(Του Λευτέρη Αδαμόπουλου)
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ακούμε τόσες αποψάρες τελευταία, σχετικά με τους λόγους που καθυστέρησε το Μετρό και κόστισε 2 δισεκατομμύρια (η κύρια γραμμή), που δεν ξέρουμε πια τι να πρωτοπιστέψουμε.
Ας ...
τα πάρουμε λοιπόν από την αρχή. Και αρχή βέβαια ΔΕΝ μπορεί να νοείται η "Τρύπα του Κούβελα", που ο συμπαθής τότε Δήμαρχος πίστευε ότι θα χρηματοδοτήσει το έργο από τα έσοδα του TV100, αλλά από το 2007, που εγκρίθηκαν οι αρχικές μελέτες και έφτασαν στην πόλη ο Κωστίκας κι ο Γιωρίκας, οι 2 μετροπόντικες.
Πριν καν ξεκινήσει σοβαρά το έργο, με δικαστική απόφαση του ΣτΕ σταματάει, μια και το έργο αυτό έχει το θλιβερό προνόμιο να έχει περάσει από 89 προσφυγές στο ΣτΕ από διάφορους φορείς, συλλογικότητες και πολίτες.
Επίσης σταμάτησε για κάποιο διάστημα στην περιοχή "Παπάφειο", γιατί η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης πρόβαλλε οικονομικές απαιτήσεις ύψους 30 εκατομμυρίων για τα λίγα στρέμματα που θα απαλλοτριώνονταν από ιδιοκτησία της για την κατασκευή του Σταθμού.
Η αρχική εταιρεία που είχε αναλάβει το έργο φαλίρισε και αποσύρθηκε από αυτό, και πέρασε ένα σοβαρό χρονικό διάστημα μέχρι να αναδειχθεί νέος Ανάδοχος, ο Όμιλος ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ.
Στο μεταξύ, η χώρα μας μπαίνει βαθιά μέσα στην κρίση και το έργο υποχρηματοδοτείται και προχωράει με ρυθμούς χελώνας. Επί 15 χρόνια, οι καταστηματάρχες γύρω από τους σταθμούς καταστρέφονται οικονομικά, επειδή τα μαγαζιά τους έχουν γίνει απροσπέλαστα από τις λαμαρίνες που δεν λένε να φύγουν.
η Κυβέρνηση Τσίπρα, στην αγωνία της να δείξει κάποιο έργο, όπως είχε την ευκαιρία με τις σήραγγες των Τεμπών και της παράκαμψης των Πατρών (που είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις), κάνει 3 φορές εγκαίνια με μουσαμάδες και ακινητοποιημένους συρμούς. Ο κόσμος γελάει και η ιστορία με το Μετρό γίνεται ανέκδοτο.
Ο Σταθμός Βενιζέλου είναι το αποκορύφωμα, με κάποιους "ειδήμονες" να προτείνουν την παραμονή των αρχαίων και την υποσκαφή του σταθμού, πρακτική ανήκουστη στα παγκόσμια τεχνικά και αρχαιολογικά χρονικά. Το κακό ήταν ότι έπεισαν και τον Γιάννη Μπουτάρη για την ορθότητα της ιδέας τους (που υποστηρίχτηκε μόνο από μια ολιγοσέλιδη περιγραφή της διαδικασίας, χωρίς κανένα εδαφοτεχνικό και στατικό υπολογισμό), με αποτέλεσμα το έργο να σταματήσει για 4,5 χρόνια, μετά από πλειάδα προσφυγών, διαδηλώσεων και βλακωδών "δράσεων" ενάντια στο "έγκλημα στη Βενιζέλου".
