Οι γυναίκες ζωγράφοι έχουν αντιμετωπίσει εμπόδια στην εκπαίδευση, στην άσκηση και στην αναγνώριση της δουλειάς τους
Δεν υπάρχει κανένα αρχείο για...
το ποιοι ήταν οι καλλιτέχνες των προϊστορικών εποχών, αλλά οι μελέτες πολλών πρώιμων εθνογράφων και πολιτιστικών ανθρωπολόγων δείχνουν ότι οι γυναίκες ήταν συχνά οι πρωτεργάτες στους νεολιθικούς πολιτισμούς, δημιουργώντας την αγγειοπλαστική, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, την καλαθοπλεχτική, τα κοσμήματά τους, τη διακόσμηση.
Η εργασία τους για την παραγωγή των παραπάνω προϊόντων, χαρακτηριζόταν απ’ την ομαδικότητα. Τα προϊόντα που παρήγαγαν δεν ήταν αποτέλεσμα ατομικής, αλλά συλλογικής εργασίας.
Η εξέλιξη στο έργο τέχνης και τις δεξιότητες του παλαιολιθικού ανθρώπου ακολουθεί την ίδια διαδρομή κατανόησης των πολιτισμών που είναι γνωστών και που μελετώνται μέσω της αρχαιολογίας. Οι σπηλαιογραφίες που εικονίζουν το κυνήγι της αρκούδας, του βίσσωνα και άλλων ζώων, υπάρχουν παράλληλα και συν τω χρόνω με τα αποτυπώματα χεριών γυναικών και παιδιών, εξίσου όπως και των ανδρών.
Στα πιο πρόσφατα αρχεία των δυτικών πολιτισμών, λίγοι καλλιτέχνες αναφέρονται επώνυμα, αν και οι γυναίκες αφήνουν το στίγμα τους σ’ όλη τη διαδρομή της τέχνης, κυρίως ως μούσες στην έμπνευση των αντρών, ενώ μερικές μόνο εργάζονται ως καλλιτέχνες.
Ένα σπάνιο χειρόγραφο στη συλλογή Τorno στο Μιλάνο που αποδίδεται στο ζωγράφο του Λένινγκραντ και χρονολογείται γύρω στο 460-450 π.Χ., εμφανίζει γυναίκες που εργάζονται παράλληλα με τους άνδρες σε ένα εργαστήριο όπου ζωγράφιζαν αγγεία.
Οι αρχαίες αναφορές από Όμηρο, Κικέρωνα, και Βιργίλιο περιγράφουν τους ρόλους των γυναικών στην κλωστοϋφαντουργία, στην ποίηση, την μουσική και άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες, κατονομάζοντας, όμως ελάχιστες από τις δημιουργούς.
Επίσημα αναφερόμενες γυναίκες, ως κλασσικοί καλλιτέχνες, εμφανίζονται από τον 7ο π.Χ. αιώνα στην αρχαία Ελλάδα σύμφωνα με τη Φυσική Ιστορία του Πλίνιου του πρεσβύτερου.
Η Κόρα (600 π.Χ) ήταν θυγατέρα και βοηθός του αγγειοπλάστη Βουτάδη και σχεδίασε, μεταξύ άλλων, με κάρβουνο και πάνω στον τοίχο του σπιτιού της, την αναχώρηση του αγαπημένου της. Απ’ αυτό το σχέδιο εμπνεόμενος ο πατέρας της, δημιούργησε το πρώτο πήλινο μενταγιόν.
Η Αναχάνδρα ή Αναξάντρα, η περίφημη Συκιωνία ζωγράφος. Την αναφέρει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο χριστιανός θεολόγος του 2ου μ.Χ. αιώνα, σ’ ένα κείμενό του κείμενό του με τίτλο « Οι γυναίκες είναι άτομα εξίσου ικανά για την τελειότητα με τους άντρες». Η Αναξάντρα έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ. και ήταν κόρη και μαθήτρια του Νεάλκη, ο οποίος ήταν σπουδαίος ζωγράφος μυθολογικών θεμάτων. Το όνομά της δόθηκε από τη Διεθνή αστρονομική ένωση το 1994 σε έναν μεγάλο κρατήρα της Αφροδίτης διαμέτρου 20 km ,για να τιμήσει την μνήμη της καλλιτέχνιδας.
