Αντώνης Ι. Ζαρκανέλας
Νομαρχίας Θεσσαλονίκης
Η Μάχη του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη
Μετά τη λήψη της απόφασης κήρυξη κατάστασης εμφυλίου πολέμου καιτη δημιουργία κοινού Στρατηγείου που θα διοικούσε όλες τις στρατιωτικές δυνάμεις ο αγώνας εναντίον των στασιαστών μπαίνει σε νέες βάσεις. Οι στασιαστές ήδη...
από τις 4 Δεκεμβρίου είχαν προσπαθήσει αλλά ανεπιτυχώς να καταλάβουν το Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη τον ένα από τους τρεις ζωτικούς θύλακες των εθνικών ένοπλων δυνάμεων, τον πλησιέστερο στην Πλατεία Συντάγματος. Τα ξημερώματα της 6ης Δεκεμβρίου και αφού κατέλαβαν τα 23 από 36 αστυνομικά τμήματα και διάφορα κτίρια διοίκησης της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής επιτίθενται μετωπικά με ισχυρές δυνάμεις εναντίον του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη το οποίο και πολιορκούν από παντού για να το καταλάβουν (Δ/ΝΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ 2014, ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ 2014 κ.ά).
Η δύναμη των πολιορκημένων στο Σύνταγμα Μακρυγιάννη ήταν 88 Αξιωματικοί της Χωροφυλακής, 12 Αξιωματικοί του Στρατού και 429 Χωροφύλακες με επαρκή οπλισμό και οριακά επαρκείς ποσότητες πυρομαχικών. Οι στασιαστές - «επαναστάτες» αντιπαρέταξαν αρχικά 1200 άνδρες, καλά εξοπλισμένους με τυφέκια και οπλοπολυβόλα και εξασφαλισμένη άνετη εισροή πυρομαχικών από τη γύρω περιοχή (Δάφνη-Υμηττός. Καλλιθέα-Πειραιάς κλπ). Τις ημέρες της πολιορκίας οι δυνάμεις των στασιαστών ενισχύονταν διαρκώς με νέες ξεκούραστες μονάδες, ενώ οι πολιορκημένοι ήταν οι ίδιοι. Το σχέδιο άμυνας, που συνέταξε ο Αντισυνταγματάρχης Κων/ντίνος Κωστόπουλος προέβλεπε τρεις γραμμές αμύνης που άρχιζαν από τα κτίρια της Βεϊκου, εξωτερική, και έφθαναν μέχρι την εσωτερική, τα κτίρια Διοίκησης. Μεταξύ κατοικιών και μαντρότοιχου υπήρχαν δρόμοι και μεταξύ μαντρότοιχου και κτιρίων ο αύλειος χώρος.
Η πρωϊνή επίθεση των στασιαστών αποκρούστηκε από τα διασταυρούμενα πυρά των αμυνομένων των εξωτερικών φυλακίων και του μαντρότοιχου του Συντάγματος, αλλά τις απογευματινές ώρες τα 4 από τα 7 φυλάκια κατέρρευσαν. Οι εισβάλλοντες από ρήγμα του μαντρότοιχου προσπάθησαν να περιχύσουν βενζίνη για να καούν τα παρακείμενα κτίρια της Διοίκησης αλλά μία βολή πυροβόλου προκάλεσε ανάφλεξη με έκρηξη με αποτέλεσμα τον φρικτό θάνατο των επιχειρούντων στασιαστών. Οι επιθέσεις και οι αντικρούσεις συνεχίστηκαν στις 7 και 8 Δεκεμβρίου με αποτέλεσμα τηνεπανακατάληψη δύο φυλακίων από του αμυνομένους και την σύλληψη 50 στασιαστών. Την επόμενη ημέρα, 09/12, οι στασιαστές ενισχύθηκαν με το ΙΙΙ Τάγμα και ένα λόχο του Ι Τάγματος του 6ου Συντάγματος Κορίνθου του ΕΛΑΣ.και με δύο πυροβόλα των 75 χλστ.
Την 10η Δεκεμβρίου στις 05:30 το πρωί άρχισε η σφοδρότερη επίθεση εναντίον του «Μακρυγιάννη». Η επίθεση εναντίον του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη εντάσσεται στα πλαίσια του Σχεδίου Ενέργειας του ΕΛΑΣ ως πρωτεύων στόχος. Ο ΕΛΑΣ έβαλε με όλες του τις δυνάμεις, παλαιών και νέων-ξεκούραστων, από όλες τις πλευρές σε όλα τα σημεία των άϋπνων, κουρασμένων, και ταλαιπωρημένων πολιορκουμένων. Όλων των ειδών βαριά (πυροβόλα, όλμοι) έβαλαν από τις φυλακές Βουλιαγμένης, ελαφριά (μυδράλλια, πυροβόλα) και ατομικά όπλα (τυφέκια, αυτόματα, χειροβομβίδες) με την λάμψη τους, τους θορύβους, τους κρότους των εκρήξεων, την μυρουδιά της πυρίτιδας, το νέφος σκόνης και καπνών που υπερίπτατο της περιοχής το πρωϊνό εκείνο δημιουργούσαν συνθήκες αποκρουστικές για την Αθήνα και τους φιλήσυχους ανθρώπους της. Το σκηνικό αυτό διατηρήθηκε αναλλοίωτο μέχρι της 09:00 οπότε οι στασιαστές διέταξαν γενική επίθεση η οποία αποκρούστηκε προκαλώντας τους βαρύτατες απώλειες οδηγώντας τους κατά τις 11:00 σε χαλάρωση. Ένα νέο κύμα επιθεσης ακολούθησε στις 13:00 στο οποίο αντιστάθηκαν σθεναρά οι πολιορκημένοι προκαλώντας στους επιτιθέμενους σοβαρές απώλειε, οι οποίο, όμως, πρόλαβαν να ανατινάξουν τμήμα του νότιου μανδρότοιχου μέσω του οποίου θα διευκολύνονταν η διείσδυση τους στον περίβολο του στρατοπέδου και στην πλάτη των αμυνομένων που ήταν διατεταγμένοι στη περίμετρο του.
Η δύναμη των πολιορκημένων στο Σύνταγμα Μακρυγιάννη ήταν 88 Αξιωματικοί της Χωροφυλακής, 12 Αξιωματικοί του Στρατού και 429 Χωροφύλακες με επαρκή οπλισμό και οριακά επαρκείς ποσότητες πυρομαχικών. Οι στασιαστές - «επαναστάτες» αντιπαρέταξαν αρχικά 1200 άνδρες, καλά εξοπλισμένους με τυφέκια και οπλοπολυβόλα και εξασφαλισμένη άνετη εισροή πυρομαχικών από τη γύρω περιοχή (Δάφνη-Υμηττός. Καλλιθέα-Πειραιάς κλπ). Τις ημέρες της πολιορκίας οι δυνάμεις των στασιαστών ενισχύονταν διαρκώς με νέες ξεκούραστες μονάδες, ενώ οι πολιορκημένοι ήταν οι ίδιοι. Το σχέδιο άμυνας, που συνέταξε ο Αντισυνταγματάρχης Κων/ντίνος Κωστόπουλος προέβλεπε τρεις γραμμές αμύνης που άρχιζαν από τα κτίρια της Βεϊκου, εξωτερική, και έφθαναν μέχρι την εσωτερική, τα κτίρια Διοίκησης. Μεταξύ κατοικιών και μαντρότοιχου υπήρχαν δρόμοι και μεταξύ μαντρότοιχου και κτιρίων ο αύλειος χώρος.
Η πρωϊνή επίθεση των στασιαστών αποκρούστηκε από τα διασταυρούμενα πυρά των αμυνομένων των εξωτερικών φυλακίων και του μαντρότοιχου του Συντάγματος, αλλά τις απογευματινές ώρες τα 4 από τα 7 φυλάκια κατέρρευσαν. Οι εισβάλλοντες από ρήγμα του μαντρότοιχου προσπάθησαν να περιχύσουν βενζίνη για να καούν τα παρακείμενα κτίρια της Διοίκησης αλλά μία βολή πυροβόλου προκάλεσε ανάφλεξη με έκρηξη με αποτέλεσμα τον φρικτό θάνατο των επιχειρούντων στασιαστών. Οι επιθέσεις και οι αντικρούσεις συνεχίστηκαν στις 7 και 8 Δεκεμβρίου με αποτέλεσμα τηνεπανακατάληψη δύο φυλακίων από του αμυνομένους και την σύλληψη 50 στασιαστών. Την επόμενη ημέρα, 09/12, οι στασιαστές ενισχύθηκαν με το ΙΙΙ Τάγμα και ένα λόχο του Ι Τάγματος του 6ου Συντάγματος Κορίνθου του ΕΛΑΣ.και με δύο πυροβόλα των 75 χλστ.
