Δευτέρα 25 Δεκεμβρίου 2023

Επιφυλλίδα: Χριστούγεννα της ενανθρώπησης του Χριστού και της θεοποίησης του ανθρώπου


 Κρινιώ Καλογερίδου

Η Θεία ενανθρώπηση δεν είναι μόνο ιστορικό γεγονός, αλλά και ''μέγα της ευσεβείας μυστήριον'', όπως την αποκαλεί ο Απόστολος Παύλος στην Επιστολή Α' προς Τιμόθεον

Σαν... 

 
τέτοιες μέρες κατ' έτος, σε καιρό Χειμώνα στη φύση και τις καρδιές των ανθρώπων, δίνεται απάντηση -- μέσω της αναβίωσης της Γέννησης του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου -- σε αυτούς που στερούνται της θέρμης της χριστιανικής αγάπης και αδυνατούν να συλλάβουν το πνεύμα των Χριστουγέννων σχολιάζοντας αιχμηρά τα της ταυτότητας του τεχθέντος (κατά σάρκα) από την Παρθένο Μαρία και ''εκ Πνεύματος Αγίου'' βρέφους, σύμφωνα με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο.

Σε αυτούς που διερωτώνται ουσιαστικά με βάση ''λογικά ερείσματα'' (''ερείσματα κοινωνούμενης εμπειρίας'', όπως λένε) για το αν το εν λόγω βρέφος ήταν ''Θεός που έγινε άνθρωπος'' ή ''ιδρυτής θρησκείας'' ή ''ηθικολόγος φιλόσοφος και κοινωνικός μεταρρυθμιστής''.

Ερωτηματικές σκέψεις ανθρώπων εχθρικά διακείμενων προς τον Χριστιανισμό. Ανθρώπων επιστημονικά και ιδεολογικά φορτισμένων οι οποίοι εγείρουν αμφισβητήσεις μέσω των ΜΜΕ όποτε πλησιάζουν οι μεγάλες γιορτές του Χριστιανισμού, για να πείσουν το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Εκκλησίας ότι ο βίος του Ιησού ήταν μύθος χωρίς ιστορική βάση.

''Μύθος που κρατιέται με τη βία από τα παράθυρα και τις πόρτες'' -- όπως λένε -- ''κρεμασμένος σε πανύψηλα και αφιλόξενα σύγχρονα, σκυθρωπά κτίρια''... Να 'χουμε να λέμε εξυπνακισμούς, δηλαδή, που μοιάζουν με επιστημονική παραφιλολογία εμβαπτισμένη στην αθεῒα η οποία κρύβεται στην υπαινικτική (μες στην απλοϊκότητά της) ερώτηση: ''Τι ακριβώς εξακολουθούμε γιορτάζουμε στις δυτικού τύπου κοινωνίες τη μέρα των Χριστουγέννων;''

Η απάντηση σε τέτοιες φωνές δίνεται κάθε χρόνο τη γενέθλια ημέρα του Ιησού (Σωτήρα), του ''κεχρισμένου υπό του Θεού'' Μεσία (κατά την αραμαϊκή μετάφραση), του Χριστού που ήταν προορισμένος Θεάνθρωπος, απεσταλμένος του Πατέρα Θεού ως εκλεκτός Του, για να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο.

Ιερή, καθαγιασμένη από το Άγιο Πνεύμα η ημέρα αυτή. Κι ας τοποθετείται χρονικά η κάθοδός Του αμέσως μετά τη βάπτιση του Ιησού στα νερά του Ιορδάνη (Θεοφάνεια). Κι αυτό γιατί συνέργεια του Πατρός, του υιού και του Αγίου Πνεύματος ήταν ο προορισμός του ''βασιλιά της κτίσεως''.

Η ενσαρκωμένη, δηλαδή, φιλανθρωπία του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου με βάση την ουράνια διαβεβαίωση: ''ούτος έστιν ο υιός ο αγαπητός'' (Ματθ. 3,17· Μάρκ. 1.11· Λουκ. 3,22) και ''ο υιός του Θεού'' (Ιωάν. 1,34).

Η μέρα των Χριστουγέννων (των Γενεθλίων του Ιησού Χριστού) είναι εμβληματική, ουσιαστικά, γιατί εσωκλείει την παραδοξότητα του μυστηρίου της θείας ενανθρώπισης. Παραδοξότητα γιατί δεν έχει ξαναγίνει προϊστορικά και ιστορικά να καταλυθεί (μέσα από τη γέννηση ενός αδύναμου, κτιστού πλάσματος) η φυσική νομοτέλεια.

