Δευτέρα 9 Ιουνίου 2025

Το ''αγκάθι'' Τουρκία σφήνα στις θαλάσσιες ζώνες της ελληνικής στρατηγικής


ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ

Αν εξαιρέσουμε κάποιους κυβερνητικούς στην Ελλάδα που σπάνε περιοδικά το κοντέρ της πλειοδοσίας στα λόγια σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, δίνοντας το δικαίωμα στους εθνομηδενιστές της Αριστεράς να μιλούν για... 
 
 
''εθνικιστική'' πορεία, η όλη στάση μας στα ελληνοτουρκικά δείχνει να είναι υποτονική και να επιβεβαιώνει ότι - στο παλιό ''παιχνίδι'' της γάτας με το ποντίκι - η Ελλάδα εξακολουθεί να επιλέγει τον δεύτερο ρόλο. Μόνο που τώρα το κάνει... στρατηγικά, βάσει σχεδίου.

Αυτό φάνηκε, τουλάχιστον, από τον δημόσιο προβληματισμό του πρωθυπουργού για τη διεκδίκηση από την Τουρκία ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων προκειμένου να συμμετάσχει στην Ευρωάμυνα, τη στιγμή που συνεχίζει αυτή να απειλεί με casus belli χώρα-μέλος της Ε.Ε (βλ Ελλάδα).

Θα μπορούσε να πει κανείς, παρορμητικά - σε μια πρώτη εκτίμηση - ότι η δήλωση Μητσοτάκη ήταν ''άσφαιρη'' και.. ''μικροκομματική'', γιατί εκδηλώθηκε εκ των υστέρων προς δημιουργία εντυπώσεων - αφού η Τουρκία είχει μπει ήδη στην ευρωάμυνα (με τις ''πλάτες'' Ελλάδας και Κύπρου στο θέμα των ευρω-εξοπλισμών) -, όπως έκανε γνωστό ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ σε συνέντευξή του στο Reuters.

Τότε που χαρακτήρισε λάθος την ''απαίτηση της Ελλάδας για άρση του casus belli'', χωρίς όμως να στοιχειοθετήσει την απάντησή του επί της ουσίας στα όσα εκδήλωσε ανοιχτά - ως ένδειξη των προθέσεών του - ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Σίγουρα δεν έψαχνε για επιχειρήματα αντιλόγου ο Τούρκος ΥΠΑΜ, για να μη ρίξει λάδι στη φωτιά ίσως εγκαινιάζοντας νέο κύκλο αντιπαραθέσεων μεταξύ των δύο χωρών, απ' τη στιγμή που επίκειται τους επόμενους μήνες στην Άγκυρα η αναβληθείσα δις συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας. Συνεδρίαση όπου ''η Αθήνα θα ζητήσει ευθέως να φύγει το casus belli από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων'', κατά δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη στον ΣΚΑΪ (22/5).

Μέχρι τότε όμως, έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε στο ΥΠΕΞ μετά τη φωτιά που μας άναψε - με δική μας υπαιτιότητα - ο παλιός φίλος και νυν αντίπαλος (λόγω αχαριστίας και διπλωματικής ''μυωπίας'' μας) στρατάρχης της Ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος - κατά τα τουρκικά ΜΜΕ - ετοιμάζεται να επανεξετάσει (και να κάνει δεκτό) το τουρκολιβυκό μνημόνιο του '19 (με υπογραφή της τότε κυβέρνησης Εθνικής Συμφιλίωσης της Τρίπολης). Μνημόνιο το οποίο είχε απορρίψει, σημειωτέον, ο στρατηγός του LNA τον επόμενο χρόνο.

Όπερ σημαίνει ότι είχαν ανοίξει προ καιρού οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ Χαφτάρ-Ερντογάν, όσο εμείς ''καθεύδαμε υπό μανδραγόρα'' λόγω των αργών διπλωματικών αντανακλαστικών μας.

