Ας αρχίσουμε απ' αυτό σαν απάντηση στους ''αντιρρησίες συνείδησης'' και όχι μόνο, γιατί πληθαίνουν χρόνο τον χρόνο όσοι αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τα κατορθώματα των ηρωικών μας προγόνων προβάλλοντας τη δικαιολογία ότι...
είναι
συνυφασμένα με ομαδικές θυσίες, σπαραγμούς, ταπεινώσεις και κρουνούς
αίματος ένθεν κακείθεν, εκεί όπου άφησαν και οι ίδιοι τα κόκαλά τους για
την ελευθερία.
Κανείς λογικός άνθρωπος δεν είναι φιλοπόλεμος,
αν γεύεται τα αγαθά της ειρήνης και της ελευθερίας. Όμως οι Πατέρες της
Νεότερης Ιστορίας μας δεν διαβιούσαν υπ' αυτές τις συνθήκες, αλλά ήταν
400 και 500 χρόνια σκλαβωμένοι υπό τον τουρκικό ζυγό (Τουρκοκρατία),
μέχρι που επαναστάτησαν το 1821 και δημιούργησαν το ελληνικό ανεξάρτητο
κράτος (Πρωτόκολλο Λονδίνου, 1830).
Κρατίδιο, στην ουσία,
χωρίς την Κρήτη, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, την Μακεδονία και το Αιγαίο,
όπου συνέχιζαν να ζουν - σε συνθήκες σκλαβιάς - οι άλλοι μισοί Έλληνες,
προσπαθώντας μάταια να γονατίσουν τον Τούρκο (και τον Βούλγαρο κατακτητή
στην περίπτωση της Μακεδονίας) προβαίνοντας σε παράτολμες πράξεις.
Προβαίνοντας σε κινήματα, ανταρσίες και επαναστάσεις απελευθέρωσης με
κατάληξη τον άτυχο ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 στη Θεσσαλία,
συνέπεια του μικροελλαδισμού (σε επίπεδο ηγεσίας) και της πλήρους
εξοπλιστικής ανεπάρκειας του Ελληνικού Στρατού.
Ανεπάρκειας
που έκανε απαιτητή την εθνική αναγέννηση όπως την οραματίζονταν οι
εξεγερθέντες 181 κατώτεροι αξιωματικοί στο Γουδή (1909), μεταξύ των
οποίων οι επιλοχίες Γεώργιος Κονδύλης και Νικόλαος Πλαστήρας. Και γι'
αυτό βιάζονταν να ξεπλύνουν την μεγάλη ντροπή, προκειμένου να
απελευθερώσουν τους σκλαβωμένους πληθυσμούς της Ελλάδας οι οποίοι
βρίσκονταν ακόμα υπό τουρκική κατοχή.
Για να το πετύχουν αυτό
βέβαια οι Έλληνες, χρειάστηκε να ευθυγραμμιστούν πλήρως ψυχικά και
πνευματικά με τους ήρωες προγόνους τους του 1821, οι οποίοι θεωρούσαν
ευλογημένο το χέρι που υψωνόταν (με όποιο τίμημα) για να χτυπήσει τον
αδυσώπητο τύραννο.
Το βεβαιώνει, άλλωστε, ο Νικηταράς (ο
επονομαζόμενος Τουρκοφάγος), όταν - αποκαμωμένος απ' τον αποδεκατισμό
των εχθρών στα Δερβενάκια (1822) - είπε στον εαυτό του: ''Κουράγιο
Νικηταρά, Τούρκους σφάζεις'', αφού μόνο με την καταστροφή εκείνων θα
ερχόταν η λευτεριά των Ελλήνων (Πηγή: Σπύρος Μελάς ''ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
1912-1913'').
Εμψυχωμένοι από τέτοιο πνεύμα φιλοπατρίας και
αυταπάρνησης μπήκαν οι πρόγονοί μας στους Βαλκανικούς Πολέμους
(1912-'13) μετά τις εκλογές του Αυγούστου του 1910, τις οποίες
διενήργησε η κυβέρνηση Στέφανου Δραγούμη για την ανάδειξη (Α')
Αναθεωρητικής Βουλής, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση από
το κίνημα στο Γουδή του Στρατιωτικού Συνδέσμου υπό τον Νικόλαο Ζορμπά
στο δημοκρατικό κοινοβουλευτικό πολίτευμα.
