«Ξαφνικά, είχαμε δύο ολόκληρες μέρες να παίξουμε ποδόσφαιρο, να πάμε βόλτα, να κοιμηθούμε μέχρι αργά»
Η κατάργηση της λειτουργίας των σχολείων ...
το Σάββατο αποτελεί μία από τις σημαντικές αλλαγές που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα στην Ελλάδα.
Σήμερα, το πενθήμερο σχολικό πρόγραμμα θεωρείται αυτονόητο, ωστόσο μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα, το Σάββατο ήταν κανονική ημέρα μαθημάτων.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, τα σχολεία της χώρας λειτουργούσαν έξι ημέρες την εβδομάδα, από Δευτέρα έως και Σάββατο.
Η ιδέα της καθιέρωσης του πενθήμερου είχε ήδη συζητηθεί από τη δεκαετία του 1970, αλλά η εφαρμογή της καθυστέρησε λόγω ανησυχιών για τη μείωση των διδακτικών ωρών.
Η επίσημη κατάργηση του Σαββάτου στα σχολεία πραγματοποιήθηκε σταδιακά:
1981: Εισάγεται πιλοτικά το πενθήμερο σε ορισμένες βαθμίδες και σχολεία.
1982-1985: Η μεταρρύθμιση επεκτείνεται, με παράλληλη αύξηση των διδακτικών ωρών τις καθημερινές.
Μέσα δεκαετίας 1980: Το Σάββατο παύει οριστικά να είναι διδακτική ημέρα για όλα τα δημόσια σχολεία.
Οι λόγοι της αλλαγής
Η απόφαση αυτή στηρίχθηκε σε ένα συνδυασμό κοινωνικών, παιδαγωγικών και πολιτικών παραμέτρων:
Βελτίωση ποιότητας ζωής: Η παροχή ενός πλήρους διημέρου ξεκούρασης θεωρήθηκε σημαντική για τη σωματική και ψυχική ευεξία μαθητών και εκπαιδευτικών.
Εναρμόνιση με ευρωπαϊκές πρακτικές: Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είχε ήδη υιοθετηθεί το πενθήμερο.
Κοινωνική πίεση: Γονείς και εκπαιδευτικές οργανώσεις ζητούσαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο για την οικογένεια και την κοινωνική ζωή.
Αναδιάρθρωση ωρολογίων προγραμμάτων: Οι ώρες του Σαββάτου μεταφέρθηκαν στις υπόλοιπες μέρες, αυξάνοντας τη διάρκεια των μαθημάτων.
«Το Σάββατο που χάθηκε»: Μαρτυρίες και αναμνήσεις από την κατάργηση του Σαββάτου στα ελληνικά σχολεία
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, κάθε Σάββατο πρωί, οι γειτονιές της Ελλάδας ξυπνούσαν με τον γνώριμο ήχο από τσάντες που έσερναν στο πεζοδρόμιο, φωνές παιδιών και το κουδούνι του σχολείου να χτυπά. Για τους μαθητές, το Σάββατο δεν ήταν μέρα ξεκούρασης· ήταν ακόμα μία μέρα μαθημάτων, συνήθως πιο «χαλαρή», αλλά πάντα σχολική.
«Το θυμάμαι σαν χθες…»
Η κ. Μαρία, δασκάλα από το 1979, θυμάται:
«Τα Σάββατα είχαμε λιγότερα μαθήματα, πολλές φορές ερχόταν και ο διευθυντής στην τάξη για ανακοινώσεις. Ήταν πιο ήσυχη μέρα, αλλά πάλι έπρεπε να ξυπνήσουμε πρωί. Όταν ακούσαμε ότι θα έχουμε πενθήμερο, ήταν σαν να μας έκαναν δώρο!»
Για τους μαθητές, η αλλαγή ήταν σχεδόν επαναστατική.
