Οι περιοχές εξόρυξης και οι χρήσεις του

Η προβολή του «Grønlands hvide guld» (Το λευκό χρυσάφι της Γροιλανδίας), μιας ταινίας διάρκειας 55 λεπτών που εστιάζει στην εκμετάλλευση ενός ορυχείου κρυολίθου στη...   

 

 

νότια Γροιλανδία από τη Δανία και τα τεράστια κέρδη που προέκυψαν επί δεκαετίες, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων τον Φεβρουάριο τόσο στη Γροιλανδία όσο και στη Δανία, την πρώην αποικιακή της δύναμη.

Τι είναι ο κρυόλιθος

Ο κρυόλιθος περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1798 από τον Δανό κτηνίατρο και ιατρό Peter Christian Abildgaard (1740-1801), με βάση τα δείγματα πετρωμάτων που προμηθεύτηκε από τοπικούς Ινουίτ, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν το ορυκτό για να πλένουν τις προβιές τους. Η πραγματική πηγή του μεταλλεύματος ανακαλύφθηκε αργότερα, το 1806, από τον εξερευνητή Karl Ludwig Giesecke, ο οποίος εντόπισε το κοίτασμα στο Ivigtut και στον κοντινό κόλπο Arsuk στη νοτιοδυτική Γροιλανδία, όπου και εξορυσσόταν από την εταιρεία Øresund Chemical Industries. Το όνομα προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «κρύος» και «λίθος», δηλαδή «παγωμένη πέτρα».

 

Ο κρυόλιθος

Κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, η εταιρεία Pennsylvania Salt Manufacturing Company χρησιμοποίησε μεγάλες ποσότητες κρυόλιθου για την παραγωγή καυστικής σόδας και ενώσεων φθορίου, όπως το υδροφθορικό οξύ, στις εγκαταστάσεις της στο Natrona της Πενσιλβάνιας και στο ολοκληρωμένο χημικό της εργοστάσιο στο Cornwells Heights.

Ιστορικά, ο κρυόλιθος χρησιμοποιήθηκε ως μετάλλευμα αλουμινίου και αργότερα στην ηλεκτρολυτική επεξεργασία του βωξίτη, ενός μεταλλεύματος πλούσιου σε οξείδια του αλουμινίου. Η δυσκολία διαχωρισμού του αλουμινίου από το οξυγόνο στα οξείδια ξεπεράστηκε με τη χρήση του κρυόλιθου ως ροής για τη διάλυση των ορυκτών. Ο καθαρός κρυόλιθος λιώνει στους 1.012 °C (1.285 K) και μπορεί να διαλύσει τα οξείδια του αλουμινίου αρκετά, ώστε να επιτρέπει την εύκολη εξαγωγή του μετάλλου μέσω ηλεκτρόλυσης. Αν και απαιτείται σημαντική ενέργεια τόσο για τη θέρμανση όσο και για την ηλεκτρόλυση, η διαδικασία είναι πολύ πιο αποδοτική σε σύγκριση με την άμεση τήξη των οξειδίων. Καθώς πλέον ο φυσικός κρυόλιθος είναι πολύ σπάνιος για να χρησιμοποιείται σε αυτή τη διαδικασία, παράγεται συνθετικός φθοριούχος νατριοαλουμίνιος από το κοινό ορυκτό φθορίτη.

Το 1940, πριν από την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η χώρα ανέλαβε δράση για την προστασία του μεγαλύτερου κοιτάσματος κρυόλιθου στον κόσμο στο Ivittuut της Γροιλανδίας, ώστε να μην περάσει υπό τον έλεγχο της Ναζιστικής Γερμανίας.


 

Η εγκαταλελειμμένη πόλη Ivittuut

Η κύρια εξόρυξη στο Ivittuut σταμάτησε το 1987. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Arindam Banerjee, η εκμετάλλευση του κρυόλιθου στη Γροιλανδία συνεισέφερε περίπου 54 δισεκατομμύρια ευρώ στην οικονομία της Δανίας, αν και ο ισχυρισμός αυτός έχει αμφισβητηθεί έντονα. 

 

Ορυχείο κρυόλιθου 


Περιοχές εξόρυξης

Πέρα από το Ivittuut, στη δυτική ακτή της Γροιλανδίας, όπου ο κρυόλιθος απαντάτο σε εμπορικές ποσότητες, μικρά κοιτάσματα έχουν επίσης αναφερθεί σε περιοχές της Ισπανίας, στους πρόποδες του Pikes Peak στο Κολοράντο, στο λατομείο Francon κοντά στο Μόντρεαλ του Κεμπέκ στον Καναδά, καθώς και στο Miask της Ρωσίας.
Χρήσεις

Το τήγμα κρυόλιθου χρησιμοποιείται ως διαλύτης για το οξείδιο του αλουμινίου (Al₂O₃) στη διαδικασία Hall–Héroult, που εφαρμόζεται στη διύλιση του αλουμινίου. Μειώνει το σημείο τήξης του οξειδίου του αλουμινίου από 2.000–2.500 °C σε 900–1.000 °C και αυξάνει την αγωγιμότητά του, καθιστώντας την εξαγωγή του αλουμινίου πιο οικονομική.

Ο κρυόλιθος χρησιμοποιείται επίσης ως εντομοκτόνο και φυτοφάρμακο. Επιπλέον, προστίθεται στα πυροτεχνήματα για να δίνει κίτρινο χρώμα και χρησιμοποιείται στη βιομηχανία υαλουργίας ως «ισχυρό μαλακτικό για τη δημιουργία όπαλ».

 

Ο πολύτιμος κρυόλιθος 


Αντιδράσεις από το ντοκιμαντέρ

Πολιτικά, το ντοκιμαντέρ θεωρήθηκε σεισμικό γεγονός στην πρωτεύουσα της Γροιλανδίας, Νουούκ. Ορισμένοι πίστευαν ότι είχε τη δυναμική να αλλάξει τις ισορροπίες εξουσίας μεταξύ της περιοχής και της σκανδιναβικής χώρας, η οποία για χρόνια προβάλλει τη Γροιλανδία ως οικονομικά εξαρτημένη από αυτήν. «Ένα νέο ντοκιμαντέρ δείχνει ότι η Δανία έχει κερδίσει τουλάχιστον 400 δισεκατομμύρια κορόνες (περίπου 54 δισεκατομμύρια ευρώ] μόνο από ένα ορυχείο), είχε δηλώσει τότε ο τότε πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Μούτε Μπ. Έγκεδε.

Η κριτική επικεντρώθηκε στον αριθμό των 400 δισεκατομμυρίων κορονών, που σύμφωνα με την ομάδα παραγωγής ήταν το ακαθάριστο εισόδημα της Δανίας από το ορυχείο σε διάστημα 133 ετών, προσαρμοσμένο στις σημερινές αξίες.

Μετά τον σάλο που προκλήθηκε, το ντοκιμαντέρ αποσύρθηκε προκαλώντας ισχυρότατες αντιδράσεις.