Να καταλυθεί με τη θεοποίηση και αφθαρτοποίηση του φθαρτού και θνητού βρέφους που γεννήθηκε σε μια φάτνη αλόγων στη Βηθλεέμ της Γαλιλαίας επί (Ρωμαίου) Καίσαρος Οκταβιανού Αυγούστου'', ηγεμόνα Συρίας του Κυρηνίου και Γαλιλαίας του τετράρχη Ηρώδη Αντίπα (γνωστού από τη σφαγή των νηπίων και τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη τον Πρόδρομου ή Βαπτιστή του Χριστού), κατά τον Ευαγγελιστή Λουκά. 2,1-2.

Του νεογέννητου Θείου βρέφους, τη Γέννηση του οποίου είχε προαναγγείλει το 750 πΧ ο προφήτης Μιχαίας (''Καί σύ Βηθλεέμ, γῆ Ἰούδα, οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἶ ἐν τοῖς ἡγεμόσιν Ἰούδα· ἐκ σοῦ γάρ ἐξελεύσεται ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τόν λαόν μου τόν Ἰσραήλ'', κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον β' 1-12).

Εκείνη η ημέρα των Χριστουγέννων ήταν η απαρχή της Καινής Διαθήκης που διημείφθη μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Ήταν μια θρησκευτική, ηθική, φιλοσοφική και ιστορική τομή που μεταλαμπαδεύτηκε στον ελληνοχριστιανικό πολιτισμό και τη Δύση, για να αλλάξει τον ρου της ιστορίας σε όλο τον κόσμο.

Μιλώ για ιστορική τομή, γιατί με την ενανθρώπιση (αιώνιο θαύμα χωρίς φυσική εξήγηση και πηγή προσδοκίας για άντληση παρηγοριάς) ο Χριστός κατέστη ιστορικό πρόσωπο με ρίζες στην προϊστορία (σύμφωνα με τις ευαγγελικές μαρτυρίες στην Καινή Διαθήκη),, αφού έγινε η αναμονή των Εθνών από την εποχή των Πρωτοπλάστων.

Γιατί, μπορεί να τους έδιωξε ο Θεός από τον Παράδεισο, όμως τους έδωσε την χαρμόσυνη υπόσχεση για την έλευσή του ''Μονογενή Υιού'' Του (όπως αποκαλεί τον Ιησού ο Ευαγγελιστής Ιωάννης), σύμφωνα με την γενεαλογία που παραθέτει στο Ευαγγέλιό του ο Ματθαίος (Γένεσις 2-15).

Κι αυτό σε απάντηση εκείνων που υποστηρίζουν ότι δεν είναι υπαρκτό, ιστορικό πρόσωπο ο Χριστός, αλλά μια ιδέα, μια... ''χριστική κατάσταση'' για όσους θέλουν να προβάλλουν (μέσω της άρνησης Του) νεοεποχικά φιλοσοφικά ρεύματα, αιρέσεις, ανατολικές θρησκείες, αλληγορικές αντιλήψεις οι οποίες παραποιούν τα ιστορικά στοιχεία των Ευαγγελίων και αυθαιρετούν σε βάρος της χριστιανικής διδασκαλίας παρουσιάζοντας τον κόσμο αλήθειας του Ιησού ως ένα κόσμο γεμάτο με αντιφάσεις.

Ίσως γιατί είναι επηρεασμένοι οι πιο πολλοί από τον Γερμανό φιλόσοφο Hegel (18ος-19ος αι) και τους μαθητές του (Σοπενχάουερ, Μπάουερ κλπ) οι οποίοι ερμήνευαν συμβολικά την ιστορικότητα του Χριστού, ενώ οι άλλοι αμφισβητίες προτεστάντες -- όπως ο Μπούλτμαν -- προέβαλλαν την ανάγκη ''απομυθοποίησης'' των Ευαγγελίων και της Κ. Διαθήκης...

Ανούσια και παραπλανητικά όλα αυτά, φυσικά, για τους Χριστιανούς οι οποίοι θεωρούν αυτονόητη την ιστορικότητα του Χριστού και γι' αυτό απορρίπτουν -- ως ύποπτες -- αντιλήψεις από κάποιους ιδεολογικούς χώρους (συγκοινωνούντα δοχεία των νεοεποχικών ρευμάτων), οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ''η ιστορικότητά Του δεν είναι απαραίτητο στοιχείο για την κατανόηση της ουσίας της χριστιανικής πίστης''.