Το εν λόγω κίνημα,
σημειωτέον, εκδηλώθηκε στις 14 Αυγούστου 1909, μετά την αποχώρηση από
την πολιτική - ένα μήνα πριν - του από εξαετίας πρωθυπουργού Γ. Θεοτόκη,
τον οποίο διαδέχθηκε (με έγκριση του Γεώργιου Α') ο Κυριακούλης
Μαυρομιχάλης (Αύγουστος 1909-Ιανουάριος 1910) και στη συνέχεια ο
Στέφανος Δραγούμης (πολιτικό τέκνο του Χαρίλαου Τρικούπη), αφού
προηγήθηκε η άρνηση του Δημητρίου Ράλλη και του Ελευθέριου Βενιζέλου
(πολιτικού εκπροσώπου του Συνδέσμου) να αναλάβουν την πρωθυπουργία για
διαφορετικούς λόγους ο καθένας.
Η κυβέρνηση Δραγούμη
(Ιανουάριος-Οκτώβριος 1910), παρεμπιπτόντως, άφησε επιτεύγματα πίσω της
τόσο στον νομοθετικό τομέα (κρατικός έλεγχος της δημόσιας διοίκησης,
της δικαιοσύνης, του πολιτισμού και του στρατού, του δημοσίου βίου,
δηλαδή) όσο και τον οικονομικό (στοιχειώδης εξυγίανση στα οικονομικά
του κράτους), χάρη στα οποία έπεισε την Ευρώπη για χορήγηση δανείου προς
την Ελλάδα από γαλλικές τράπεζες (Ιούλιος 1910), με προϋπόθεση την
εξομάλυνση της πολιτικής κατάστασης δια της προκήρυξης εκλογών τον
Αύγουστο.
Ωστόσο υπήρχαν ακόμα ανεπίλυτα χρονίζοντα προβλήματα
στο αγροτικό, τη δημόσια τάξη και την εργατική νομοθεσία. Προβλήματα
που ανέλαβε να αντιμετωπίσει (μετά την παραίτηση του Στέφανου Δραγούμη
στις 6 Οκτωβρίου 1910) η διάδοχη κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Ο Βενιζέλος πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά (και
Αρχηγό του Κράτους) Γεώργιος Α', για τον λόγο ότι ήταν κοινή η συνείδηση
της πλειοψηφίας του κόσμου ότι θα υλοποιούσε τον εκσυγχρονισμό του
κράτους ως ''σημαιοφόρου νέων πολιτικών ιδεών'' (βλ. μνημειώδη αγόρευση
Βενιζέλου στη Βουλή την 5η Σεπτεμβρίου του 1910 ως εκλεγμένου βουλευτή
Αττικοβοιωτίας).
Συνείδηση που εδραιώθηκε στις επόμενες
εκλογές του Νοεμβρίου του 1910 - για την ανάδειξη Β' (διπλής)
Αναθεωρητικής Βουλής (με σκοπό την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1864)
-, όταν το κόμμα του (''Κόμμα Φιλελευθέρων'') θριάμβευσε κατακτώντας την
απόλυτη πλειοψηφία και ανοίγοντας το δρόμο για συνταγματικές
μεταρρυθμίσεις, αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής και εσωτερικής
ασφάλειας και αμυντική ανασυγκρότηση της Ελλάδας.
Αιτήματα του
Στρατιωτικού Συνδέσμου που ικανοποίησε εν πολλοίς ο Ελευθέριος
Βενιζέλος προβαίνοντας σε κοσμογονικές για την εποχή μεταρρυθμίσεις σε
επίπεδο Εσωτερικής πολιτικής (ενίσχυση της προστασίας των ατομικών
ελευθεριών, θέσπιση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, μέτρα για
την ανεμπόδιστη άσκηση του νομοθετικού έργου της Βουλής, καθιέρωση
υποχρεωτικής Στοιχειώδους Εκπαίδευσης, επανασύσταση του Συμβουλίου
Επικρατείας κλπ).
Όσον αφορά στο θέμα της Εξωτερικής πολιτικής
Βενιζέλου προ των Βαλκανικών Πολέμων, χάρη στο δάνειο που εξασφάλισε
για την Ελλάδα ο Στέφανος Δραγούμης, ο προϋπολογισμός τον οποίο κατέθεσε
η κυβέρνηση Βενιζέλου στη Βουλή το 1912 ήταν μεγαλεπήβολος.