Επαναπαυθήκαμε, ουσιαστικά, στην φιλελληνική στάση του Χαφτάρ και της Βουλής της Λιβύης το '20 και ''παραδώσαμε'' στην αγκαλιά της Τουρκίας τον σύμμαχό μας κατά του τουρκολιβυκού μνημονίου επιτρέποντας την πολιτική μεταστροφή του, προϊόν της διπλωματικής ευελιξίας του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν...

Και τα παραπάνω μόνο υπερβολικά δεν είναι, καθώς επιτρέψαμε στο μεσοδιάστημα αυτό να ατονήσουν πλήρως οι σχέσεις μας με την φιλελληνική εκπροσώπηση της Ανατολικής Λιβύης και περιορίσαμε δραματικά τις σχέσεις μας με την τουρκόφιλη κυβέρνηση της Τρίπολης, αναβάλλοντας επ' αόριστον και το μείζον θέμα ακόμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με τους γείτονές μας.

Γιατί η Ελλάδα δε συνορεύει μόνο με την Τουρκία, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Ιταλία και την Αλβανία (δια ξηράς ή θαλάσσης), αλλά και με τη Λιβύη, Συνελόντι ειπείν, θα έπρεπε ήδη να είχε οριοθετήσει από ετών τις θαλάσσιες ζώνες της με τα κράτη αυτά και όχι να μιλάμε για μία μόνο οριοθέτηση της ΑΟΖ της ως τώρα.

Την οριοθέτηση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας στο Ιόνιο με την Ιταλία, βάσει εκείνης του '77 επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή (σ.σ: Η άλλη με την Αλβανία έχει ''παγώσει'' λόγω τουρκικού δαχτύλου και ανοίγει ορίζοντα Χάγης), δεχόμενοι ως ''παράπλευρη απώλεια'' τη μη διευθέτηση του ζητήματος με τα άλλα κράτη γι τον ίδιο λόγο.

Λόγο ανεπίτρεπτου παρεμβατισμού της Τουρκίας, ο οποίος υπερβαίνει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με την ανοχή μας, απ' τη στιγμή που της επιτρέπουμε να παίζει τον ρόλο του θρασύτατου ''νταή'' στην περιοχή μας.

Έτσι αναβάλλονται επ' αόριστον τα όποια δικαιώματά μας όχι μόνο στο θέμα επέκτασης των εθνικών χωρικών υδάτων της Ελλάδας (ΕΧΥ) στα 12 μίλια, αλλά και η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της με τους προαναφερθέντες γείτονές μας. Δικαιώματα που εξασφαλίσαμε με την υπογραφή της Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 1982,) την οποία έχουν επικυρώσει ως τώρα 169 κράτη στον κόσμο (πλην Τουρκίας)...

Εννοείται ότι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Τουρκία είναι η δυσκολότερη και η πιο σημαντική, αλλά - μετά την υπογραφή της ημιτελούς ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας το '20 - έγινε το ίδιο σημαντική και αυτή με την Αίγυπτο, στη σκέψη ότι θα έχουμε ως Ελλάδα τη δυνατότητα να μεταστρέψουμε σε πλήρη - μέσω αυτής - τη επήρεια (κυριαρχία) μας στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου (Ρω, Μεγίστη, Στρογγύλη), το οποίο εποφθαλμιά η Τουρκία...

Και το εποφθαλμιά όχι μόνο για τον υποθαλάσσιο ενεργειακό του πλούτο (''πετράδι του στέμματος'' στο Αιγαίο), αλλά και γιατί - αν το αποκτήσει - θα διαθέτει (όπως ονειρεύεται) θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο, πράγμα που θα της διασφαλίσει πολλά περισσότερα.

Κι αυτό γιατί η Λεκάνη του Ηροδότου (στο θαλάσσιο τρίγωνο ανάμεσα στην Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Κύπρο), είναι το κλειδί στα θέματα ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου, γιατί εκεί βρίσκονται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Στο σημείο αυτό, επειδή βλέπω κάποιους σχολιαστές να λένε - στα ΜΚΔ - ότι κάναμε ήδη ως Ελλάδα οριοθέτηση με την Αίγυπτο των θαλασσίων συνόρων μας το 2021, ξεκαθαρίζω ότι αυτό που υπογράψαμε στις 6 Αυγούστου εκείνης της χρονιάς ήταν ''τμηματική οριοθέτηση με την Αίγυπτο'', η οποία δείχνει να είναι ''στάχτη στα μάτια των Ελλήνων'' απ' τη στιγμή που στο Δίκαιο της Θάλασσας του '82 δε γίνεται καμία αναφορά σε ''τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ''. Γι' αυτό και δεν υπογράφηκε κάτι παρόμοιο διακρατικά πουθενά στον κόσμο...

Όσον αφορά, πάλι, το θέμα οριοθέτησης της ΑΟΖ Ελλάδας-Λιβύης (που επανήλθε στην επικαιρότητα λόγω μεταστροφής του Χαφτάρ για το τουρκολιβυκό μνημόνιο), αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή είχε γίνει το 2011 (επί ΠΑΣΟΚ, με πρωθυπουργό τον Γιώργο Παπανδρέου και υπουργό τον Γιάννη Μανιάτη) βάσει του νόμου 4001/2011 (παράγραφος 1 του άρθρου 156) για την έρευνα των υδρογονανθράκων, με σκοπό την κατοχύρωση των εθνικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.

Μόνο που η οριοθέτηση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας ήταν μονομερής, με πρωτοβουλία και ''ιδιοφυή'' διατύπωση δικιά μας. Αλλά... ''ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον'' και - είτε μονομερής είτε τμηματική - μια τέτοια ενέργεια εκλαμβάνεται διεθνώς ως μη γενόμενη.

Κι άλλη ''στάχτη στα μάτια'' θα πει κανείς, όμως η αλήθεια είναι ότι τέτοιες ενέργειες αναγκαζόμαστε να τις κάνουμε οι Έλληνες σε ειδικές περιπτώσεις, όταν οι θέσεις της άλλης πλευράς είναι σε πλήρη αντίθεση με τις δικές μας.

Σημειωτέον ότι οι θέσεις της Λιβύης ήταν τότε εκ διαμέτρου αντίθετες με τις ελληνικές, γιατί μας υποχρέωναν να αναγνωρίσουμε ως νόμιμο το κλείσιμο του κόλπου της Σύρτης - (πλάτους 303 ν.μ., ενώ η UNCLOS επιτρέπει κλείσιμο κόλπων μέχρι 50 ν.μ.) - και, προπάντων, να δεχτούμε τον μη υπολογισμό της Γαύδου στην οριοθέτηση με τη Λιβύη.

Κάτι αδιανόητο και εθνικά επιλήψιμο για μας, γιατί θα σήμαινε ότι δε θα λογαριαζόταν έκτοτε το τελευταίο νησάκι της ελληνικής επικράτειας νότια της Κρήτης (την ελληνικότητα του οποίου αμφισβητούν οι Τούρκοι από το 1996) ως τμήμα της ελληνικής κυριαρχίας .

Με δεδομένα αυτά φτάσαμε στο ''τώρα'' το οποίο επαναφέρει το τουρκολιβυκό μνημόνιο μέσω Χαφτάρ, πράγμα που μας υποχρεώνει (κυβερνητικά) να ζητήσουμε τη στήριξη και παρέμβαση όχι μόνο του ΟΗΕ, αλλά και της Ε.Ε.

Κι αυτό γιατί, τυχόν επικύρωση του εν λόγω μνημονίου θα ισοδυναμούσε με νομιμοποίηση της παραβίασης της ΑΟΖ της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ταυτόχρονα, καθώς ''Τα ελληνικά σύνορα είναι και ευρωπαϊκά''.

Το είπε, άλλωστε, επανειλημμένα ο Έλληνας πρωθυπουργός και, συγκυριακά, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν το '20, λόγω των γεγονότων εργαλειοποίησης μεταναστευτικού στρατού από την Τουρκία με στόχο την παραβίαση των συνόρων μας στις Καστανιές Έβρου...

Κρινιώ Καλογερίδου