Κάτι που διαψεύδεται από την Καινή Διαθήκη, όπου ο Ιησούς

αναφέρεται ως συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο το οποίο γεννήθηκε και έζησε σε συγκεκριμένο ιστορικό χρόνο (πριν το 4 πΧ σύμφωνα με σύγχρονους, ακριβείς υπολογισμούς) στη Βηθλεέμ της Γαλιλαίας και συνδέεται με άλλα ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα της εποχής του με βάση τις μαρτυρίες των ιερών Ευαγγελιστών, αλλά και προρήσεις μεγάλων Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης με θέμα την αναμενόμενη έλευσή Του.

Έλευση που συνοδεύτηκε από υπερφυσικά φαινόμενα (δοξολογία Αγγέλων [''Δόξα εν υψίστοις Θεώ''], προσκύνηση των Ποιμένων της περιοχής και των τριών Μάγων (τους οποίους ονοματίζει ελληνικό χειρόγραφο του 500 μΧ στην Αλεξάνδρεια: Βαλτάσαρ [βασιλιάς της Αραβίας], Μελχιόρ της Περσίας και Κασπάρ της Ινδίας] υπό την καθοδήγηση καθοδηγητικού άστρου κατά την Βίβλο.

Ας σημειωθεί, παρεμπιπτόντως, ότι στην Αγία Γραφή δεν γίνεται καμιά αναφορά στα ονόματα και την καταγωγή τους. Μόνο ο Ευαγγελιστής Ματθαίου αναφέρεται στα ''δώρα'' τους προς τον νεογέννητο Χριστό: χρυσός, λιβάνι (''λίβανος'' στην ελληνιστική κοινή) και σμύρνα.

Ας σημειωθεί, επίσης, ότι η ερμηνεία πως ήταν φυσικό φαινόμενο η ύπαρξη υπέρλαμπρου άστρου την νύχτα της Θείας Γέννησης λόγω ''συνόδου πλανητών'' -- Δία και Κρόνου ή Δία και Αφροδίτης -- που έλαμπε στον ουρανό σαν άστρο φωτεινότερο από τα υπόλοιπα άστρα, δεν ευσταθεί επιστημονικά για πολλούς λόγους ).

Έτσι φαντάζει σαν πιο λογική, από τις ''επιστημονικές'' ερμηνείες, αυτή του αγίου Θεοφύλακτου για ''αγγελική δύναμη'' η οποία οδήγησε Ποιμένες και Μάγους στο Σπήλαιο με τη φάτνη, όπου βρισκόταν σπαργανωμένος ο νεογέννητος Χριστός περιβαλλόμενος από τη Θεοτόκο Μαρία, τον Ιωσήφ και δύο ζώα.

Ένα βόδι και ένα γαϊδούρι, συγκεκριμένα (προς εκπλήρωση της προφητείας του προφήτη Ησαΐα), τα οποία του πρόσφεραν τη ζεστασιά της παρουσίας τους. Συμβολική παρουσία, ασφαλώς, που γεννήθηκε προ αιώνων στην Ανατολή (βλ. Συρία 6ου αι. πΧ κλπ). Παρουσία η οποία ''μονιμοποιήθηκε'' συμβολικά στις αγιογραφίες του 9ου αι μΧ σε απάντηση των αιρετικών και των ειδωλολατρών της εποχής. 

Τα δεδομένα αυτά μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Θεία ενανθρώπηση (παραπλήσιο μυστήριο με εκείνο της Ανάστασης του Χριστού) δεν είναι μόνο ιστορικό γεγονός, αλλά και ''μέγα της ευσεβείας μυστήριον'', όπως την αποκαλεί ο Απόστολος Παύλος στην Επιστολή Α' προς Τιμόθεον.

Μυστήριο θεοποίησης του ανθρώπου για τη λύτρωσή του από το κακό (πόνο, κακία, θνητότητα...) και τη σωτηρία του. Τη σωτηρία του δια της αντικατάστασης της αχαριστίας από την αγάπη, ώστε να γίνει ''κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν Θεού''. Μυστήριο μοναδικής Γέννησης ανά τους αιώνες, την οποία ψάλλει στον ''Κανόνα των Χριστουγέννων'' ο Κοσμάς ο Μελωδός:

''Χριστός γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστός ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε·

Χριστός ἐπί γῆς, ὑψώθητε· ᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ καί ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε, λαοί, ὅτι δεδόξασται!''.

Χρόνια Πολλά!