Νέα συρρίκνωση για το γερμανικό ΑΕΠ
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του INSA για τη Bild am Sonntag που δημοσιεύθηκε σήμερα, 21 Σεπτεμβρίου, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) καταγράφει 26%, το υψηλότερο ποσοστό της μέχρι σήμερα, κατακτώντας την πρώτη θέση.
Η...
άνοδος της δεξιάς έρχεται σε μια περίοδο που η γερμανική οικονομία βυθίζεται σε ύφεση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, με τρία εκατομμύρια ανέργους και ιστορικά υψηλό δανεισμό.
Στο προχθεσινό Πολιτικό Βαρόμετρο του ZDF, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) και η AfD μοιράστηκαν την πρωτιά, με ποσοστό 26%. Προηγήθηκε έρευνα του YouGov, που έδινε στο δεξιό κόμμα την πρώτη θέση με 27%.Στην πραγματική κάλπη, την περασμένη Κυριακή, στις τοπικές εκλογές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, το AfD τριπλασίασε τη δύναμή του. Απέδειξε έτσι ότι δεν αποτελεί πλέον φαινόμενο «περιορισμένο» στα «πρώην κομμουνιστικά» κρατίδια.
Το ίδιο γίνεται όλο και περισσότερο καταγγελτικό. Νέο σημείο αιχμής: η οικονομία, που αντιμετωπίζει πλέον πρόβλημα – που φαίνεται πως ήρθε για να μείνει.
Από το βήμα της Bundestag, ο Γερμανός καγκελάριος προετοίμασε την Τετάρτη τους πολίτες της Γερμανίας για «φθινόπωρο αναπόφευκτων εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων σε θεμελιώδη ζητήματα».
Χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες, δήλωσε ότι, ούτε λίγο ούτε πολύ, «πρόκειται για το μέλλον της χώρας — πώς ζούμε, πώς ζούμε μαζί, πώς εργαζόμαστε, πώς λειτουργεί η οικονομία μας, αν οι αξίες μας θα συνεχίσουν να αντέχουν».
Μίλησε για ανάγκη αναδιάρθρωσης του συνταξιοδοτικού συστήματος, «θαρραλέα» μεταρρύθμιση των συντάξεων και «αναθεώρηση του συμβολαίου μεταξύ των γενεών».
Παράλληλα, διαβεβαίωσε – πάλι χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες – ότι αφενός «η παλαιότερη γενιά πρέπει να μπορεί να απολαμβάνει με ασφάλεια την επάξια συνταξιοδότησή της με οικονομική ασφάλεια για το έργο που έχει προσφέρει» κι αφετέρου ότι «οι νέοι δεν πρέπει να επιβαρυνθούν με άδικο τρόπο μόνο και μόνο επειδή είναι μειοψηφία», λόγω του δημογραφικού προβλήματος.
Την 19η Φεβρουαρίου 2024, ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ (FDP) απέρριπτε στο Νταβός την εκτίμηση ότι η χώρα του είναι «ο ασθενής της Ευρώπης». Η Γερμανία, έλεγε, είναι απλώς… κουρασμένη μετά τα χρόνια της κρίσης και τώρα χρειάζεται «ένα καλό φλυτζάνι καφέ», ή αλλιώς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, για να ξυπνήσει.
Ενάμιση χρόνο και μια κυβέρνηση αργότερα, οι αλλαγές αυτές ακόμη βρίσκονται υπό συζήτηση. Χειρότερα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ερευνών της Handelsblatt (HRI), θα πρέπει ήδη να γίνεται λόγος για «χαμένη δεκαετία για την γερμανική οικονομία»:
Το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί για τρίτη συνεχή χρονιά το 2025, στο 0,1%, κάτι που δεν έχει προηγούμενο στην οικονομική ιστορία της ενωμένης Γερμανίας, ενώ και το 2026 προβλέπεται υποτονική ανάπτυξη (0,7%).
Ακόμη και με το πακέτο τόνωσης της δραστηριότητας, φαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να επαναφέρει την οικονομία σε βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία και ούτε οι προγραμματισμένες αμυντικές δαπάνες ή η επισκευή των ερειπωμένων υποδομών θα επεκτείνουν την παραγωγική ικανότητα.
Η τάση ανάπτυξης είναι πιθανό να παραμείνει λίγο πάνω από το μηδέν μέχρι τουλάχιστον το τέλος αυτής της δεκαετίας, εκτιμά το HRI.
«Η γερμανική οικονομία προσανατολίζεται στις εξαγωγές και ήταν ο μεγάλος νικητής της παγκοσμιοποίησης. Χάρη, κυρίως, στις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε η Ατζέντα 2010, η Γερμανία από ασθενής της Ευρώπης έγινε ο παγκόσμιος πρωταθλητής εξαγωγών και η μηχανή ανάπτυξης της γηραιάς ηπείρου»», αναλύει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Handelsblatt Μπαρτ Ρούρουπ.
