«Ρίζες και Πέτρες: το Κτήριο που Έγινε Πατρίδα», στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2025, το Σάββατο 4 Οκτωβρίου.
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ποντίων Πιερίας, με τιμή και χαρά σας καλωσορίζω στο Πνευματικό-Πολιτιστικό μας Κέντρο. Με μεγάλη ικανοποίηση, διοργανώνουμε σήμερα την ιδιαίτερα σημαντική αυτή Ημερίδα.
Η...
Ανέγερση αυτού του Οικοδομήματος, υπήρξε όραμα και αγώνας ζωής, με μπροστάρη τον αείμνηστο επίτιμο Πρόεδρο Μενέλαο Τερζόπουλο, τους άξιους συνεργάτες του, καθώς και όλους τους Ποντίους και Φιλοποντίους της Κατερίνης και της Πιερίας. Ο διαρκής αγώνας τους μάς επέτρεψαν σήμερα να στεκόμαστε με σεβασμό και να απολαμβάνουμε τους καρπούς αυτής της μεγάλης προσπάθειας, που είναι ο Συνδετικός Κρίκος με τους προγόνους μας και η πνοή που εμπνέει τη νέα γενιά να διαφυλάξει και να προβάλει την Κληρονομιά μας.
Στις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2025, συμμετέχει η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος (ΠΟΕ), με τη συμμετοχή δύο συλλόγων μελών της, τον Σύλλογο Ποντίων Λαυρίου Αττικής «Ο Μιθριδάτης» και την Ένωση Ποντίων Πιερίας.
Η εκδήλωση μας τελείταιυπό την τιμητική αιγίδα, της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος, της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας και του Δήμου Κατερίνης.
Η Ημερίδα μας, με τον τίτλο «Ρίζες και Πέτρες - Το κτήριο που έγινε Πατρίδα», δεν είναι απλώς εκδήλωση. Είναι η δική μας δοξολογία στη συνέχεια, η απάντησή μας στη ευρωπαϊκή θεματική: «Αρχιτεκτονική Κληρονομιά – Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον».
Αυτή η εστία, το ίδιο μας το κτίριο, είναι η χειροπιαστή απόδειξη ότι η μνήμη είναι η ισχυρότερη μορφή αντίστασης. Η Ευρώπη μιλά για την Αρχιτεκτονική Κληρονομιά ως γέφυρα. Για εμάς, αυτό το κτίριο είναι η κινητή γέφυρα που έστησαν οι πρόγονοί μας, μεταφέροντας την ψυχή τους από τον Εύξεινο Πόντο στην Πιερία. Δεν φέραμε μαζί μας απλώς πέτρες, φέραμε την αιώνια φλόγα του ελληνικού πνεύματος. Σήμερα, καλούμαστε να μετατρέψουμε αυτή τη φλόγα σε φάρο για τις γενιές που έρχονται.
Ο Πόντος, η τρισχιλιετής Κοιτίδα του Ελληνισμού, δεν είναι απλώς ένας τόπος. Είναι η κιβωτός που μετέφερε την αρχαία ελληνική φλόγα αλώβητη μέσα από θύελλες και αιώνες. Ήταν μια "Ιερή Γη". Είναι ο τόπος όπου άνθισαν θρύλοι, αυτοκρατορίες και εμπόριο. Εκεί, στο μεγαλείο της Τραπεζούντας, γεννήθηκε η τελευταία ελληνική αυτοκρατορία. Εκεί, το μέγα Φροντιστήριο της Τραπεζούντας υπήρξε ο πνευματικός φάρος που φώτιζε τα γράμματα και τις επιστήμες. Εκεί, η Παναγία Σουμελά δεν ήταν απλώς ένα μοναστήρι, ήταν το πνευματικό μας ιερό, η πηγή που ποτίζει την ψυχή μας ως σήμερα. Ο Πόντος μας χάρισε έναν πολιτισμό ατίθασο: η Ποντιακή διάλεκτος, τα έθιμα, η μουσική και οι χοροί μας — ο ήχος της λύρας και ο ρυθμός του αρχέγονου Πυρρίχιου Σέρα χορού — που είναι η αδάμαστη φωνή και η ακατάλυτη φλόγα του Ελληνικού Πνεύματος.
