Αντώνη Ι. Ζαρκανέλα
π. Γενικού Διευθυντή Ανάπτυξης
της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης.
Ηρθε ο Πρωθυπουργός σε επαφή με τον Αρχιστράτηγο Ουϊλσον του Συμμαχικού Στρατηγείου της Μεσογείου με αίτημα την αποστολή Συμμαχικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα αλλά και επανειλημμένως απευθύνθηκε...
σε Συμμαχικές Κυβερνήσεις ζητώντας τους να ασκήσουν πίεση στη Βουλγαρία, ώστε να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Οι μέρες περνούσαν αλλά δεν υπήρχε αντίδραση καθώς δεν υπήρχαν διαθέσιμες δυνάμεις το Ιταλικό μέτωπο βρίσκονταν σε εξαιρετικά κρίσιμη καμπή και μόλις άνοιξε το Νοτιογαλλικό αντί του Βαλκανικού στο οποίο η χώρα μας στήριζε πολλές ελπίδες. Ότι Βούλγαροι Υπουργοί κατεβαίνουν στην Μακεδονία-Θράκη σε συνεννόηση με το ΕΑΜ, ενώ πληροφορίες του Ρώϋτερ ομιλούν για Βουλγαρικό Στρατό να βαδίζει προς Θεσσαλονίκη (ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, 2009; Σελ. 155). Για όλα αυτά ενημερώνεται μέσω της Ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο και, μέσω αυτής, η Βρεττανική Κυβέρνηση οπότε λαμβάνει στις 21 Σεπτεμβρίου Παπανδρέου ανακουφιστικό προσωπικό μήνυμα από τον Τσώρτσιλ, από το Κεμπέκ του Καναδά, ότι γνωρίζει για τα προβλήματα, ότι τον απασχολούν και ότι «…έχητε την πλήρη υποστήριξίν μας.». Την ίδια εποχή, την 24 Σεπτεμβρίου, δύο τέως Πρωθυπουργοί, οι Θ. Σοφούλης και Γ. Καφαντάρης αποστέλλουν τηλεγράφημα με το οποίο αφού ενημερώνουν τον Πρωθυπουργό ότι «οι αδελφοκτόνοι αγώνες συνεχίζονται σκληρότατα …οι επικρεμάμενοι κίνδυνοι είναι θανάσιμοι και ανεπανόρθωτοι.» τον πληροφορούν ότι δεν «συμμερίζονται την αισιοδοξία του ότι μπορεί να εξασφαλίσει την τάξη μετά την αποχώρηση των Γερμανών.».
Οι Σοβιετικοί Σύμμαχοι, για να ανακουφιστεί το ανατολικό στρατιωτικό μέτωπο, το κύριο βάρος του οποίου είχαν εκείνοι, ζήτησαν από τους άλλους Μεγάλους Συμμάχους να δημιουργηθεί και ένα άλλο στρατιωτικό μέτωπο και, κατ΄αρχήν επιλέχθηκε η Βαλκανική χερσόνησος. Όμως η απόφαση αυτή άλλαξε ξαφνικά επιλέγοντας την Νότιο Γαλλία για απόβαση που είχε ως αποτέλεσμα: 1) Την πρόωρη εκκένωση της Ελλάδος από Γερμανούς και 2) Την μη παρουσία Συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Αποτέλεσμα αυτών ήταν η δημιουργία κενού εξουσίας καθώς και η Ελληνική Κυβέρνηση ήταν στην Ιταλία, καθιστώντας το ΕΑΜ ουσιαστικά κύριο της κατάστασης στην Ελλάδα. Υπό τις συνθήκες επισπεύσθηκε για την 25η και 26η Οκτωβρίου, η σχεδιαζόμενη Διάσκεψη στην Καζέρτα, μια μικρή πόλη κοντά στην Νεάπολη της Ιταλίας. Πριν από την τελική σύσκεψη, στις 25 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε ειδική συνεδρίαση αποκλειστικά μεταξύ των Ελλήνων, υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου. Σ΄αυτή