκοπεία και η δράση ξένων παραγόντων έχουν εξελιχθεί σε κύριες απειλές ασφαλείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αντανακλώντας τις παγκόσμιες τάσεις. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών έχει πλήρη επίγνωση των κινδύνων που περικλείουν αλλά και της σημασίας που έχει για τη χώρα μας και την ευρωπαϊκή συνοχή, η αποτελεσματική καταπολέμησή τους, αφού, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να υπονομεύσουν την εθνική μας κυριαρχία και την ασφάλεια της χώρας.
Όταν εχθρικοί ξένοι παράγοντες επιδιώκουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες αναφορικά με τις αμυντικές ικανότητες, τις τακτικές και στρατηγικές μας στοχεύσεις, τις ενδεχόμενες τρωτότητες κρίσιμων υποδομών, τις οικονομικές προτεραιότητες και τις τεχνολογικές δυνατότητες της χώρας μας, σε ευαίσθητους τομείς, απαιτείται αυξημένη προσοχή και κινητοποίηση.
Η ΕΥΠ αντιμετώπισε αυτές τις προκλήσεις, τόσο με τα δικά της δίκτυα και μέσα, όσο και μέσω συνεργασίας με τους ευρωπαίους και παγκόσμιους εταίρους μας. Καθώς συνήθως, οι επιδόσεις στον τομέα αυτό αφορούν πρόληψη και αποτροπή και οι σχετικές δράσεις, όσο πιο νωρίς εκδηλώνονται, τόσο καλύτερα, δεν λαμβάνουν και δεν πρέπει να λαμβάνουν δημοσιότητα.
Από τις υποθέσεις όμως που έτυχαν δημοσιότητας χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεσματικής χρήσης διάφορων μέσων και δυνατοτήτων για αποτροπή κατασκοπείας ήταν η αποκάλυψη του τρόπου δράσης και διείσδυσης ξένης κατασκόπου, υπό βαθύ κάλυμμα στην χώρα μας, την περασμένη άνοιξη.
Η υπόθεση αυτή είναι αποκαλυπτική του τρόπου σκέψης και δράσης των ξένων υπηρεσιών πληροφοριών, καθώς για την οικοδόμηση της ψευδούς ταυτότητας της εν λόγω κατασκόπου εργάστηκαν συστηματικά για πολλά έτη με την κατάλληλη εκμετάλλευση προσώπων, διαδικασιών και φορέων.
Είναι προφανές ότι η δράση της συγκεκριμένης κατασκόπου δεν θα περιοριζόταν στην ελληνική επικράτεια, αλλά θα επεκτεινόταν σε όλη την Ευρώπη και σε άλλες χώρες, όπου θα μπορούσε εύκολα και με ασφάλεια να μεταβαίνει και να δρα κάνοντας χρήση του ελληνικού διαβατηρίου της. Για αυτό και η υπόθεση προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών ομολόγων Υπηρεσιών αλλά και της διεθνούς κοινής γνώμης.
Μεταξύ των υποθέσεων όμως, που επίσης έγιναν δημόσια γνωστές, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η υπόθεση ξένου υπηκόου που προβλήθηκε από ομόλογη ευρωπαϊκή Υπηρεσία ως συνδεόμενος με ξένες Υπηρεσίες Πληροφοριών, ο οποίος αποκαλύφθηκε ότι είχε αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα με την προσκόμιση πλαστών δικαιολογητικών. Η ανταπόκριση των αρμόδιων ελληνικών Αρχών μετά από συνεργασία με την Υπηρεσία μας επέφερε την ανάκληση της ελληνικής ιθαγένειας που του είχε χορηγηθεί.
Η συγκεκριμένη ανακοίνωση συνεχίζει επισημαίνοντας πως: «Σε μια εποχή, που, υπό το φως της τρέχουσας επικαιρότητας, συνειδητοποιείται όλο και περισσότερο η σημασία, που έχει για την ασφάλεια κάθε χώρας και ιδίως για την Ελλάδα, η έγκαιρη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών, η Έκθεση παρέχει τη δυνατότητα στο κοινό να ενημερωθεί για το πολύπλευρο έργο που πραγματοποιεί καθημερινά η Υπηρεσία για την προάσπιση της εθνικής ασφάλειας και των εθνικών συμφερόντων της χώρας.