Και όμως, αυτό το φως δοκιμάστηκε από την κορύφωση του κακού. Είναι υποχρέωσή μας να μνημονεύουμε ότι το μεγαλείο του Πόντου σφραγίστηκε με το αίμα του μαρτυρίου. Η μνήμη των 353.000 θυμάτων της Γενοκτονίας είναι η ιερή παρακαταθήκη μας. Και είναι καθήκον μας να υπενθυμίζουμε: η διεθνής αναγνώριση της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού αποτελεί χρέος της ανθρωπότητας προς την Ιστορία και μέτρο αποτροπής για το μέλλον. Αυτή η αναγνώριση είναι η μόνη απάντησή μας στη βαρβαρότητα και την αμνησία. Όταν οι πρόγονοί μας βίωσαν τον ξεριζωμό, μετέφεραν την άφθαρτη αγάπη για τις Ρίζες τους και τη δέσμευση να βρουν νέες Πέτρες για να ξανασταθούν στη Μητροπολιτική Ελλάδα. Αυτό το ιδιόκτητο κτήριο του Συλλόγου, που θεμελιώθηκε το 1985, είναι το Ιερό της Μνήμης, ο χώρος που μετουσιώθηκε σε νέα Πατρίδα, καταγράφοντας τη νίκη της ψυχής επί της λήθης.
Ως Πρόεδρος, και μαζί με κάθε ένα από τα αξιόλογα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ποντίων Πιερίας, αναλαμβάνουμε ένα ιερό καθήκον: να δώσουμε τη μεγάλη υπόσχεση ότι δεν θα επιτρέψουμε η λήθη να σκεπάσει την κληρονομιά μας.
Το μέλλον μας καλεί να εκπληρώσουμε μια βαθιά επιθυμία: απαιτεί δράση και ένα όραμα που φέρνει ζωή στις ψυχές μας. Αυτό το όραμα θα βρει την ολοκλήρωσή του στον δεύτερο όροφο αυτού του κτηρίου, καθώς εκεί προσδοκούμε με όλη μας την αγάπη να ανασυστήσουμε το Μουσείο μας και να το κάνουμε ξανά το λίκνο της Μνήμης μας.
Εδώ, αξίζει να θυμηθούμε ότι το Λαογραφικό Μουσείο της Ένωσής μας, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1990 και λειτούργησε αδιάλειπτα για είκοσι χρόνια, αποτέλεσε μοναδικό σημείο αναφοράς για την Κατερίνη, υποδεχόμενο δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες μαθητές, φοιτητές, ερευνητές αλλά και φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Δυστυχώς, από το 2010, χρειάστηκε να κλείσει για να ξεκινήσει η απαραίτητη συντήρηση, μια δαπανηρή και επίπονη διαδικασία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με τα περισσότερα κειμήλια να έχουν ήδη συντηρηθεί. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η συμβολή της αείμνηστης Νίκης Αδαμίδου μέλους του τότε Διοικητικού συμβουλίου, με την αμέριστη στήριξη πολλών μελών του συλλόγου, στη δημιουργία του μουσείου αλλά και την ανεκτίμητη καταγραφή των προφορικών μαρτυριών Ποντίων προσφύγων της Πιερίας.
Η δέσμευσή μας για το μέλλον εδράζεται από την ψηφιακή διαχείριση της μνήμης. Με ιδιαίτερη υπερηφάνεια ανακοινώνουμε ότι η συλλογή του μουσείου και οι δεκάδες προφορικές μαρτυρίες των Ποντίων της πρώτης και δεύτερης γενιάς της Πιερίας, δεν παραμένουν πια αθέατες. Χάρη στην τεκμηριωμένη πρότασή μας και την αποφασιστική χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού, ολόκληρη η ανεκτίμητη κληρονομιά μας ψηφιοποιήθηκε. Φιλοξενείται σε ένα υψηλής αισθητικής και λειτουργικό site της Ένωσης, καθιστώντας την ιστορία μας παγκόσμια και προσβάσιμη σε κάθε νέο που αναζητά τις ρίζες του.