Αυτό απαιτούσε, άλλωστε, το φλέγον Κρητικό Ζήτημα, που είχε πάρει
εκρηκτικές διαστάσεις μετά το αίτημα Κρητών βουλευτών για de facto ένωση
της Κρήτης με την Ελλάδα, ειδάλλως θα έμπαιναν στη Βουλή με άγριες
διαθέσεις...
Με δεδομένα αυτά, ο Βενιζέλος διέθεσε το 5,48 %
του ΑΕΠ για τον εξοπλισμό του Στρατού και το 17,53% για τον εξοπλισμού
του Ναυτικού (στο οποίο εντάχθηκε τότε, σημειωτέον, το εύδρομο θωρηκτό
''Γεώργιος Αβέρωφ''), ώστε να ευοδωθεί η αμυντική ανασυγκρότηση.
Ανασυγκρότηση στην οποία προσέβλεπαν όλοι υπό τον φόβο του επερχόμενου
πολέμου. (Πηγή: Γιώργος Μαργαρίτης, ''Η ιστορική ευκαιρία βρήκε έτοιμη
την Ελλάδα'').
Φόβο που δεν υποτιμούσε ο Βενιζέλος και γι'
αυτό ασκούσε πολιτική ίσων αποστάσεων απέναντι στις Μεγάλες Δυνάμεις, αν
και είχε αρχίσει τις προετοιμασίες για ενδεχόμενο πόλεμο αναθέτοντας
την εκπαίδευση του Ελληνικού Στρατού σε Γάλλους αξιωματικούς και του
Ελληνικού Ναυτικού σε Βρετανούς, παρά τις πιέσεις τις οποίες δεχόταν για
ανάθεση του συνόλου της εκπαίδευσης των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας μας
στους Γερμανούς.
Ωστόσο η κατάσταση στην πολιτική ζωή ήταν
καζάνι που έβραζε και τον ανάγκασε - κάτω κι από την απειλή των Κρητών
Βουλευτών - να προκηρύξει εκ νέου εκλογές (Μάρτιος 1912) οι οποίες τον
ανέδειξαν και πάλι πρωθυπουργό της Ελλάδας.
Όμως τον πρόλαβε ο
πόλεμος και γι' αυτό ανέστειλε το ανορθωτικό του έργο, γιατί προείχε η
επέκταση του ελληνικού κράτους με την απελευθέρωση της Ηπείρου, της
Μακεδονίας, της Θράκης και του Αιγαίου σε πρώτη φάση και σε δεύτερη η
σιδηροδρομική ένωση της Ελλάδας με την Ευρώπη, η ανάπτυξη της αγροτικής
και βιομηχανικής παραγωγής και της ναυτιλίας, τις βάσεις των οποίων είχε
βάλει ο προκάτοχός του Στέφανος Δραγούμης.
Έτσι, εκατό χρόνια
σχεδόν μετά την Ελληνική Επανάσταση, η πατρίδα μας είχε την ιστορική
ευκαιρία και τη θέληση να ξεπεράσει τις φοβίες και τις αμφιβολίες της
και να διεκδικήσει την απελευθέρωση των επί 500 χρόνια περίπου
τουρκοκρατούμενων εδαφών της, έχοντας παράλληλα κάνει την προεργασία της
για να συμμετάσχει σε διπλωματικές και πολιτικές αλλαγές στην περιοχή
των Βαλκανίων.
Όσο για το εθνικό φρόνημα, ο ''Μακεδονικός
Αγώνας'' που προηγήθηκε (1904-1908) είχε σβήσει πικρίες και έριδες για
τον άτυχο πόλεμο του 1897 και ενίσχυσε τις ελπίδες και την
αποφασιστικότητα των Ελλήνων να δώσουν ένα αξέχαστο μάθημα στην Τουρκία
και τη Βουλγαρία (η οποία, σημειωτέον - λόγω του μακεδονικού
προβλήματος - ήταν για τους Έλληνες της Β. Ελλάδας περισσότερη μισητή
και εχθρική κι από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ακόμα).
Κι αυτό
παρά την προηγηθείσα τον Μάιο του 1912 υπογραφή της ελληνοβουλγαρικής
αμυντικής συνθήκης στα Σόφια για αντιμετώπιση του τουρκικού κινδύνου και
παρά τον συμμαχικό συνασπισμό που συγκροτήθηκε το καλοκαίρι του ίδιου
έτους από τη Σερβία, τη Βουλγαρία, το Μαυροβούνιο και την Ελλάδα
απέναντι στον προτελευταίο σουλτάνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Μωάμεθ
Ε' Ρεσάτ...
Κρινιώ Καλογερίδου
