Η Πρωτομαγιά στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές χώρες του κόσμου γιορτάζονταν πολύ πριν η ημέρα αυτή γίνει συνώνυμη των εργατικών διεκδικήσεων. Κάτι που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι πώς προέκυψε η παράδοση με το στεφάνι.
Η μέρα αυτή...
συνδέεται μα την αναγέννηση της φύσης, αλλά και τις μυστηριακές τελετές των Ελευσίνιων και των Ανθεστήριων, οι οποίες είχαν στόχο να «καλοπιάσουν» τις δυνάμεις που κυριαρχούν στο σύμπαν για να είναι καλή η σοδειά και οι γέννες των ζώων.
Η διαφορά βέβαια είναι ότι στον ελλαδικό χώρο, οι γιορτές για το καλωσόρισμα της άνοιξης τοποθετούνταν κάποια στιγμή μέσα στον Μάρτιο. Τότε, σύμφωνα με τον μύθο, η Περσεφόνη, η κόρη της Δήμητρας, ανέβαινε στον πάνω κόσμο από τον Άδη και η μητέρα της έδειχνε τη χαρά της, κάνοντας τον ήλιο να λάμπει και τα σπαρτά να θεριεύουν.
Η επιστροφή της Περσεφόνης στον Άδη, στο τέλος του καλοκαιριού, σήμαινε το τέλος της εποχής της ευωχίας και την αρχή της εποχής των ισχνών αγελάδων.
Πότε καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά ως γιορτή
Οι Ρωμαίοι είναι οι πρώτοι που υποδέχτηκαν τον Μάιο με γιορτές σε όλο το μήκος και το πλάτος της απέραντης αυτοκρατορίας τους. Τα Φλοράλια γιορτάζονταν με θεατρικές παραστάσεις και εκδηλώσεις, στις οποίες «συμμετείχαν» οικόσιτα ζώα και οι παραβρισκόμενοι επιδίδονταν σε γλέντια με παιχνίδια και φαγητό.
Τον Μάιο γιόρταζαν την άνοιξη και οι γερμανικοί λαοί, όπως και οι Κέλτες, οι οποίοι την περίοδο εκείνη μετακινούσαν τα κοπάδια από τα ποιμνιοστάσια όπου περνούσαν τους χειμερινούς μήνες στα ορεινά λιβάδια για το καλοκαίρι. Στους εορτασμούς αυτούς σημαντικό ρόλο έπαιζαν οι φωτιές που άναβαν παντού, με στόχο στο να διώξουν τα κακά πνεύματα.
Στις αρχές του 18ου αιώνα, η Καθολική Εκκλησία αγκάλιασε τους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς, οι οποίοι συνδέθηκαν με το πρόσωπο της Παναγίας. Μάλιστα, καθιερώθηκε η συνήθεια τα πορτρέτα και τα αγάλματα που εικονίζουν τη μητέρα του Χριστού να στολίζονται με στεφάνια από λουλούδια.
Τι σημαίνει το στεφάνι την Πρωτομαγιά
Τον ελλαδικό χώρο η Πρωτομαγιά ξεκίνησε να γιορτάζεται σύμφωνα με όλα τα ενδεχόμενα την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Από τότε έλκουν την καταγωγή τους τα διάφορα έθιμα που τηρούνται ακόμα σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Ανάμεσά τους, πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το μαγιάτικο στεφάνι, που φτιάχνονταν με κληματόβεργες, βέργες από κρανιά ή λυγαριά και στολίζονταν με κλαδιά και λουλούδια από τους κήπους.
Στο στεφάνι που στερεώνονταν σε περίοπτη θέση στην είσοδο του σπιτιού, έβαζαν επίσης, σκόρδο για το «μάτι» και ένα αγκάθι για τους εχθρούς της οικογένειας.
Το στεφάνι έμενε στη θέση τους για δύο ολόκληρους μήνες, ως την παραμονή του Άι Γιαννιού (Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου), στις 23 Ιουνίου, οπότε και ρίχνονταν στις φωτιές που άναβαν από άκρου εις άκρον της χώρας.
Τα λουλούδια του μαγιάτικου στεφανιού
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το τελετουργικό για την κατασκευή του μαγιάτικου στεφανιού, το οποίο φτιάχνεται αποκλειστικά με φρέσκα, ανοιξιάτικα άνθη και πρασινάδες, για να αποτυπώνει τη ζωντάνια και το άρωμα του μήνα Μαΐου.
Μια από τις πιο δημιουργικές διαδικασίες, είναι η συλλογή από εμάς των «συστατικών» του μαγιάτικου στεφανιού.
Η διαφορά βέβαια είναι ότι στον ελλαδικό χώρο, οι γιορτές για το καλωσόρισμα της άνοιξης τοποθετούνταν κάποια στιγμή μέσα στον Μάρτιο. Τότε, σύμφωνα με τον μύθο, η Περσεφόνη, η κόρη της Δήμητρας, ανέβαινε στον πάνω κόσμο από τον Άδη και η μητέρα της έδειχνε τη χαρά της, κάνοντας τον ήλιο να λάμπει και τα σπαρτά να θεριεύουν.