Η Κυρήνη, της οποίας ένας ζωγραφικός πίνακας διεσώθη στην Προσπερίνα.
Η Αριστάντη, η οποία ζωγράφισε τον Εσκουλάπιους.(Ασκληπιό)
Η Καλυψώ, της οποίας το ζωγραφικό έργο «Μητέρα που επιβλέπει την τουαλέτα της κόρης της» μεταφέρθηκε απ’ τα ερείπια της Πομπηίας στην Νεάπολη.
Η Λάγια (100 π.Χ.), ασχολήθηκε με την μικροτεχνική και διακρίθηκε για την ικανότητά της στην επεξεργασία του ελεφαντόδοντου.
Η Λάλα (1ος αι. π.Χ.) Ελληνίδα ζωγράφος απ’ την Κύζικο, έγινε διάσημη στη Ρώμη για την υπέροχη κατασκευή μπούστων (μικρές προτομές μέχρι το στήθος) σε ελεφαντόδοντο. Προς τιμήν της, οι Ρωμαίοι ανήγειραν άγαλμα.
Η Αρισταρέτη, που όπως αναφέρει ο Πλίνιος, τα ζωγραφικά της έργα ήταν εξίσου ονομαστά όσο και του Απελή.
Η Λαμία, η περίφημη αθηναία εταίρα, αγαπημένη του Δημήτριου του πολιορκητή, η οποία ίδρυσε στη Σικυώνα την πρώτη Πινακοθήκη στον κόσμο.
Η Ειρήνη για την οποία μας πληροφορεί ο Πλίνιος πως ήταν κόρη ζωγράφου, μαθήτευσε στον πατέρα της και ζωγράφισε μια περίφημη εικόνα ενός κοριτσιού, η οποία βρισκόταν στην Ελευσίνα.
Την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, επίσης, υπήρξαν πολλές γυναίκες καλλιτέχνιδες.
Πιο γνωστή ήταν η Ελένη (330 π.Χ.) της οποίας η πρωτότυπη ζωγραφική απεικόνιση του Αλέξανδρου ενώ κατατροπώνει το Δαρείο, πιστεύεται ότι επηρέασε το περίφημο σχετικό μωσαϊκό της Πομπηίας.
Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, ο Βοκκάκιος, ο ανθρωπιστής του 14ου αιώνα, περιέλαβε Ειρήνη στο βιβλίο του De mulieribus claris (Διάσημες γυναίκες). Εντούτοις, σ’ αυτήν την αφήγηση, ο Βοκκάκιος συγχωνεύει προφανώς πολλές από τις γυναίκες που περιγράφονται από τον Πλίνιο και αποδίδει τα περισσότερα ζωγραφικά έργα στην Ειρήνη. Μερικά απ’ τα έργα ζωγραφικής που χρεώνει στην Ειρήνη, ανήκουν μάλλον στην παλαιότερη Καλυψώ, στην Ολυμπία και στη ζωγράφο Αλκισθένη, που ήταν επίσης φημισμένη χορεύτρια.
Επίσης ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος, αναφέρει την Τιμαρέτη, για την οποία μας πληροφορεί πως ήταν Ελληνίδα ζωγράφος, κόρη του αθηναίου ζωγράφου Μήκωνα του νεώτερου. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, αγνόησε τα καθήκοντα και τους παραδοσιακούς ρόλους των γυναικών της εποχής της και άσκησε την τέχνη του πατέρα της.
