Για δεκαετίες η Black Friday αποτελούσε το απόλυτο ορόσημο του αμερικανικού λιανεμπορίου. Οι εικόνες με ουρές έξω από πολυκαταστήματα πριν ακόμη χαράξει δεν ανήκαν μόνο στις κινηματογραφικές υπερβολές∙ ήταν μέρος μιας κουλτούρας όπου οι καταναλωτές έστηναν «στρατηγική επίθεσης» για να εξασφαλίσουν τη μεγάλη προσφορά της χρονιάς.
Ωστόσο, οι...
συνθήκες έχουν αλλάξει ριζικά. Το φετινό σκηνικό στις ΗΠΑ δείχνει κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια απλή κάμψη: την οριστική μετάβαση από το μονοήμερο «καταναλωτικό γεγονός» σε έναν ετήσιο, κατανεμημένο κύκλο αγορών.
Η Black Friday χάνει το ειδικό βάρος της
Σύμφωνα με έρευνα της Quantum Metric, 45% των Αμερικανών είχαν ήδη ξεκινήσει τις εορταστικές αγορές πριν καν φτάσει η Black Friday, ενώ το 25% σκόπευε να τις ολοκληρώσει ακόμη νωρίτερα — πριν από την Ημέρα των Ευχαριστιών. Οι καταναλωτές δεν περιμένουν πια την «καθοριστική ημέρα»∙ απλώς ψωνίζουν όταν τους βολεύει.
Η αλλαγή αυτή δεν αφορά μόνο τον χρόνο. Οι εκπτώσεις του Οκτωβρίου, που κάποτε λειτουργούσαν ως «προθέρμανση», φαίνεται πλέον να μην τραβούν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον. Μόλις 15% των αγοραστών εκμεταλλεύτηκε τις προσφορές του περασμένου μήνα, δείχνοντας ότι η «πρόωρη εκπτωτική περίοδος» δεν αποτελεί πλέον κίνητρο.
Το αποτέλεσμα; Η Black Friday μετατρέπεται σταδιακά σε μια απλή – αν και πολυδιαφημισμένη – Παρασκευή.
Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τον τρόπο που ψωνίζουμε
Ένας ακόμη παράγοντας που διαβρώνει τον παραδοσιακό χαρακτήρα του θεσμού είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Τα εργαλεία αναζήτησης προσφορών, οι έξυπνοι βοηθοί και τα price trackers γίνονται πλέον μέρος της καθημερινότητας των Αμερικανών καταναλωτών.
Στην πρόσφατη έρευνα της Deloitte για το λιανεμπόριο, 33% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει εργαλεία AI για τις χριστουγεννιάτικες αγορές — ποσοστό διπλάσιο από το περσινό. Οι καταναλωτές ζητούν εξατομίκευση, ακρίβεια και προτάσεις «κομμένες και ραμμένες» στον προϋπολογισμό και τις ανάγκες τους.
Η Deloitte σημειώνει ότι αυτή η μετατόπιση «ανεβάζει τον πήχη» για τις επιχειρήσεις, οι οποίες καλούνται να προσφέρουν:
έξυπνες πλατφόρμες δώρων,
AI copilots σε ιστοσελίδες και εφαρμογές,
real-time εξατομικευμένες προτάσεις.
Η Black Friday δεν εξαφανίζεται — αλλά αλλάζει ταυτότητα
Παρότι η λάμψη της φθίνει, η Black Friday εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό οικονομικό γεγονός για την αγορά. Το πρόβλημα είναι ότι πλέον δεν λειτουργεί ως μονοήμερη «έκρηξη» κατανάλωσης, αλλά εντάσσεται σε έναν πολύ μεγαλύτερο και πιο διάχυτο κύκλο προσφορών.
Η εποχή των ουρών, των επεισοδίων και των «μάχων» για την τελευταία τηλεόραση μεγάλης οθόνης μοιάζει να ανήκει στο παρελθόν. Στη θέση της, αναδύεται μια νέα πραγματικότητα: οι καταναλωτές αγοράζουν όταν θέλουν, όπως θέλουν και –κυρίως– με εργαλεία που τους επιτρέπουν να εντοπίζουν την καλύτερη τιμή χωρίς καμία ταλαιπωρία.
Η Black Friday συνεχίζει να υφίσταται.
Απλώς δεν είναι πια η ίδια.