Η επιστροφή της Περσεφόνης στον Άδη, στο τέλος του καλοκαιριού, σήμαινε το τέλος της εποχής της ευωχίας και την αρχή της εποχής των ισχνών αγελάδων.
Πότε καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά ως γιορτή
Οι Ρωμαίοι είναι οι πρώτοι που υποδέχτηκαν τον Μάιο με γιορτές σε όλο το μήκος και το πλάτος της απέραντης αυτοκρατορίας τους. Τα Φλοράλια γιορτάζονταν με θεατρικές παραστάσεις και εκδηλώσεις, στις οποίες «συμμετείχαν» οικόσιτα ζώα και οι παραβρισκόμενοι επιδίδονταν σε γλέντια με παιχνίδια και φαγητό.
Τον Μάιο γιόρταζαν την άνοιξη και οι γερμανικοί λαοί, όπως και οι Κέλτες, οι οποίοι την περίοδο εκείνη μετακινούσαν τα κοπάδια από τα ποιμνιοστάσια όπου περνούσαν τους χειμερινούς μήνες στα ορεινά λιβάδια για το καλοκαίρι. Στους εορτασμούς αυτούς σημαντικό ρόλο έπαιζαν οι φωτιές που άναβαν παντού, με στόχο στο να διώξουν τα κακά πνεύματα.
Στις αρχές του 18ου αιώνα, η Καθολική Εκκλησία αγκάλιασε τους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς, οι οποίοι συνδέθηκαν με το πρόσωπο της Παναγίας. Μάλιστα, καθιερώθηκε η συνήθεια τα πορτρέτα και τα αγάλματα που εικονίζουν τη μητέρα του Χριστού να στολίζονται με στεφάνια από λουλούδια.
Τι σημαίνει το στεφάνι την Πρωτομαγιά
Τον ελλαδικό χώρο η Πρωτομαγιά ξεκίνησε να γιορτάζεται σύμφωνα με όλα τα ενδεχόμενα την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Από τότε έλκουν την καταγωγή τους τα διάφορα έθιμα που τηρούνται ακόμα σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Ανάμεσά τους, πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το μαγιάτικο στεφάνι, που φτιάχνονταν με κληματόβεργες, βέργες από κρανιά ή λυγαριά και στολίζονταν με κλαδιά και λουλούδια από τους κήπους.
Στο στεφάνι που στερεώνονταν σε περίοπτη θέση στην είσοδο του σπιτιού, έβαζαν επίσης, σκόρδο για το «μάτι» και ένα αγκάθι για τους εχθρούς της οικογένειας.
Το στεφάνι έμενε στη θέση τους για δύο ολόκληρους μήνες, ως την παραμονή του Άι Γιαννιού (Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου), στις 23 Ιουνίου, οπότε και ρίχνονταν στις φωτιές που άναβαν από άκρου εις άκρον της χώρας.
Τα λουλούδια του μαγιάτικου στεφανιού
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το τελετουργικό για την κατασκευή του μαγιάτικου στεφανιού, το οποίο φτιάχνεται αποκλειστικά με φρέσκα, ανοιξιάτικα άνθη και πρασινάδες, για να αποτυπώνει τη ζωντάνια και το άρωμα του μήνα Μαΐου.
Μια από τις πιο δημιουργικές διαδικασίες, είναι η συλλογή από εμάς των «συστατικών» του μαγιάτικου στεφανιού.
Πώς φτιάχνουμε το στεφάνι της Πρωτομαγιάς:
Φτιάχνουμε στρογγυλό στεφάνι από κλαδί ή κλαδιά. Ο κισσός ή η κληματαριά ενδείκνυνται για τον σκελετό, αφού έχουν μαλακά κλαδιά, ωστόσο δεν είναι η μόνη μας επιλογή.
Τα πλέκουμε κυκλικά με ένα μαλακό σύρμα ή με σπάγκο ή με κλωστή.
Δένουμε επάνω κλαδάκια μυρτιάς, κισσού, ή αντίστοιχου φυτού, ώστε να γίνει πυκνή η βάση.
Φροντίζουμε να έχουμε μαζέψει πολλά μικρά ματσάκια, για να τοποθετηθούν γρήγορα και εύκολα στο στεφάνι μας., κρατώντας μεταξύ τους παρόμοιες αποστάσεις.
Σημαντική είναι η ανάμειξη πολλών χρωμάτων, με άσπρα, κίτρινα, κόκκινα, ροζ και μωβ άνθη να έχουν την τιμητική τους.
Τα πλέκουμε κυκλικά με ένα μαλακό σύρμα ή με σπάγκο ή με κλωστή.
Δένουμε επάνω κλαδάκια μυρτιάς, κισσού, ή αντίστοιχου φυτού, ώστε να γίνει πυκνή η βάση.
Φροντίζουμε να έχουμε μαζέψει πολλά μικρά ματσάκια, για να τοποθετηθούν γρήγορα και εύκολα στο στεφάνι μας., κρατώντας μεταξύ τους παρόμοιες αποστάσεις.
Σημαντική είναι η ανάμειξη πολλών χρωμάτων, με άσπρα, κίτρινα, κόκκινα, ροζ και μωβ άνθη να έχουν την τιμητική τους.
Πηγή: ieidiseis.gr
