Στέργιος Ι. Καλλέργης
Υποψήφιος Διδάκτωρ Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Η Επανάσταση του Κολινδρού στις 22 Φεβρουαρίου 1878 αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εξεγέρσεις της Μακεδονίας κατά την περίοδο των τελευταίων χρόνων της Οθωμανικής κυριαρχίας. Εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των κινημάτων που εκδηλώθηκαν στη...
Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία με στόχο την ένωση με την ελεύθερη Ελλάδα, στον απόηχο του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1877-1878) και της ελπίδας ότι η διεθνής συγκυρία θα ευνοούσε τον αγώνα.
Ο Κολινδρός, κωμόπολη της Πιερίας, υπήρξε ένα από τα κέντρα της επαναστατικής δράσης. Οι Έλληνες οπλαρχηγοί της περιοχής, με επικεφαλής τον Καπετάν Κοσμά Δουμπιώτη και άλλους τοπικούς αγωνιστές, συγκέντρωσαν σημαντικές δυνάμεις και ύψωσαν τη σημαία της επανάστασης στις 22 Φεβρουαρίου 1878. Οι επαναστάτες επιτέθηκαν κατά των οθωμανικών φρουρών, απελευθέρωσαν προσωρινά την περιοχή και διακήρυξαν την ένωση με το ελληνικό κράτος. Η εξέγερση, ωστόσο, δεν κατάφερε να διατηρήσει τον έλεγχο της περιοχής για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι οθωμανικές αρχές, ενισχυμένες με ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις, αντέδρασαν άμεσα και κατέστειλαν την επανάσταση με βίαια αντίποινα. Οι κάτοικοι του Κολινδρού υπέστησαν διώξεις, λεηλασίες και πυρπολήσεις, ενώ πολλοί αναγκάστηκαν να διαφύγουν σε ασφαλέστερες περιοχές. Παρά την αποτυχία της εξέγερσης, η Επανάσταση του Κολινδρού του 1878 ανέδειξε το αδιάκοπο πάθος του ελληνικού πληθυσμού για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Επιπλέον, το κίνημα συνέβαλε στην ανάδειξη του Μακεδονικού Ζητήματος στις διεθνείς διπλωματικές διεργασίες της εποχής. Η Συνθήκη του Βερολίνου (1878), αν και δεν ενσωμάτωσε τη Μακεδονία στην Ελλάδα, έθεσε τις βάσεις για τις μελλοντικές εθνικές διεκδικήσεις, οι οποίες ολοκληρώθηκαν με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913. Σήμερα, η Επανάσταση του Κολινδρού τιμάται ως μια από τις ηρωικές στιγμές του Μακεδονικού Αγώνα και της διαρκούς προσπάθειας του ελληνισμού για την εθνική ολοκλήρωση.
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στον Επίσκοπο Κίτρους Νικόλαο (Λούση), μίας προσωπικότητας η οποία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Επανάσταση του Κολινδρού. Κατά την Επανάσταση του Κολινδρού στις 22 Φεβρουαρίου 1878, ο Νικόλαος Λούσης στάθηκε στο πλευρό των επαναστατών, προσφέροντας ηθική και υλική υποστήριξη. Συμμετείχε ενεργά στις διαπραγματεύσεις και τις προσπάθειες για την κινητοποίηση του ελληνικού πληθυσμού, ενώ παράλληλα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας στην περιοχή, σε μια περίοδο έντονων εθνικών ανταγωνισμών. Η δράση του δεν περιορίστηκε μόνο στο πεδίο του αγώνα, αλλά επεκτάθηκε και στον εκκλησιαστικό και εκπαιδευτικό τομέα. Ως επίσκοπος Κίτρους, εργάστηκε για την ενίσχυση της ελληνικής παιδείας και της εκκλησιαστικής ζωής, συμβάλλοντας στην ίδρυση και υποστήριξη σχολείων και εκκλησιαστικών ιδρυμάτων.
Η προσωπικότητα και το έργο του επισκόπου Νικολάου Λούση καταγράφηκαν ως μέρος της ευρύτερης ιστορίας της Μακεδονίας και των προσπαθειών του ελληνισμού για εθνική ολοκλήρωση. Η μνήμη του παραμένει ζωντανή ως παράδειγμα ιεράρχη που δεν περιορίστηκε στα εκκλησιαστικά του καθήκοντα, αλλά αφιέρωσε τη ζωή του στον εθνικό αγώνα και την πνευματική αναγέννηση της περιοχής.
Στέργιος Ι. Καλλέργης
Υποψήφιος Διδάκτωρ Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης,
Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας
