Επτά χρόνια πέρασαν από τότε που η Ελλάδα… «βγήκε από τα μνημόνια». Η 20ή Αυγούστου 2018 ήταν ημερομηνία-ορόσημο στα κυβερνητικά non paper της εποχής, βαφτίστηκε «τέλος εποχής» και συνοδεύτηκε από το διαβόητο διάγγελμα από την Ιθάκη, με...
τον Αλέξη Τσίπρα να ανακοινώνει πως «η χώρα αφήνει πίσω της την Οδύσσεια της επιτροπείας».
Κι όμως χθες, 20 Αυγούστου 2025, κανείς δεν θυμήθηκε την επέτειο. Ούτε κυβέρνηση, ούτε αντιπολίτευση, ούτε τα περισσότερα media. Ούτε ένα ξερό «σαν σήμερα». Και αυτό δεν έγινε από αμέλεια αλλά επειδή πονάει. Είναι μια επέτειος που δεν βολεύει κανέναν μέσα στο μνημονιακό τόξο...
Επτά χρόνια μετά, μπορεί να φύγαμε από τα «προγράμματα», αλλά τα μνημόνια είναι ακόμη εδώ. Όχι με την ταμπέλα της τρόικας, αλλά με το καθημερινό τους αποτύπωμα, που έχει ενσωματωθεί σαν «κανονικότητα» στην κοινωνία. Το δημόσιο χρέος, που θα αποπληρώνεται σχεδόν μέχρι τα τέλη του αιώνα, παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη. Οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται, η φτωχοποίηση βαθαίνει και τα νοικοκυριά δεν ξέρουν πώς θα βγάλουν τον μήνα. Οι μισθοί σέρνονται, η νέα γενιά παλεύει να επιβιώσει και το brain drain συνεχίζεται χωρίς σταματημό. Και το ΕΣΥ παραπαίει, όπως επιβεβαιώνει η χθεσινή έκθεση-κόλαφος της Eurostat...
Η σιωπή της πολιτικής τάξης είναι εύγλωττη. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που είχε την ευθύνη της εξόδου, (και για την τιμή των όπλων έβγαλε αργά χθες μια βιαστική ανακοίνωση ) να θυμηθεί; Μια «αποδέσμευση» που δεν άλλαξε τη ζωή των πολιτών, αφού οι ρίζες των προβλημάτων έμειναν ανέγγιχτες αν δεν βάθυναν κιόλας. Και η ΝΔ ως «μεταμνημονιακός» διάδοχος, χρεώνεται την ολισθηρότητα της τελευταίας εξαετίας. Για τους απολογητές της κανονικότητας, αυτή η επέτειος ξύνει πληγές που τους βολεύει να μένουν θαμμένες...
Η «έξοδος από τα μνημόνια» είναι πλέον μια άβολη ανάμνηση σαν εκείνες τις ημερομηνίες που κανείς δεν θέλει να γράψει στο ημερολόγιο, γιατί φέρνουν ερωτήματα αντί για απαντήσεις. Και το χειρότερο: είναι υπενθύμιση του πόσο μακριά βρίσκεται η πραγματική ανάκαμψη, όχι το success story-βιτρίνα του κ. Μητσοτάκη...
Η Ιθάκη δεν ήρθε ποτέ ή, αν ήρθε, ήταν άδεια. Και το ταξίδι, που τόσο πανηγυρικά αναγγέλθηκε ότι τελείωσε, τελικά ήταν μόνο το πρώτο μισό. Οι πολίτες δεν περιμένουν πια διαγγέλματα ή μεγαλόστομες εξαγγελίες αλλά να μειωθεί το ρεύμα, να βρουν ραντεβού με γιατρό, να πληρώσουν το ενοίκιο χωρίς να τους κόψει τα φτερά. Γι’ αυτό και κανείς δεν βγήκε στους δρόμους να πανηγυρίσει για την επέτειο. Ούτε το 2018, ούτε καμία χρονιά από τότε.
Η επέτειος θάφτηκε σιωπηλά, γιατί δεν υπάρχει πολιτικό κεφάλαιο να κερδηθεί από μια «έξοδο» που δεν οδήγησε πουθενά. Και κάπως έτσι, το «τέλος» της Οδύσσειας αποδείχτηκε απλώς μια στάση σε ένα εφιαλτικό και επώδυνο ταξίδι που συνεχίζεται. Χωρίς Ιθάκη. Χωρίς Πηνελόπη. Και χωρίς κανέναν να θέλει να θυμηθεί πού και πότε ξεκίνησε το μπάρκο.