Την 10η Δεκεμβρίου στις 05:30 το πρωί άρχισε η σφοδρότερη επίθεση εναντίον του «Μακρυγιάννη». Η επίθεση εναντίον του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη εντάσσεται στα πλαίσια του Σχεδίου Ενέργειας του ΕΛΑΣ ως πρωτεύων στόχος. Ο ΕΛΑΣ έβαλε με όλες του τις δυνάμεις, παλαιών και νέων-ξεκούραστων, από όλες τις πλευρές σε όλα τα σημεία των άϋπνων, κουρασμένων, και ταλαιπωρημένων πολιορκουμένων. Όλων των ειδών βαριά (πυροβόλα, όλμοι) έβαλαν από τις φυλακές Βουλιαγμένης, ελαφριά (μυδράλλια, πυροβόλα) και ατομικά όπλα (τυφέκια, αυτόματα, χειροβομβίδες) με την λάμψη τους, τους θορύβους, τους κρότους των εκρήξεων, την μυρουδιά της πυρίτιδας, το νέφος σκόνης και καπνών που υπερίπτατο της περιοχής το πρωϊνό εκείνο δημιουργούσαν συνθήκες αποκρουστικές για την Αθήνα και τους φιλήσυχους ανθρώπους της. Το σκηνικό αυτό διατηρήθηκε αναλλοίωτο μέχρι της 09:00 οπότε οι στασιαστές διέταξαν γενική επίθεση η οποία αποκρούστηκε προκαλώντας τους βαρύτατες απώλειες οδηγώντας τους κατά τις 11:00 σε χαλάρωση. Ένα νέο κύμα επιθεσης ακολούθησε στις 13:00 στο οποίο αντιστάθηκαν σθεναρά οι πολιορκημένοι προκαλώντας στους επιτιθέμενους σοβαρές απώλειε, οι οποίο, όμως, πρόλαβαν να ανατινάξουν τμήμα του νότιου μανδρότοιχου μέσω του οποίου θα διευκολύνονταν η διείσδυση τους στον περίβολο του στρατοπέδου και στην πλάτη των αμυνομένων που ήταν διατεταγμένοι στη περίμετρο του.
Όμως για καλή τους τύχη εμφανίστηκαν στις 14:00 τρία Βρετανικά άρματα μάχης τα οποία συνόδευαν καμμιά 15ριά στρατιώτες που μετέφεραν και διένειμαν τα αιτηθέντα εφόδια π.χ οπλισμό, πυρομαχικά, τρόφιμα και νερό. Περί την 17:30 ώρα οι στασιαστές και καθώς σκοτείνιαζε σταμάτησαν την επίθεση. Κατά τη διάρκεια της νύκτας της 10ης Δεκεμβρίου και ολόκληρη την επόμενη ημέρα η Διοίκηση δέχονταν πληροφορίες από πολίτες για μετακινήσεις των στασιαστών προς του Μακρυγιάννη. Η επόμενη ημέρα, η 11η Δεκεμβρίου κύλησε ομαλά και μόνον μετά τις 20:00 άρχισε έντονη πολεμική δραστηριότητα με καταιγισμό πυρών πυροβολικού από όλες τις κατευθύνσεις και γενική επίθεση περί την 22:00. Χιλιάδες βλημάτων έπεφταν μέσα στο Σύνταγμα ενώ τα τροχιοδεικτικά πυρά δημιουργούσαν ένα απόκοσμο και εφιαλτικό τοπίο στον ουρανό και οι στασιαστές εκμεταλλευόμενοι και το σκότος άρχισαν να πλησιάζουν τον μανδρότοιχο και να ετοιμάζονται για εισχώρηση. Όμως μετά από συνεννόηση που είχε προηγηθεί με τους βρετανούς από το παρακείμενο στρατιωτκό τους απόσπασμα δίδεται η εντολή και εκτοξεύονται εκατοντάδες φωτοβολίδες μεγάλης έντασης φωτός που ήταν συνδεδεμένες σε μικρά-ειδικά αλεξίπτωτα κάνουν την νύκτα μέρα και δίνουν έτσι την ευκαιρία στους αμυνόμενους να εντοπίζουν εύκολα τους στόχους τους ενώ εκείνοι που πλησίαζαν να υποχωρούν. Οι στασιαστές ουσιαστικά από τις 12 Δεκεμβρίου και μετά αποσύρονται αθόρυβα από το Στρατόπεδο Μακρυγιάννη. Η 12η Δεκεμβρίου ήταν ημέρα σταθμός για όλους. Η αρχή του τέλους για την Στάση των Δεκεμβριανών ήταν γεγονός.Απολογισμός:Νεκροί Αξιωματικοί 13, Ανθυπασπιστής 1, Οπλίτες 56. Από τους στασιαστές: Αγνωστος ο αριθμός.