Στην Έκθεση αποτυπώνονται οι κύριες προτεραιότητες και οι βασικοί τομείς δράσης της Ε.Υ.Π. και περιγράφονται συνοπτικά κίνδυνοι που αντιμετωπίστηκαν στα πεδία εξωτερικών απειλών, κατασκοπευτικών δράσεων, τρομοκρατίας, παράνομης μετανάστευσης, οργανωμένου εγκλήματος, κυβερνοασφάλειας και νέων τεχνολογιών, αλλά και η προετοιμασία της Υπηρεσίας για τις ποικίλες προκλήσεις του μέλλοντος.
Επιπλέον, αναφέρονται σημαντικές πρωτοβουλίες που ελήφθησαν για τη μετεξέλιξη της Υπηρεσίας, όπως νομοθετικές πρωτοβουλίες, διαδικασίες αναδιάρθρωσης και ενέργειες για την ποιοτική αναβάθμιση του προσωπικού, με παράλληλη ιδιαίτερη μέριμνα για τη διαρκή εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ ασφάλειας και ατομικών δικαιωμάτων.
Βεβαίως, η ετήσια Έκθεση είναι αναπόφευκτα επιλεκτική και ελλειπτική, ακριβώς όπως απαιτεί η φύση μιας Υπηρεσίας Πληροφοριών. Περιλαμβάνει όμως όλα εκείνα τα στοιχεία, που, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία και αποτελεσματικότητά της, βοηθούν στην κατανόηση, όχι μόνο του τρόπου δράσης και των προτεραιοτήτων της Ε.Υ.Π., αλλά και της σημασίας της Εθνικής Ασφάλειας για τη χώρα, του εύρους των σύγχρονων απειλών και της ανάγκης για αποτελεσματικά μέτρα προστασίας».
Δείτε τι αναφέρει η ΕΥΠ σε σχέση με τις εξωτερικές απειλές και τις κατασκοπευτικές δράσεις:
Οι εξωτερικές απειλές
Παράλληλα με τις έντονες προσπάθειες σε διπλωματικό επίπεδο για επίλυση διμερών θεμάτων και για προώθηση της ειρήνης και της ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή, η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να διατηρεί υψηλό βαθμό εγρήγορσης έναντι κάθε μορφής εξωτερικών απειλών. Η καλύτερη δυνατή κατανόηση του εύρους και της φύσης των απειλών αυτών και των μέσων που μπορεί να μετέρχονται όσοι τις υιοθετούν, για την υλοποίησή τους, αποτέλεσε σταθερή προτεραιότητα της Υπηρεσίας την χρονιά που πέρασε, η οποία φρόντισε να ενημερώνει συστηματικά και έγκαιρα για τις πληροφορίες που συλλέγει και τα αποτελέσματα των ερευνών της, αρμόδιους φορείς και πολιτική ηγεσία. Ιδιαίτερη προσοχή
Οι κύριες προκλήσεις και εξελίξεις και οι βασικοί τομείς δράσης της EYΠ την χρονιά που πέρασε δόθηκε σε εθνικά ευαίσθητες περιοχές αλλά και τομείς όπου η δράση τρίτων συχνά δρα υπονομευτικά των εθνικών πολιτικών και προτεραιοτήτων για την εξυπηρέτηση δικών τους στοχεύσεων, που απειλούν την εθνική μας ασφάλεια.
Η παρακολούθηση εξελίξεων σε χώρες κρίσιμης σημασίας, η διερεύνηση προθέσεων αλλά και τρωτοτήτων των πηγών προέλευσης των απειλών, επίσης απετέλεσε βασικό καθήκον της Υπηρεσίας μας.
Στο πλαίσιο των ως άνω προτεραιοτήτων η ΕΥΠ υποστήριξε με πληροφορίες και εκτιμήσεις το έργο της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού και την αποστολή εθνικών φορέων (όπως ΥΠ.ΕΞ., Γ.Ε.ΕΘ.Α., ΕΛ.ΑΣ., Π.Σ. και Λ.Σ.- ΕΛ.ΑΚΤ.), προκειμένου να διαμορφωθεί εκ μέρους τους η ακριβέστερη δυνατή εικόνα για τη φύση, το εύρος, το βαθμό αμεσότητας των τυχόν απειλών, αλλά φυσικά και για να αποτραπεί κάθε είδους ενδεχόμενος αιφνιδιασμός της χώρας μας. Παράλληλα, διαβίβασε πλήθος διαβαθμισμένων πληροφοριών σε εθνικούς φορείς και συνεργαζόμενες υπηρεσίες, με στόχο την υποβοήθηση στη λήψη ορθολογικών και κομβικών για τα εθνικά συμφέροντα αποφάσεων, με κριτήριο και την προάσπιση της εθνικής ασφάλειας και την προώθηση των εθνικών συμφερόντων της χώρας.