Ο ΚΟΡΙΟΣ
Κι όμως χθες, 20 Αυγούστου 2025, κανείς δεν θυμήθηκε την επέτειο. Ούτε κυβέρνηση, ούτε αντιπολίτευση, ούτε τα περισσότερα media. Ούτε ένα ξερό «σαν σήμερα». Και αυτό δεν έγινε από αμέλεια αλλά επειδή πονάει. Είναι μια επέτειος που δεν βολεύει κανέναν μέσα στο μνημονιακό τόξο...
Επτά χρόνια μετά, μπορεί να φύγαμε από τα «προγράμματα», αλλά τα μνημόνια είναι ακόμη εδώ. Όχι με την ταμπέλα της τρόικας, αλλά με το καθημερινό τους αποτύπωμα, που έχει ενσωματωθεί σαν «κανονικότητα» στην κοινωνία. Το δημόσιο χρέος, που θα αποπληρώνεται σχεδόν μέχρι τα τέλη του αιώνα, παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη. Οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται, η φτωχοποίηση βαθαίνει και τα νοικοκυριά δεν ξέρουν πώς θα βγάλουν τον μήνα. Οι μισθοί σέρνονται, η νέα γενιά παλεύει να επιβιώσει και το brain drain συνεχίζεται χωρίς σταματημό. Και το ΕΣΥ παραπαίει, όπως επιβεβαιώνει η χθεσινή έκθεση-κόλαφος της Eurostat...
Η σιωπή της πολιτικής τάξης είναι εύγλωττη. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που είχε την ευθύνη της εξόδου, (και για την τιμή των όπλων έβγαλε αργά χθες μια βιαστική ανακοίνωση ) να θυμηθεί; Μια «αποδέσμευση» που δεν άλλαξε τη ζωή των πολιτών, αφού οι ρίζες των προβλημάτων έμειναν ανέγγιχτες αν δεν βάθυναν κιόλας. Και η ΝΔ ως «μεταμνημονιακός» διάδοχος, χρεώνεται την ολισθηρότητα της τελευταίας εξαετίας. Για τους απολογητές της κανονικότητας, αυτή η επέτειος ξύνει πληγές που τους βολεύει να μένουν θαμμένες...
Η «έξοδος από τα μνημόνια» είναι πλέον μια άβολη ανάμνηση σαν εκείνες τις ημερομηνίες που κανείς δεν θέλει να γράψει στο ημερολόγιο, γιατί φέρνουν ερωτήματα αντί για απαντήσεις. Και το χειρότερο: είναι υπενθύμιση του πόσο μακριά βρίσκεται η πραγματική ανάκαμψη, όχι το success story-βιτρίνα του κ. Μητσοτάκη...
Η Ιθάκη δεν ήρθε ποτέ ή, αν ήρθε, ήταν άδεια. Και το ταξίδι, που τόσο πανηγυρικά αναγγέλθηκε ότι τελείωσε, τελικά ήταν μόνο το πρώτο μισό. Οι πολίτες δεν περιμένουν πια διαγγέλματα ή μεγαλόστομες εξαγγελίες αλλά να μειωθεί το ρεύμα, να βρουν ραντεβού με γιατρό, να πληρώσουν το ενοίκιο χωρίς να τους κόψει τα φτερά. Γι’ αυτό και κανείς δεν βγήκε στους δρόμους να πανηγυρίσει για την επέτειο. Ούτε το 2018, ούτε καμία χρονιά από τότε.
Η επέτειος θάφτηκε σιωπηλά, γιατί δεν υπάρχει πολιτικό κεφάλαιο να κερδηθεί από μια «έξοδο» που δεν οδήγησε πουθενά. Και κάπως έτσι, το «τέλος» της Οδύσσειας αποδείχτηκε απλώς μια στάση σε ένα εφιαλτικό και επώδυνο ταξίδι που συνεχίζεται. Χωρίς Ιθάκη. Χωρίς Πηνελόπη. Και χωρίς κανέναν να θέλει να θυμηθεί πού και πότε ξεκίνησε το μπάρκο.
Ο ΚΟΡΙΟΣ