Ο Νίκος, τότε μαθητής Γυμνασίου, αναφέρει:
«Ξαφνικά, είχαμε δύο ολόκληρες μέρες να παίξουμε ποδόσφαιρο, να πάμε βόλτα, να κοιμηθούμε μέχρι αργά. Το Σάββατο έγινε “η μέρα μας”».
Σήμερα, το πενθήμερο σχολικό πρόγραμμα θεωρείται αυτονόητο, ωστόσο μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα, το Σάββατο ήταν κανονική ημέρα μαθημάτων.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, τα σχολεία της χώρας λειτουργούσαν έξι ημέρες την εβδομάδα, από Δευτέρα έως και Σάββατο.
Η ιδέα της καθιέρωσης του πενθήμερου είχε ήδη συζητηθεί από τη δεκαετία του 1970, αλλά η εφαρμογή της καθυστέρησε λόγω ανησυχιών για τη μείωση των διδακτικών ωρών.
Η επίσημη κατάργηση του Σαββάτου στα σχολεία πραγματοποιήθηκε σταδιακά:
1981: Εισάγεται πιλοτικά το πενθήμερο σε ορισμένες βαθμίδες και σχολεία.
1982-1985: Η μεταρρύθμιση επεκτείνεται, με παράλληλη αύξηση των διδακτικών ωρών τις καθημερινές.
Μέσα δεκαετίας 1980: Το Σάββατο παύει οριστικά να είναι διδακτική ημέρα για όλα τα δημόσια σχολεία.
Οι λόγοι της αλλαγής
Η απόφαση αυτή στηρίχθηκε σε ένα συνδυασμό κοινωνικών, παιδαγωγικών και πολιτικών παραμέτρων:
Βελτίωση ποιότητας ζωής: Η παροχή ενός πλήρους διημέρου ξεκούρασης θεωρήθηκε σημαντική για τη σωματική και ψυχική ευεξία μαθητών και εκπαιδευτικών.
Εναρμόνιση με ευρωπαϊκές πρακτικές: Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είχε ήδη υιοθετηθεί το πενθήμερο.
Κοινωνική πίεση: Γονείς και εκπαιδευτικές οργανώσεις ζητούσαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο για την οικογένεια και την κοινωνική ζωή.
Αναδιάρθρωση ωρολογίων προγραμμάτων: Οι ώρες του Σαββάτου μεταφέρθηκαν στις υπόλοιπες μέρες, αυξάνοντας τη διάρκεια των μαθημάτων.
«Το Σάββατο που χάθηκε»: Μαρτυρίες και αναμνήσεις από την κατάργηση του Σαββάτου στα ελληνικά σχολεία
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, κάθε Σάββατο πρωί, οι γειτονιές της Ελλάδας ξυπνούσαν με τον γνώριμο ήχο από τσάντες που έσερναν στο πεζοδρόμιο, φωνές παιδιών και το κουδούνι του σχολείου να χτυπά. Για τους μαθητές, το Σάββατο δεν ήταν μέρα ξεκούρασης· ήταν ακόμα μία μέρα μαθημάτων, συνήθως πιο «χαλαρή», αλλά πάντα σχολική.
«Το θυμάμαι σαν χθες…»
Η κ. Μαρία, δασκάλα από το 1979, θυμάται:
«Τα Σάββατα είχαμε λιγότερα μαθήματα, πολλές φορές ερχόταν και ο διευθυντής στην τάξη για ανακοινώσεις. Ήταν πιο ήσυχη μέρα, αλλά πάλι έπρεπε να ξυπνήσουμε πρωί. Όταν ακούσαμε ότι θα έχουμε πενθήμερο, ήταν σαν να μας έκαναν δώρο!»
Για τους μαθητές, η αλλαγή ήταν σχεδόν επαναστατική.
Ο Νίκος, τότε μαθητής Γυμνασίου, αναφέρει:
«Ξαφνικά, είχαμε δύο ολόκληρες μέρες να παίξουμε ποδόσφαιρο, να πάμε βόλτα, να κοιμηθούμε μέχρι αργά. Το Σάββατο έγινε “η μέρα μας”».
