Σταύρος Λυγερός
Έχοντας ανοίξει την στρόφιγγα των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών, ο Ερντογάν έχει σίγουρα καταφέρει να καταπονεί την Ελλάδα και ελπίζει πως θα εκβιάσει την Ευρώπη. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη μπορεί να μην διαπνέεται από τα ιδεολογήματα του ΣΥΡΙΖΑ περί "ανοικτών συνόρων", αλλά κι αυτή καταφεύγει στις αντιρατσιστικές κορώνες που χρησιμοποιούσε και η προκάτοχός της για να καταστείλει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, αλλά και τοπικών στελεχών της ΝΔ.
Αυτό συμβαίνει επειδή...
η σημερινή κυβέρνηση υποχρεώνεται να διαχειρισθεί άμεσα το οξύ πρόβλημα που δημιουργείται στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου από τις διογκωμένες μεταναστευτικές ροές. Μεταφέροντας κάθε τόσο εκατοντάδες πρόσφυγες-μετανάστες σε περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας ανακουφίζει τα νησιά, αλλά μόνο προσωρινά, επειδή λόγω των νέων αφίξεων δημιουργείται φαύλος κύκλος.
Παρά τις ολοένα και μεγαλύτερες κοινωνικές παρενέργειες, η Αριστερά και πολλοί μεταμοντέρνοι φιλελεύθεροι αντιμετωπίζουν τις κοινωνικές αντιδράσεις για την παράνομη μετανάστευση, χαρακτηρίζοντάς τες ακροδεξιές, ξενοφοβικές ή και ρατσιστικές. Η ιδεολογική τρομοκρατία, όμως, ποτέ δεν έλυσε κανένα πρόβλημα. Ειδικά των λαϊκών στρωμάτων, που κυρίως θίγονται από την παράνομη μετανάστευση σε πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής. Αντιθέτως, λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία: εξωθεί τους πολίτες προς την ξενοφοβία, την Ακροδεξιά και τον ρατσισμό.
Πριν από οκτώμιση χρόνια και πριν δημιουργηθούν τα κέντρα τύπου Μόριας, όταν οι παράνομοι μετανάστες ήταν διασκορπισμένοι, κυρίως στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, έγραφα: «Είναι πολιτικά ανήθικο εύποροι αριστερίζοντες και φιλελεύθεροι αστοί, από απόσταση ασφαλείας, να κουνάνε το δάκτυλο και να παραδίδουν αντιρατσιστικά μαθήματα στους κατοίκους του ιστορικού κέντρου που βιώνουν ένα πρόβλημα το οποίο τείνει να προσλάβει διαστάσεις εφιάλτη.
»Είναι ανέξοδο και εύκολο να πουλάς ανθρωπισμό όταν δεν συγχρωτίζεσαι με παράνομους μετανάστες, όταν δεν κατοικείς στις ίδιες γειτονιές, δεν στέλνεις τα παιδιά σου στα ίδια σχολεία, δεν χρησιμοποιείς καν τα δημόσια νοσοκομεία, και βεβαίως δεν ανταγωνίζεσαι για τις ίδιες θέσεις εργασίας. Συνήθως, η μόνη σχέση που έχουν όλοι αυτοί με τους παράνομους μετανάστες είναι ότι τους χρησιμοποιούν ως υπηρετικό προσωπικό. Το μόνο αποτέλεσμα που έφεραν οι ανέξοδες αντιρατσιστικές κορόνες ήταν στην πράξη να τροφοδοτήσουν τον ρατσισμό...» (Καθημερινή, 11-1-2011).
Ένα χρόνο αργότερα έγραφα: «Τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και τα μεσαία και ανώτερα στρώματα είχαν βολευτεί με το γεγονός ότι για χρόνια οι παράνομοι μετανάστες φυτοζωούσαν γκετοποιημένοι στα “υπόγεια” της κοινωνίας και εμφανίζονταν στον δημόσιο χώρο μόνο ως εξατομικευμένη κακοπληρωμένη “μαύρη” εργασία. Κανείς δεν άκουγε τις φωνές απόγνωσης των λαϊκών στρωμάτων, που κυρίως υφίστανται με επώδυνο τρόπο τις συνέπειες της παράνομης μετανάστευσης. Ο λόγος τους δεν περνούσε στα ΜΜΕ, όπου διεξάγεται η δημόσια συζήτηση. Εκεί για χρόνια κυριαρχούσε μία εκδοχή της τρομοκρατίας του “πολιτικά ορθού”. Η ανοχή της παράνομης μετανάστευσης είχε αναγορευθεί σε κριτήριο “προοδευτισμού”.
»Υπενθυμίζουμε ότι από τις πρώτες πράξεις της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου ήταν ο νόμος για την απόδοση ιθαγένειας σε μετανάστες, γεγονός που έστειλε το λάθος μήνυμα και τροφοδότησε τις ροές. Χρειάσθηκε σειρά δραματικών γεγονότων για να αρχίσουν με μεγάλη καθυστέρηση οι βολεμένοι Έλληνες να ξεφύγουν από το σύνδρομο του μαζικού στρουθοκαμηλισμού, να συνειδητοποιούν ότι η παράνομη μετανάστευση έχει και ένα άλλο καθόλου βολικό πρόσωπο» (Καθημερινή 9-3-2012).