Δεν ξεχνάμε: Μόλις τον Μάρτιο του 2024, παρουσιάσαμε την ολοκληρωμένη μουσειολογική μελέτη μας στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Κατερίνης. Αυτό το γεγονός αποτέλεσε την επίσημη κατάθεση καρδιάς της Ένωσης. Η μελέτη υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και την καθολική συμβολή του αγαπητού μέλους του συλλόγου και Αντιπεριφερειάρχη Πιερίας, κας. Σοφίας Μαυρίδου. Η μελέτη προσφέρει μια νέα, εθνογραφική προσέγγιση, τονίζοντας τη μοναδικότητα της συλλογής μας.
Το ΝΕΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ είναι το μεγάλο μας όραμα. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο Πνευματικό-Πολιτιστικό Κέντρο, μία Αιώνια Υπόσχεση στα παιδιά μας. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε έναν χώρο μοναδικό στην Ελλάδα στο είδος του, που θα λειτουργεί ως ζωντανός θεματοφύλακας. Η Συλλογή πλαισιώνεται από δεκάδες μαρτυρίες και προσωπικές αφηγήσεις της πρώτης και δεύτερης γενιάς. Το εκθεσιακό αφήγημα είναι οργανωμένο στις βασικές ενότητες: Ιστορία, Ταξίδι, Νέα Πατρίδα και Μνήμη.
Αυτό το ΝΕΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ θα αποτελέσει έναν φάρο γνώσης και πολιτισμού. Θα είναι ένας χώρος όπου οι νέες γενιές θα μπορούν να μάθουν για τις ρίζες τους, οι επισκέπτες θα μπορούν να εκτιμήσουν την πλούσια κληρονομιά. Αυτό το μουσείο δεν θα είναι απλώς ένας χώρος εκθέσεων, αλλά ένα ζωντανό κύτταρο. Σήμερα, σας προσκαλώ να γίνετε πρεσβευτές και ένθερμοι υποστηρικτές αυτού του σημαντικού ονείρου. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας και ας κάνουμε αυτό το όνειρο πραγματικότητα. Μαζί, μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο που θα εκπαιδεύει, θα εμπνέει και θα ενθαρρύνει τις επόμενες γενιές να εκτιμούν και να σέβονται την ιστορία και τον πολιτισμό μας. Ας κάνουμε αυτό το βήμα μαζί, για την πόλη μας, τον Νομό μας, για την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά μας, για το μέλλον μας!
Σας ευχαριστώ θερμά για την τιμή της παρουσίας σας. Και το ερώτημα που αφήνω σε όλους είναι ένα: Ποιος είναι διατεθειμένος να αφήσει την Ποντιακή ψυχή να σβήσει; Κανείς μας!
Σας καλώ όλους να σταθούμε δίπλα σε αυτό το όραμα, γιατί αυτό το κτίριο, με το Νέο Σύγχρονο Μουσείο Μνήμης, δεν είναι απλώς ένας χώρος: είναι η Ρίζα που δίνει ζωή και καρπούς στον Ποντιακό Πολιτισμό στην Πιερία! Με αδιάλλακτη θέληση και πνεύμα ενότητας, μετουσιώνουμε την υπόσχεση σε πράξη για να εκπληρώσουμε το ιερό χρέος απέναντι στους προγόνους μας: να κάνουμε την ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού την αιώνια πηγή έμπνευσης και ελπίδας για κάθε νέα γενιά!
Ο Πόντος ζει και θα συνεχίσει να ζει!
Σας ευχαριστώ θερμά.
Κώστας Παπουτσίδης,
Πρόεδρος Ένωσης Ποντίων Πιερίας
