Ήταν μια ανοιξιάτικη μέρα του 1905 σαν τη σημερινή, όταν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Θεόδωρος Δηλιγιάννης, έπεφτε νεκρός στα σκαλιά της Βουλής από το χέρι ενός εξοργισμένου χαρτοπαίκτη. Ο...
Δηλιγιάννης αποφάσισε να κηρύξει τον πόλεμο με τη νύχτα και τις παράνομες χαρτοπαικτικές λέσχες, από τον οποίο τελικά βγήκε νεκρός.
Το τέλος ενός πολιτικού με βαρύ όνομα
Ο Δηλιγιάννης δεν ήταν ένας απλός πρωθυπουργός. Ήταν ένας από τους ισχυρότερους πολιτικούς άνδρες της εποχής του, πέντε φορές πρωθυπουργός και σταθερός αντίπαλος του Χαρίλαου Τρικούπη, εκπροσωπώντας ένα πιο συντηρητικό, φιλολαϊκό ρεύμα. Το 1904, ανέλαβε για τελευταία φορά την εξουσία με ένα πρόγραμμα που έταζε περιορισμό της διαφθοράς και ηθικοποίηση της δημόσιας ζωής. Μεταξύ των πρώτων του μέτρων, ήταν η απαγόρευση των χαρτοπαικτικών λεσχών, που θεωρούνταν εστίες κοινωνικής σήψης και εγκληματικότητας.
Η απόφασή του όμως αυτή δεν αντιμετωπίστηκε με ενθουσιασμό από όλους. Οι νυχτερινές λέσχες στην Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα αποτελούσαν μέρος ενός ισχυρού παρασκηνίου με οικονομική και πολιτική επιρροή. Ο κόσμος της νύχτας, που κέρδιζε τεράστια ποσά από την παρανομία και τη χαρτοπαιξία, είδε τις αποφάσεις του Δηλιγιάννη ως απειλή για τα συμφέροντά του.
Η φονική επίθεση μπροστά στη Βουλή
Στις 31 Μαΐου 1905, ο Δηλιγιάννης προσήλθε στο Κοινοβούλιο, όπως κάθε μέρα. Καθώς ανέβαινε τα σκαλιά της Βουλής, ο Αντώνης Κωσταγερακάρης, γνωστός για τη σχέση του με τον κόσμο των χαρτοπαικτικών λεσχών, τον πλησίασε και τον μαχαίρωσε θανάσιμα στην κοιλιά. Ο δράστης συνελήφθη αμέσως, αλλά το σοκ για την ελληνική κοινωνία ήταν τεράστιο. Ένας εν ενεργεία πρωθυπουργός, εκτελεσμένος εν ψυχρώ για τις μεταρρυθμίσεις του, ήταν κάτι που ξεπερνούσε τη φαντασία της εποχής.
Η κοινή γνώμη διχασμένη
Η δολοφονία του Δηλιγιάννη ανέδειξε το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στις φιλολαϊκές εξαγγελίες και τις σκληρές κοινωνικές πραγματικότητες. Αν και η πλειονότητα των πολιτών καταδίκασε τη δολοφονία, υπήρχαν και φωνές που απέδιδαν ευθύνες στον ίδιο τον Δηλιγιάννη για τη «σταυροφορία» του κατά των λεσχών, θεωρώντας την αιτία της βίαιης αντίδρασης.
Η κυβέρνηση πέρασε σε κατάσταση κρίσης. Ο διάδοχός του κλήθηκε να συνεχίσει τη γραμμή του, ωστόσο η πίεση από τα συμφέροντα της νύχτας απέδειξε πόσο δύσκολη ήταν η επιβολή του νόμου εκείνη την εποχή.
Το τέλος ενός πολιτικού με βαρύ όνομα
Ο Δηλιγιάννης δεν ήταν ένας απλός πρωθυπουργός. Ήταν ένας από τους ισχυρότερους πολιτικούς άνδρες της εποχής του, πέντε φορές πρωθυπουργός και σταθερός αντίπαλος του Χαρίλαου Τρικούπη, εκπροσωπώντας ένα πιο συντηρητικό, φιλολαϊκό ρεύμα. Το 1904, ανέλαβε για τελευταία φορά την εξουσία με ένα πρόγραμμα που έταζε περιορισμό της διαφθοράς και ηθικοποίηση της δημόσιας ζωής. Μεταξύ των πρώτων του μέτρων, ήταν η απαγόρευση των χαρτοπαικτικών λεσχών, που θεωρούνταν εστίες κοινωνικής σήψης και εγκληματικότητας.
Η απόφασή του όμως αυτή δεν αντιμετωπίστηκε με ενθουσιασμό από όλους. Οι νυχτερινές λέσχες στην Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα αποτελούσαν μέρος ενός ισχυρού παρασκηνίου με οικονομική και πολιτική επιρροή. Ο κόσμος της νύχτας, που κέρδιζε τεράστια ποσά από την παρανομία και τη χαρτοπαιξία, είδε τις αποφάσεις του Δηλιγιάννη ως απειλή για τα συμφέροντά του.
Η φονική επίθεση μπροστά στη Βουλή
Στις 31 Μαΐου 1905, ο Δηλιγιάννης προσήλθε στο Κοινοβούλιο, όπως κάθε μέρα. Καθώς ανέβαινε τα σκαλιά της Βουλής, ο Αντώνης Κωσταγερακάρης, γνωστός για τη σχέση του με τον κόσμο των χαρτοπαικτικών λεσχών, τον πλησίασε και τον μαχαίρωσε θανάσιμα στην κοιλιά. Ο δράστης συνελήφθη αμέσως, αλλά το σοκ για την ελληνική κοινωνία ήταν τεράστιο. Ένας εν ενεργεία πρωθυπουργός, εκτελεσμένος εν ψυχρώ για τις μεταρρυθμίσεις του, ήταν κάτι που ξεπερνούσε τη φαντασία της εποχής.
Η κοινή γνώμη διχασμένη
Η δολοφονία του Δηλιγιάννη ανέδειξε το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στις φιλολαϊκές εξαγγελίες και τις σκληρές κοινωνικές πραγματικότητες. Αν και η πλειονότητα των πολιτών καταδίκασε τη δολοφονία, υπήρχαν και φωνές που απέδιδαν ευθύνες στον ίδιο τον Δηλιγιάννη για τη «σταυροφορία» του κατά των λεσχών, θεωρώντας την αιτία της βίαιης αντίδρασης.
Η κυβέρνηση πέρασε σε κατάσταση κρίσης. Ο διάδοχός του κλήθηκε να συνεχίσει τη γραμμή του, ωστόσο η πίεση από τα συμφέροντα της νύχτας απέδειξε πόσο δύσκολη ήταν η επιβολή του νόμου εκείνη την εποχή.