Ενεργό ηφαίστειο
Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Μεσολάβησε το προσφυγικό-μεταναστευτικό κύμα του 2015-16 και η δημιουργία των κέντρων υποδοχής στα νησιά του Αιγαίου και στην ενδοχώρα. Τα αλλεπάλληλα --συχνά αιματηρά-- επεισόδια στη Μόρια, όπως και αντίστοιχα στη Χίο και σε άλλα νησιά, είναι αλάνθαστες ενδείξεις ότι το ηφαίστειο είναι ενεργό και μπορεί να εκρήγνυται με ασήμαντη αφορμή.
Παρόλα αυτά, ο ιδεολογικοποιημένος μετέωρος διεθνισμός των αριστερών κομμάτων και το μεταμοντέρνο ιδεολόγημα περί πολυπολιτισμικής κοινωνίας που κυριαρχεί και σε πολλούς φιλελεύθερους τους ωθεί να αντιλαμβάνονται το σύνθετο πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης αποκλειστικά και μόνο με --ανέξοδους γι' αυτούς-- όρους ανθρωπισμού και δικαιωμάτων. Εξ ου και όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με μαζικές διαμαρτυρίες κατοίκων, παρακάμπτουν την ουσία τους, αποδίδοντάς τες σε ακροδεξιά στοιχεία.
Προφανώς, υπάρχουν ακροδεξιά στοιχεία και προφανώς βρίσκουν την ευκαιρία να δράσουν. Όπως είναι προφανές πως η όψη του ανθρωπισμού και των δικαιωμάτων όχι μόνο υπάρχει, αλλά και είναι πολύ σημαντική. Η Μόρια είναι ντροπή για τον πολιτισμό, αλλά η λύση δεν είναι τα παχιά λόγια. Το πρόβλημα είναι οξύ, αλλά και δυσεπίλυτο. Είναι προφανές ότι η γονατισμένη από την κρίση Ελλάδα δεν μπορεί να σηκώσει τέτοιο βάρος.
Τα "ανοικτά σύνορα" οδηγούν στη Μόρια
Πέρα από αυτό, όμως, αξίζει να σημειωθεί ότι αυτοί που έχουν υψώσει τη σημαία του ανθρωπισμού, στην πράξη ανέχονται απαράδεκτες καταστάσεις, όπως αυτή που επικρατεί στη Μόρια κι όχι μόνο. Οι ίδιοι, άλλωστε, ουσιαστικά προωθούν μία πολιτική "ανοικτών συνόρων", μία πολιτική που ταυτίζει πρόσφυγες και παράνομους οικονομικούς μετανάστες, με το επιχείρημα ότι όχι μόνο ο πόλεμος, αλλά και η φτώχεια δημιουργεί πρόσφυγες!
Δεν φαίνεται να τους προβληματίζει, όμως, ότι είναι αυτή η πολιτική που δημιουργεί Μόριες. Αυτό είναι κατανοητό για τους ουκ ολίγους από τους "αλληλέγγυους" που στην πραγματικότητα είναι επαγγελματίες. Το προσφυγικό-μεταναστευτικό είναι γι' αυτούς επαγγελματική ύλη, με την έννοια ότι με διάφορους τρόπους έχουν εισοδήματα από αυτή την ενασχόλησή τους.
Το νόμισμα, όμως, έχει και άλλη όψη. Είναι οι κάθε είδους κοινωνικές παρενέργειες, με πρώτο το πρόβλημα δημόσιας ασφάλειας. Στο όνομα της καταπολέμησης της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, όμως, τα αριστερά κόμματα και πολλοί φιλελεύθεροι υποβαθμίζουν συστηματικά τις αρνητικές επιπτώσεις της παράνομης μετανάστευσης. Υποβαθμίζουν τη συμβολή της παράνομης μετανάστευσης στην αύξηση της εγκληματικότητας, η οποία προκαλεί κλίμα ανασφάλειας και φόβου. Είναι αυτό το κλίμα που καθιστά τους πολίτες ευάλωτους σε τοξικά ιδεολογήματα.
Με άλλα λόγια, ο στρουθοκαμηλισμός, κυρίως λόγω ιδεοληψίας, φέρνει πάντα τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Στην πράξη, οι αντιρατσιστικές κορόνες περισσότερο τροφοδοτούν παρά καταπολεμούν τον ρατσισμό. Για την ακρίβεια, όχι μόνο αφήνουν πολιτικό κενό, αλλά και διευκολύνουν την Ακροδεξιά να το καλύψει. Το επιβεβαιωμένο στην πράξη αυτό γεγονός δεν φαίνεται, ωστόσο, να ανησυχεί τους αυτούς που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να ανησυχεί περισσότερο.