Αλλα σημαντικά συμβάντα του Πρώτου Δεκαπενθημέρου του Δεκεμβρίου.
Τα παραλειπόμενα της Μάχης του Συντάγματος Μακρυγιάννη.
Οι στασιαστές κατά την επίθεση του κυρίου στόχου της κατάληψης του Μακρυγιάννη και για αποσπασθεί η προσοχή από τον αυτόν αλλά και για να μειωθεί η δυνατότητα αποστολής βοήθειας, κατά το σχέδιο, όρισαν τρεις δευτερεύοντες στόχους που ήταν επικουρικοί του κυρίου στόχου. Οι στόχοι αυτοί ήταν: Το Β’ Αστυνομικό Τμήμα στην Πλάκα, το κτίριο του Α΄ Σώματος του Ελληνικού Στρατού, απέναντι από την Πύλη του Ανδριανού και το Τμήμα Μεταγωγών στην οδό Νικοδήμου (Πλάκα). Από τους στόχους πέτυχε μόνο η κατάληψη του Β΄Αστυνομικού Τμήματος που στοίχισε τη ζωή σε επτά αστυφύλακες οι οποίοι μετά από μία παρωδία «λαϊκής δίκης» εκτελέστηκαν.
Την περίοδο αυτή και συγκεκριμένα μετά την επίθεση των στασιαστών εναντίον του Μακρυγιάννη και ο Διοικητής της ΙΙΙης Ορεινής Ταξιαρχίας αποφασίζει να κάνει κινήσεις αντιπερισπασμού επιτιθέμενος εναντίον του ΕΛΑΣ ώστε να αποσπάσει δυνάμεις των στασιαστών και από το κέντρο και από του Μακρυγιάννη. Καταλαμβάνει το υψωμαΚοτοπούλη, το Αλσος Συγγρού και το Νοσοκομείο ΣΩΤΗΡΙΑ. Αμέσως μετά κινείται προς Καισαριανή-Αλεποβούνιοπου και οργανώνει το χώρο αμυντικά για την Ταξιαρχία Ρίμινι.
(Συνεχίζεται)
,
Αλλα σημαντικά συμβάντα του Πρώτου Δεκαπενθημέρου του Δεκεμβρίου.
Τα παραλειπόμενα της Μάχης του Συντάγματος Μακρυγιάννη.
Οι στασιαστές κατά την επίθεση του κυρίου στόχου της κατάληψης του Μακρυγιάννη και για αποσπασθεί η προσοχή από τον αυτόν αλλά και για να μειωθεί η δυνατότητα αποστολής βοήθειας, κατά το σχέδιο, όρισαν τρεις δευτερεύοντες στόχους που ήταν επικουρικοί του κυρίου στόχου. Οι στόχοι αυτοί ήταν: Το Β’ Αστυνομικό Τμήμα στην Πλάκα, το κτίριο του Α΄ Σώματος του Ελληνικού Στρατού, απέναντι από την Πύλη του Ανδριανού και το Τμήμα Μεταγωγών στην οδό Νικοδήμου (Πλάκα). Από τους στόχους πέτυχε μόνο η κατάληψη του Β΄Αστυνομικού Τμήματος που στοίχισε τη ζωή σε επτά αστυφύλακες οι οποίοι μετά από μία παρωδία «λαϊκής δίκης» εκτελέστηκαν.
Την περίοδο αυτή και συγκεκριμένα μετά την επίθεση των στασιαστών εναντίον του Μακρυγιάννη και ο Διοικητής της ΙΙΙης Ορεινής Ταξιαρχίας αποφασίζει να κάνει κινήσεις αντιπερισπασμού επιτιθέμενος εναντίον του ΕΛΑΣ ώστε να αποσπάσει δυνάμεις των στασιαστών και από το κέντρο και από του Μακρυγιάννη. Καταλαμβάνει το υψωμαΚοτοπούλη, το Αλσος Συγγρού και το Νοσοκομείο ΣΩΤΗΡΙΑ. Αμέσως μετά κινείται προς Καισαριανή-Αλεποβούνιοπου και οργανώνει το χώρο αμυντικά για την Ταξιαρχία Ρίμινι.
(Συνεχίζεται)
,