Θυμίζει ότι το CDU μιλούσε ήδη από πέρυσι για Ατζέντα 2030, για μεταρρύθμιση του κοινωνικού κράτους με γνώμονα τον σημαντικό περιορισμό της πολιτικής επιδομάτων, ενδεχομένως και κατάργηση του ημερησίου ορίου ωρών εργασίας.
Ο πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ (SPD) μνημονεύεται ακόμη, κι από ορκισμένους πολιτικούς αντιπάλους του, ως ο μεταρρυθμιστής που έσωσε το κοινωνικό κράτος κι οδήγησε στο οικονομικό θαύμα των προηγούμενων ετών.
Η γαλλική εφημερίδα Le Monde επισήμανε πριν από λίγες ημέρες την αλλαγή στάσης γερμανικών ΜΜΕ έναντι της Ελλάδας, προφανώς παρακινημένη από τα ολοένα πιο συχνά άρθρα για τα «μαθήματα που μπορεί να πάρει η Γερμανία από τους Έλληνες».
Ταυτόχρονα, η παραδοχή του γερμανού καγκελάριου από το βήμα της Bundestag για την ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων έγινε δεκτή με κάποια – εύλογη – χαιρεκακία από τον ευρωπαϊκό Νότο, που βλέπει την Γερμανία να κλονίζεται ως σύμβολο οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας στην Ευρώπη.
Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι πλέον ο βορράς και ο νότος, αλλά το ότι το «ιερό» γερμανικό πολιτικό κέντρο αδυνατεί να ερμηνεύσει τα σημάδια των καιρών, ανάμεσά τους και την γιγάντωση των άκρων.
Η AfD δεν έπεσε από τον ουρανό. Το κόμμα που ιδρύθηκε το 2013 από μερικούς καθηγητές Οικονομίας που ζητούσαν Grexit, ανέκαμψε μια φορά το 2015 με την προσφυγική κρίση, άλλη μια με την πανδημία και την ενεργειακή κρίση, εκπροσωπεί σήμερα προνομιακά κυρίως τη μέση ανατολικογερμανική οικογένεια που δεν βλέπει ούτε οικονομική, ούτε κοινωνική προοπτική και καταλογίζει τις ευθύνες στο δυτικό «σύστημα».
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ανέδειξε διαφορές που προϋπήρχαν και σπρώχνονταν για χρόνια κάτω από το χαλί: στα ανατολικά, ο κόσμος είναι λιγότερο «ανοιχτός», λιγότερο «πράσινος», λιγότερο «κοσμοπολίτης», λιγότερο «προοδευτικός», λιγότερο φιλοευρωπαίος και ατλαντιστής.
Με την επανένωση σχεδόν 35 χρόνια μετά να μοιάζει περισσότερο με…εξαγορά (από τη Δυτική Γερμανία) και λιγότερο με συγχώνευση, με την πολιτική να μοιάζει να αγνοεί τα πραγματικά προβλήματα, ήταν αναμενόμενο ότι ο κόσμος αυτός δεν θα έμενε πολύ ακόμη χωρίς φωνή — έστω φάλτσα.
Οι επαγγελματικοί κλάδοι που διαμαρτύρονται, σε συνδυασμό με την τυπική «γερμανική φοβία», την ανασφάλεια για την απώλεια ευημερίας και την αυξανόμενη αμφισβήτηση των δημοκρατικών θεσμών, που καταγράφονται πλέον ξεκάθαρα στις έρευνες, επιτείνουν δυσανάλογα την εικόνα αναταραχής και δυσαρέσκειας. Αν έχει ένα ταλέντο η Εναλλακτική για την Γερμανία, είναι η ικανότητά της να «διαβάζει» οιωνούς.
Αναλυτές παρατηρούν ότι τελευταία η ρητορική των στελεχών της απομακρύνεται σταδιακά από το μεταναστευτικό, όπου η σημερινή κυβέρνηση ασκεί εξαιρετικά σκληρή, περιοριστική πολιτική, βρίσκει νέο πεδίο στην καθημερινότητα των πολιτών:οικονομία, ανεργία, ακρίβεια.
Κι ας ωρύονται οικονομολόγοι και επιχειρηματίες ότι η AfD καταστρέφει την οικονομία και την Γερμανία ως προορισμό επενδύσεων. Κι ας προσποιούνται CDU και SPD ότι δεν βλέπουν το πρόβλημα. Και ας διακυβεύεται, μαζί με την Γερμανία, ολόκληρη η Ευρώπη.