Κατά την διάρκεια της βασιλείας του Αρχέλαου του 1ου του Μακεδόνα, 413 -399 π.Χ., έγινε γνωστή για μια θαυμάσια ζωγραφική αναπαράσταση της θεάς Αρτέμιδος που φυλάσσονταν στην Έφεσο, όπου υπήρχε ιδιαίτερος σεβασμός και λατρεία για τη θεά και παρέμεινε εκεί για πολλά χρόνια.
Η εργασία τους για την παραγωγή των παραπάνω προϊόντων, χαρακτηριζόταν απ’ την ομαδικότητα. Τα προϊόντα που παρήγαγαν δεν ήταν αποτέλεσμα ατομικής, αλλά συλλογικής εργασίας.
Η εξέλιξη στο έργο τέχνης και τις δεξιότητες του παλαιολιθικού ανθρώπου ακολουθεί την ίδια διαδρομή κατανόησης των πολιτισμών που είναι γνωστών και που μελετώνται μέσω της αρχαιολογίας. Οι σπηλαιογραφίες που εικονίζουν το κυνήγι της αρκούδας, του βίσσωνα και άλλων ζώων, υπάρχουν παράλληλα και συν τω χρόνω με τα αποτυπώματα χεριών γυναικών και παιδιών, εξίσου όπως και των ανδρών.
Στα πιο πρόσφατα αρχεία των δυτικών πολιτισμών, λίγοι καλλιτέχνες αναφέρονται επώνυμα, αν και οι γυναίκες αφήνουν το στίγμα τους σ’ όλη τη διαδρομή της τέχνης, κυρίως ως μούσες στην έμπνευση των αντρών, ενώ μερικές μόνο εργάζονται ως καλλιτέχνες.
Ένα σπάνιο χειρόγραφο στη συλλογή Τorno στο Μιλάνο που αποδίδεται στο ζωγράφο του Λένινγκραντ και χρονολογείται γύρω στο 460-450 π.Χ., εμφανίζει γυναίκες που εργάζονται παράλληλα με τους άνδρες σε ένα εργαστήριο όπου ζωγράφιζαν αγγεία.
Οι αρχαίες αναφορές από Όμηρο, Κικέρωνα, και Βιργίλιο περιγράφουν τους ρόλους των γυναικών στην κλωστοϋφαντουργία, στην ποίηση, την μουσική και άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες, κατονομάζοντας, όμως ελάχιστες από τις δημιουργούς.
Επίσημα αναφερόμενες γυναίκες, ως κλασσικοί καλλιτέχνες, εμφανίζονται από τον 7ο π.Χ. αιώνα στην αρχαία Ελλάδα σύμφωνα με τη Φυσική Ιστορία του Πλίνιου του πρεσβύτερου.
Η Κόρα (600 π.Χ) ήταν θυγατέρα και βοηθός του αγγειοπλάστη Βουτάδη και σχεδίασε, μεταξύ άλλων, με κάρβουνο και πάνω στον τοίχο του σπιτιού της, την αναχώρηση του αγαπημένου της. Απ’ αυτό το σχέδιο εμπνεόμενος ο πατέρας της, δημιούργησε το πρώτο πήλινο μενταγιόν.
Η Αναχάνδρα ή Αναξάντρα, η περίφημη Συκιωνία ζωγράφος. Την αναφέρει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο χριστιανός θεολόγος του 2ου μ.Χ. αιώνα, σ’ ένα κείμενό του κείμενό του με τίτλο « Οι γυναίκες είναι άτομα εξίσου ικανά για την τελειότητα με τους άντρες». Η Αναξάντρα έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ. και ήταν κόρη και μαθήτρια του Νεάλκη, ο οποίος ήταν σπουδαίος ζωγράφος μυθολογικών θεμάτων. Το όνομά της δόθηκε από τη Διεθνή αστρονομική ένωση το 1994 σε έναν μεγάλο κρατήρα της Αφροδίτης διαμέτρου 20 km ,για να τιμήσει την μνήμη της καλλιτέχνιδας.
