Πριν από 47 χρόνια, λίγο πριν τις 8 το πρωί, τμήματα της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου και της Εθνικής Φρουράς, επιχείρησαν να ανατρέψουν τον πρόεδρο της Κύπρου Μακάριο, ο οποίος με την τακτική του αντιτασσόταν στην Ένωση της νήσου με την Ελλάδα και θα καθιστούσε την Κύπρο την «Κούβα της Μεσογείου» αλλά και για να βάλουν τέρμα στον αδελφοκτόνο πόλεμο.
Τρεις Μοίρες Καταδρομών της ΕΛΔΥΚ, 2 Τάγματα Πεζικού της Εθνικής Φρουράς, συνεπικουρούμενες από μία επιλαρχία μέσων αρμάτων και μία επιλαρχία αναγνωρίσεως σε λίγα μόλις λεπτά κατέλαβαν τον Αερολιμένα της Λευκωσίας, το Αρχηγείο της Αστυνομίας, το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και άλλα στρατηγικά κτήρια.
Το βάρος δόθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου βρισκόταν ο Μακάριος, με 2 άρματα μάχης Τ-34 και πάνοπλους καταδρομείς.
Ο Μακάριος κατόρθωσε να διαφύγει από την πίσω πόρτα του γραφείου του και ηχογράφησε ένα μήνυμα το οποίο μεταδόθηκε από κάποιον υποσταθμό του ΡΙΚ.
Από το μεσημέρι της 15ης Ιουλίου Πρόεδρος της Κύπρου ορκίστηκε ο 39χρονος δημοσιογράφος Νικόλαος Σαμψών. Πέντε ημέρες μετά, στις 20 Ιουλίου, οι Τούρκοι, βρίσκοντας αφορμή στο διάγγελμα του Μακαρίου, ο οποίος κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση για αποσταθεροποίηση της Κύπρου, αλλά και βασιζόμενοι στις προδοτικές Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, που υπογράφηκαν από τους Καραμανλή και Αβέρωφ, οι οποίες τους καθιστούσαν «εγγυήτρια δύναμη», εισέβαλαν στην Κύπρο.
Ποιος ήταν ο Νίκος Σαμψών
Ο Νίκος Γεωργιάδης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, ήταν ένας από τους αντιστασιακούς της ΕΟΚΑ, του Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα-Διγενή, κατά των Άγγλων κατακτητών και με το ψευδώνυμο «Σαμψών» κατάφερε να γίνει ένας θρύλος της εποχής του.
Του είχαν δώσει και το, παρατσούκλι «άτρωτος», γιατί πολλές φορές είχε αντικρύσει κατάματα τον θάνατο αλλά οι αγγλικές σφαίρες δεν τον πέτυχαν. Η φήμη του είχε συνδεθεί με το «μίλι του θανάτου», στην οδό Λήδρας, στην παλαιά πόλη της Λευκωσίας, όπου εκτέλεσε 3 Άγγλους οι οποίοι είχαν σταλεί, ως ειδικοί, για να καταστείλουν την δράση της ΕΟΚΑ και να συλλάβουν τον Στρατηγό Γρίβα.
Είχε συμμετοχή στην κινηματογραφική απελευθέρωση του Πολύκαρπου Γεωρκάτζη, την 31η Αυγούστου του 1956 από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Στις 30 Ιανουαρίου του 1957 συνελήφθη από τους Άγγλους οι οποίοι του έβγαλαν νύχια και δόντια και τον καταδίκασαν σε δις εις θάνατον. Η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη και στάλθηκε σε αγγλικές φυλακές για να την εκτίσει.
Με την ανεξαρτησία της Κύπρου δόθηκε σε αυτόν και σε άλλους αγωνιστές της ΕΟΚΑ αμνηστία και απελάθηκε στην Ελλάδα, αργότερα με την αμνηστία του 1960 επέστρεψε στην Κύπρο όπου έγινε εκδότης της εφημερίδας «Μάχη».
Ήταν ένα μισητό πρόσωπο για τους Τούρκους, οι οποίοι τον αποκαλούσαν «ο χασάπης της Ομορφίτσας», γιατί με το απόσπασμά του το 1962, κατ’ εντολήν του Μακαρίου καθάρισε αυτό το προάστιο της Λευκωσίας από τους Τούρκους και κατέλαβε τις αντίπαλες θέσεις.
Τον Μάρτιο του 1976 το κυπριακό Δικαστήριο του επέβαλλε 20ετή ποινή φυλάκισης και 3 χρόνια αργότερα, την 21η Απριλίου 1979, ο τότε πρόεδρος της Κύπρου Σπύρος Κυπριανού του χορηγεί προσωρινή αναστολή ποινής για λόγους υγείας και μεταφέρεται σε νοσοκομείο του εξωτερικού.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 1991 το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε την αποφυλάκισή του και στις 9 Μαΐου του 2001, έχασε την μάχη του με τον καρκίνο.
Ε.Κ.