Ευτυχώς, η αλλαγή της Ηγεσίας του Υπ.Πο.Α. έφερε στο τιμόνι τη Λίνα Μενδώνη και τελικά, με ψήφους 13-2 εγκρίθηκε από το ΣτΕ η προσωρινή απόσπαση των αρχαίων και η ακριβής επανατοποθέτησή τους μετά από την κατασκευή του Σταθμού, υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλεως Θεσσαλονίκης (ΕΦΑΠΟΘ) και της διευθύντριάς της Μπετίνας Τσιγαρίδα και των ικανότατων συνεργατών της.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ανακάλυψη 6 ακόμα ιστορικών στρωμάτων κάτω από την Decumanus Maximus, που εκτείνονταν μέχρι τους Ελληνιστικούς χρόνους. Τα ευρήματα ήταν τόσο πλούσια, που αποφασίζεται η κατασκευή του Μουσείου ανασκαφικών ευρημάτων, επιφανείας 3000 τ.μ. στο πρώην Στρατόπεδο Παύλου Μελά, για την έκθεσή τους (θα ολοκληρωθεί σε 2 χρόνια), αλλά και τεράστιων αποθηκών στο Καλοχώρι για την αποθήκευσή τους.
Σκεφτείτε μόνο ότι στην Αθήνα υπήρχαν πολύ λιγότερες ιστορικές διαστρωματώσεις από τη Θεσσαλονίκη, η οποία υπήρξε σημαντική μεγαλούπολη επί 23 αιώνες. Και φυσικά, σε πόλεις όπως η Ρώμη, η Αθήνα ή η Θεσσαλονίκη, το να πραγματοποιήσεις εκτεταμένες ανασκαφές είναι μια πολύ δαπανηρή επιχείρηση, με εκατοντάδες αρχαιολόγους και εργάτες να ψάχνουν πόντο-πόντο το υπέδαφος με το χέρι και με βουρτσάκια.
Επίσης, η "ιδέα" της υποσκαφής θα παρέτεινε το έργο για τουλάχιστον άλλα 4-6 χρόνια, μέχρι δηλαδή το 2030, με αμφίβολα αποτελέσματα, μια και τα αρχαία μπορεί να κατέρρεαν.
Τα περισσότερα ανασκαφικά ευρήματα (νεκροταφεία κλπ) που βρέθηκαν, τεκμηριώθηκαν φωτογραφικά και ξαναθάφτηκαν, αλλιώς η πόλη θα γινόταν ανυπόφορη από τα εμπόδια.
Φανταστείτε ότι το τέμενος Χαμζά Μπέη (Αλκαζάρ), δίπλα στον Σταθμό Βενιζέλου, είχε υποστεί 600 χιλιοστά διαφορικής καθίζησης από τα σαθρά εδάφη, ενώ από την παρακείμενη και υπόγεια ανασκαφή η διαφορική καθίζηση ήταν μόνο 1,5 χιλιοστό.
Τώρα το έργο πέρασε από όλες αυτές τις "επικίνδυνες" περιοχές και οι μελλοντικές επεκτάσεις θα είναι πολύ ταχύτερες, όπως έγινε και στην Αθήνα. Μέχρι το 2030 υπολογίζω να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι επεκτάσεις που έχουν σχεδιαστεί και αποτελούν πολλαπλάσιο μέγεθος του σημερινού δικτύου.
Αυτά τα λίγα λοιπόν (διπλόφαρδο σεντόνι ήταν), για να καταλάβουμε όλοι τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετώπισαν χιλιάδες ΕΛΛΗΝΕΣ μηχανικοί και εργαζόμενοι και να μην μιζεριάζουμε για ένα τέτοιο τεχνικό επίτευγμα. Δεν είναι τυχαίο που τα πλήθη των διαδηλωτών αποτελούνταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία από άεργους μεσήλικες με αλογοουρές και σκουλαρίκια και ανέραστες συντρόφισσες, που δεν θα αναγνώριζαν ένα σοβαρό τεχνικό έργο, ακόμα κι αν χόρευε τσάμικο στο σαλόνι τους.
Το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα από τις περιπέτειες τέτοιων έργων, είναι ότι πρέπει να νομοθετηθεί η ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ του Δημοσίου και των Κατασκευαστών, από όλους αυτούς που καθυστερούν αδικαιολόγητα ένα έργο αυτής της σημασίας και μεγέθους. Έτσι, για να σφίξουν λίγο οι κώλοι...
Τέλος της ιστορίας.... καλές διαδρομές να έχετε!