Η Κυρήνη, της οποίας ένας ζωγραφικός πίνακας διεσώθη στην Προσπερίνα.
Η Αριστάντη, η οποία ζωγράφισε τον Εσκουλάπιους.(Ασκληπιό)
Η Καλυψώ, της οποίας το ζωγραφικό έργο «Μητέρα που επιβλέπει την τουαλέτα της κόρης της» μεταφέρθηκε απ’ τα ερείπια της Πομπηίας στην Νεάπολη.
Η Λάγια (100 π.Χ.), ασχολήθηκε με την μικροτεχνική και διακρίθηκε για την ικανότητά της στην επεξεργασία του ελεφαντόδοντου.
Η Λάλα (1ος αι. π.Χ.) Ελληνίδα ζωγράφος απ’ την Κύζικο, έγινε διάσημη στη Ρώμη για την υπέροχη κατασκευή μπούστων (μικρές προτομές μέχρι το στήθος) σε ελεφαντόδοντο. Προς τιμήν της, οι Ρωμαίοι ανήγειραν άγαλμα.
Η Αρισταρέτη, που όπως αναφέρει ο Πλίνιος, τα ζωγραφικά της έργα ήταν εξίσου ονομαστά όσο και του Απελή.
Η Λαμία, η περίφημη αθηναία εταίρα, αγαπημένη του Δημήτριου του πολιορκητή, η οποία ίδρυσε στη Σικυώνα την πρώτη Πινακοθήκη στον κόσμο.
Η Ειρήνη για την οποία μας πληροφορεί ο Πλίνιος πως ήταν κόρη ζωγράφου, μαθήτευσε στον πατέρα της και ζωγράφισε μια περίφημη εικόνα ενός κοριτσιού, η οποία βρισκόταν στην Ελευσίνα.
Την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, επίσης, υπήρξαν πολλές γυναίκες καλλιτέχνιδες.
Πιο γνωστή ήταν η Ελένη (330 π.Χ.) της οποίας η πρωτότυπη ζωγραφική απεικόνιση του Αλέξανδρου ενώ κατατροπώνει το Δαρείο, πιστεύεται ότι επηρέασε το περίφημο σχετικό μωσαϊκό της Πομπηίας.
Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, ο Βοκκάκιος, ο ανθρωπιστής του 14ου αιώνα, περιέλαβε Ειρήνη στο βιβλίο του De mulieribus claris (Διάσημες γυναίκες). Εντούτοις, σ’ αυτήν την αφήγηση, ο Βοκκάκιος συγχωνεύει προφανώς πολλές από τις γυναίκες που περιγράφονται από τον Πλίνιο και αποδίδει τα περισσότερα ζωγραφικά έργα στην Ειρήνη. Μερικά απ’ τα έργα ζωγραφικής που χρεώνει στην Ειρήνη, ανήκουν μάλλον στην παλαιότερη Καλυψώ, στην Ολυμπία και στη ζωγράφο Αλκισθένη, που ήταν επίσης φημισμένη χορεύτρια.
Επίσης ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος, αναφέρει την Τιμαρέτη, για την οποία μας πληροφορεί πως ήταν Ελληνίδα ζωγράφος, κόρη του αθηναίου ζωγράφου Μήκωνα του νεώτερου. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, αγνόησε τα καθήκοντα και τους παραδοσιακούς ρόλους των γυναικών της εποχής της και άσκησε την τέχνη του πατέρα της.
Κατά την διάρκεια της βασιλείας του Αρχέλαου του 1ου του Μακεδόνα, 413 -399 π.Χ., έγινε γνωστή για μια θαυμάσια ζωγραφική αναπαράσταση της θεάς Αρτέμιδος που φυλάσσονταν στην Έφεσο, όπου υπήρχε ιδιαίτερος σεβασμός και λατρεία για τη θεά και παρέμεινε εκεί για πολλά χρόνια.