Προς την κατεύθυνση αυτή, σημαντική ήταν η συμβολή της στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων εξωτερικών απειλών, στην εξουδετέρωση κακόβουλων δραστηριοτήτων και στην ανάσχεση παρασκηνιακής πολιτικής και οικονομικής διείσδυσης σε εθνικά ευαίσθητες περιοχές, ενώ συγχρόνως η Υπηρεσία προέβη στη συστηματική ενημέρωση των ελληνικών Αρχών με στόχο την επαγρύπνηση αναφορικά με τους κινδύνους ασφαλείας που ενέχει η χρήση και η εγκατάσταση ύποπτης προέλευσης τεχνολογικού εξοπλισμού σε κρίσιμες υποδομές της χώρας.
Κατασκοπευτικές δράσεις
Η κατασκοπεία και η δράση ξένων παραγόντων έχουν εξελιχθεί σε κύριες απειλές ασφαλείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αντανακλώντας τις παγκόσμιες τάσεις. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών έχει πλήρη επίγνωση των κινδύνων που περικλείουν αλλά και της σημασίας που έχει για τη χώρα μας και την ευρωπαϊκή συνοχή, η αποτελεσματική καταπολέμησή τους, αφού, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να υπονομεύσουν την εθνική μας κυριαρχία και την ασφάλεια της χώρας.
Όταν εχθρικοί ξένοι παράγοντες επιδιώκουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες αναφορικά με τις αμυντικές ικανότητες, τις τακτικές και στρατηγικές μας στοχεύσεις, τις ενδεχόμενες τρωτότητες κρίσιμων υποδομών, τις οικονομικές προτεραιότητες και τις τεχνολογικές δυνατότητες της χώρας μας, σε ευαίσθητους τομείς, απαιτείται αυξημένη προσοχή και κινητοποίηση.
Η ΕΥΠ αντιμετώπισε αυτές τις προκλήσεις, τόσο με τα δικά της δίκτυα και μέσα, όσο και μέσω συνεργασίας με τους ευρωπαίους και παγκόσμιους εταίρους μας. Καθώς συνήθως, οι επιδόσεις στον τομέα αυτό αφορούν πρόληψη και αποτροπή και οι σχετικές δράσεις, όσο πιο νωρίς εκδηλώνονται, τόσο καλύτερα, δεν λαμβάνουν και δεν πρέπει να λαμβάνουν δημοσιότητα.
Από τις υποθέσεις όμως που έτυχαν δημοσιότητας χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεσματικής χρήσης διάφορων μέσων και δυνατοτήτων για αποτροπή κατασκοπείας ήταν η αποκάλυψη του τρόπου δράσης και διείσδυσης ξένης κατασκόπου, υπό βαθύ κάλυμμα στην χώρα μας, την περασμένη άνοιξη.
Η υπόθεση αυτή είναι αποκαλυπτική του τρόπου σκέψης και δράσης των ξένων υπηρεσιών πληροφοριών, καθώς για την οικοδόμηση της ψευδούς ταυτότητας της εν λόγω κατασκόπου εργάστηκαν συστηματικά για πολλά έτη με την κατάλληλη εκμετάλλευση προσώπων, διαδικασιών και φορέων.
Είναι προφανές ότι η δράση της συγκεκριμένης κατασκόπου δεν θα περιοριζόταν στην ελληνική επικράτεια, αλλά θα επεκτεινόταν σε όλη την Ευρώπη και σε άλλες χώρες, όπου θα μπορούσε εύκολα και με ασφάλεια να μεταβαίνει και να δρα κάνοντας χρήση του ελληνικού διαβατηρίου της. Για αυτό και η υπόθεση προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών ομολόγων Υπηρεσιών αλλά και της διεθνούς κοινής γνώμης.
Μεταξύ των υποθέσεων όμως, που επίσης έγιναν δημόσια γνωστές, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η υπόθεση ξένου υπηκόου που προβλήθηκε από ομόλογη ευρωπαϊκή Υπηρεσία ως συνδεόμενος με ξένες Υπηρεσίες Πληροφοριών, ο οποίος αποκαλύφθηκε ότι είχε αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα με την προσκόμιση πλαστών δικαιολογητικών. Η ανταπόκριση των αρμόδιων ελληνικών Αρχών μετά από συνεργασία με την Υπηρεσία μας επέφερε την ανάκληση της ελληνικής ιθαγένειας που του είχε χορηγηθεί.