συμμετείχαν οι Υπουργοί Χρ. Σγουρίτσας και Θεμ. Τσάτσος από τα αστικά κόμματα και Αλ. Σβώλος και Γ. Ζέβγος από τη άκρα Αριστερά και από το κίνημα Αντίστασης οι στρατηγοί Ν. Ζέρβας και Στ. Σαράφης και οι σύμβουλοι τους Π. Νικολόπουλος και Κ. Δεσποτόπουλος, αντίστοιχα. Ο Πρωθυπουργός παρουσίασε το σχέδιο του που στον πυρήνα ήταν να τεθούν οι ανταρτικές δυνάμεις υπό τις διαταγές της Ελληνικής Κυβερνήσεως η οποία μαζί με υπόλοιπες εθνικές στρατιωτικές μονάδες (π.χ. ΙΙΙ Ορεινή Ταξιαρχία, Ιερός Λόχος κλπ) θα ετίθεντο υπό τις διαταγές του Σκόμπυ ως Διοικητού των Συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Η συζήτηση ήταν σφοδρή καθώς διαφωνούσε με τον πυρήνα της πρότασης ο κομμουνιστής σύμβουλος του Στ. Σαράφη Κ. Δεσποτόπουλος. Προς στιγμήν η σύσκεψη ήταν στον αέρα αλλά χάριν και στην παρέμβαση του Γ. Ζέβγου η διαφωνία αποσύρθηκε και έτσι το απόγευμα της 26ης
Σεπτεμβρίου υπογράφτηκε το πρακτικό της Συμφωνίας από τους: Στρατάρχη Ουϊλσον, ΜακΜίλλαν, τον Έλληνα Πρωθυπουργό και τους Στρατηγούς Στ. Σαράφη και Ναπ. Ζέρβα.
Ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε στους παρισταμένους ότι ήδη έδωσε εντολή στους Υπουργούς Γ. Ζέβγο και Θεμ. Τσάτσο να αναχωρήσουν το ταχύτερον για την Ελλάδα και να εγκατασταθούν στην γερμανοκρατούμενη ακόμη Αθήνα, ως εκπρόσωποι της Κυβέρνησης. Ο Πρωθυπουργός συναντήθηκε κατ΄ ιδίαν με τους δύο εκπροσώπους και αφού τους ενημέρωσε για τη σοβαρότητα της αποστολής τους την δεδομένη στιγμή τους κατευόδωσε ευχόμενος μόνον επιτυχία στο έργο τους. Τους δύο Υπουργούς θα συνόδευαν ο Συν/ρχηςΚατσώτας, ως στρατιωτικός σύμβουλος και ο Οδ. Παπαμαντέλλος Αξιωματικός του ΕΛΑΣ ως σύνδεσμος. Μεταφέρθηκαν οι Υπουργοί και όσοι είχαν έλθει από την Ελλάδα για την σύσκεψη της Καζέρτας, Στ. Σαράφης, Ναπ. Ζέρβας κλπ. αεροπορικώς στο Μπάρι την 11η ώρα το πρωί της 28ης Σεπτεμβρίου 1944 και στις πέντε το απόγευμα επιβιβάστηκαν σε αεροπλάνο για την Ελλάδα όπου και προσγειώθηκαν σε κάποιον ορεινό αεροδρόμιο της Θεσσαλίας.
Μετά από τις πληροφορίες που φθάνουν στο γραφείο του Πρωθυπουργού για αυξανόμενη τρομοκρατία του ΕΑΜ στην πρωτεύουσα και τη συγκέντρωση σ΄ αυτήν μονάδων του ΕΛΑΣ και της αγωνίας να συνεχιστούν οι ανηλεείς σφαγές αντιπάλων πολιτών και η διά της βίας κατάληψη της εξουσίας, αμέσως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Καζέρτα στάλθηκε στην Αθήνα διαταγή του Σκόμπυ σε συμφωνία με τον Πρωθυπουργό. Με την διαταγή αυτή ενημερώνεται ο Στρατιωτικός Διοικητής Αττικής ότι υπάγεται υπό τις διαταγές του Σκόμπυ με αρμοδιότητα την τήρησης της Τάξης στην Αττική αλλά και την ανάληψη της ευθύνης παράδοσης και αδρανοποίησης των Ταγμάτων Ασφαλείας και να κρατήσει τον ΕΛΑΣ εκτός Αττικής, όπως προέβλεπε η Απόφαση της Καζέρτα.
Μετά από πληροφορίες που έφθασαν στο γραφείο του Πρωθυπουργού ότι γίνονται εκτελέσεις πολιτών που συλλαμβάνονται, αποστέλλεται προς τους στρατηγούς Σαράφη, Ζέρβα και Σπηλιωτόπουλο διαταγή του ιδίου, με την οποία καθίστανται υπεύθυνες οι οργανώσεις και τα άτομα που προβαίνουν σε εκτελέσεις προσώπων, έστω και αν αυτά είναι πραγματικά ένοχοι. Δικαιοσύνη θα αποδοθεί μόνον από τη Ελληνική Κυβέρνηση αμέσως μετά την Απελευθέρωση.
Τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου και εν όψει της διαφαινόμενης επιστροφής στην Ελλάδα ο Πρωθυπουργός απηύθυνε Διάγγελμα προς τον Ελληνικό Λαό ενημερώνοντας τον για του που βρίσκεται η χώρα, τις επιτυχίες, τις προοπτικές, την ανάγκη της ένωσης για να ξεπεράσουμε τις πολλές και μεγάλες δυσκολίες, τις άμεσες βασικές υλικές ανάγκες του ταλαιπωρημένου και καθημαγμένου από τον πόλεμο και την Κατοχή Λαού, τα εθνικά θέματα κλπ. Καταλήγει λέγοντας στους θιασώτες των επαναστατικών λύσεων: «Η επανάστασις εις την Ελλάδα θα γίνει. Το ζήτημα μόνον είναι αν θα γίνει από τον λαόν εναντίον του Κράτους ή από το Κράτος εν ονόματι του Λαού».
Από την Ελλάδα τα μηνύματα είναι κάθε μέρα και πιο άσχημα. Τόσον όσον αφορά τα καθημερινά προβλήματα της οικονομίας και της διαβίωσης, όσον και των εθνικών θεμάτων (Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία/Σλαβο-Μακεδονία). Σε συνάντηση που είχε στις 8 Οκτωβρίου στην Νεάπολη της Ιταλίας ο Πρωθυπουργός με τον Βρεττανό Πρωθυπουργό Τσώρτσιλ και τον υπουργό των Εξωτερικών Ήντεν, που μετέβαιναν στην Μόσχα για συνομιλίες με τον Στάλιν, τους ζήτησε να ασκήσει η Μόσχα την επιρροή της στην Βουλγαρία για άμεση αποχώρηση και εγκατάλειψη των Ελληνικών εδαφών. Οντως σε λίγες ημέρες οι Βουλγαροι συμμορφώθηκαν στις διαταγές που τους δόθηκαν…Ζήτησε την επείγουσα ανάγκη αποστολής σημαντικών Βρεττανικών δυνάμεων και την βοήθεια τους για την οργάνωση του Ελληνικού Στρατού και για να βοηθήσει στον κοινό Συμμαχικό Αγώνα και να υπερασπισθεί τα εθνικά μας δίκαια αλλά και να αποτελέσει εγγύηση για την Εσωτερική Τάξη, την Ατομική Ασφάλεια και την πολιτική Ελευθερίαν του Λαού μας.
Την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου οι Γερμανοί κατακτητές κατέστειλαν την σημαίας τους από την Ακρόπολη και εγκαταλείπουν την Αθήνα.
Την ίδια ημέρα η Ελληνική Κυβέρνηση αναχώρησε από την Κάβα ντεϊΤιρένι για τον Τάραντα της ιταλίας, καθ΄οδόν προς την Ελλάδα, όπου παράμεινε μέχρι την Κυριακή 15 Οκτωβρίου, όπου και επιβιβάστηκαν του Καναδικού πλοίου «ΠρίγκηψΔαβιδ» το οποίο έφθασε στις 17 Οκτωβρίου στον Πόρο όπου περίμενε το «Αβέρωφ» επί του οποίου επιβιβάστηκε η Κυβέρνηση και έφθασε στο λιμάνι του Αγίου Γεωργίου στον Πειραιά το πρωϊ της Τετάρτης 18 Οκτωβρίου 1944.
Η Ελλάδα είναι ΕΛΕΥΘΕΡΗ. Ήρεμη;;;
