γράφει ο Δημήτρης Γκίκας*
Ό, τι έχει αποδειχθεί πλέον, πολιτικά και φιλοσοφικά, είναι ότι η ιδέα της παγκόσμιας ανοικτής κοινωνίας έχει αποτύχει. Το ζήτημα δεν είναι να δημιουργήσουμε μια παγκόσμια κοινωνία που δεν έχει συγκεκριμένο αξιακό περιβάλλον και που αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο ως μια βιολογική μηχανή και μόνο, ως ένα αντικείμενο εργασιακού περιβάλλοντος και οικονομικά μετρήσιμο «προϊόν».
Το...
Ό, τι έχει αποδειχθεί πλέον, πολιτικά και φιλοσοφικά, είναι ότι η ιδέα της παγκόσμιας ανοικτής κοινωνίας έχει αποτύχει. Το ζήτημα δεν είναι να δημιουργήσουμε μια παγκόσμια κοινωνία που δεν έχει συγκεκριμένο αξιακό περιβάλλον και που αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο ως μια βιολογική μηχανή και μόνο, ως ένα αντικείμενο εργασιακού περιβάλλοντος και οικονομικά μετρήσιμο «προϊόν».
Το...
ζήτημα είναι να διαμορφώσουμε ένα παγκόσμιο περιβάλλον όπου όλα τα έθνη
θα μπορούν να συνυπάρχουν, διατηρώντας τις ιδιαιτερότητες της κουλτούρας
τους. Η λύση δεν είναι ένας κόσμος δίχως διαφορές, αλλά ένας κόσμος
όπου οι διαφορές είναι σεβαστές.
Ο ανθρώπινος πολιτισμός παραμένει στάσιμος, αν όχι παρακμιακός, διότι δεν βασίζεται στην ανάπτυξη των κοινωνικών δομών και των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων, αλλά στην οικονομική ομογενοποίηση, στην κατάρριψη της συλλογικότητας, στην υποβάθμιση της εθνικής ταυτότητας. Η παγκόσμια κοινωνία είναι απλώς μια αργά συντελούμενη γενοκτονία ολόκληρων εθνών που δεν ταιριάζουν με την αντίληψη της παγκοσμιοποίησης. Με τη διαφορά ότι ενώ οι προγενέστεροι φασισμοί (Κομμουνισμός, Ναζισμός, Νεότουρκοι κ.ο.κ.) εφάρμοσαν τις τακτικές γενοκτονίας αποκλειστικά με στρατιωτικά μέσα, στη σύγχρονη εποχή οι γενοκτονίες των εθνών συντελούνται μέσω των ΜΜΕ, της μιντιακής προπαγάνδας.
Οι σύγχρονες δικτατορίες δεν σκοτώνουν σωματικά. Δεν χρειάζεται να το κάνουν αυτό. Σκοτώνουν πνευματικά, ηθικά, ψυχικά. Σκοτώνεις το έθνος κι έχεις έναν άνθρωπο χωρίς ταυτότητα, έναν άνθρωπο που δεν έχει δεσμούς με κανέναν, που δεν αγαπά τίποτε εκτός από τον εαυτό του, που δεν σέβεται τίποτε εκτός από τα ατομικά του «θέλω», που μόνη του θρησκεία είναι το χρήμα, που η δημιουργικότητά του εξαντλείται στην παραγωγή υλικών αγαθών ή υπηρεσιών που υπηρετούν τα υλικά αγαθά.
Η παγκόσμια κοινωνία χρησιμοποιεί τη θρησκεία ως πολιτικό εργαλείο, την ηθική ως πηλό διαμόρφωσης ενοχικών συμπλεγμάτων, την τέχνη ως εργαλείο στράτευσης σε ιδεολογίες, την επιστήμη ως θεραπαινίδα της ύλης.
Η Παγκοσμιοποίηση οδηγεί σε εξαφάνιση τον homo sapiens, αντικαθιστώντας τον με τον homo materialis, τον άνθρωπο που δεν διακρίνεται για τη σοφία του, αλλά για την πρόσδεσή του με την ύλη. Ο homo sapiens εξέλαβε την ύλη ως μέσο για κάτι υψηλότερο. Ο homo materialis θεωρεί την ύλη ως αυτοσκοπό, αρνούμενος ότι υπάρχει κάτι περισσότερο. Πρόκειται για οπισθοδρόμηση, όχι για πρόοδο.
Η παγκόσμια κοινωνία έχει αποτύχει, διότι δεν είναι μια κοινωνία, δηλαδή μια κοινότητα. Είναι ακριβώς το αντίθετο: είναι μια ακοινώνητη μορφή ύπαρξης. Δεν ενώνει ανθρώπους, χωρίζει άτομα ή ομάδες σε αντίπαλα στρατόπεδα. Δεν προσφέρει σταθερότητα, αλλά «πουλά» κινούμενη άμμο για θεμέλια. Το σημαντικότερο: δεν είναι ελεύθερη κοινωνία. Διότι η ελευθερία απαιτεί απάρνηση του εαυτού, απαιτεί απαλλαγή από τα υλικά δεσμά, απαιτεί προσήλωση σε σκοπούς που χαρακτηρίζονται από πνευματικά και ψυχικά γνωρίσματα, ό, τι δηλαδή η παγκοσμιοποίηση αποστρέφεται εξ ορισμού. Η παγκόσμια κοινωνία δεν γεννά ελεύθερους ανθρώπους, γεννά μονήρη άτομα.
*ο Δημήτρης Γκίκας είναι Διδάκτωρ Πολιτικής και Αισθητικής Φιλοσοφίας
Ο ανθρώπινος πολιτισμός παραμένει στάσιμος, αν όχι παρακμιακός, διότι δεν βασίζεται στην ανάπτυξη των κοινωνικών δομών και των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων, αλλά στην οικονομική ομογενοποίηση, στην κατάρριψη της συλλογικότητας, στην υποβάθμιση της εθνικής ταυτότητας. Η παγκόσμια κοινωνία είναι απλώς μια αργά συντελούμενη γενοκτονία ολόκληρων εθνών που δεν ταιριάζουν με την αντίληψη της παγκοσμιοποίησης. Με τη διαφορά ότι ενώ οι προγενέστεροι φασισμοί (Κομμουνισμός, Ναζισμός, Νεότουρκοι κ.ο.κ.) εφάρμοσαν τις τακτικές γενοκτονίας αποκλειστικά με στρατιωτικά μέσα, στη σύγχρονη εποχή οι γενοκτονίες των εθνών συντελούνται μέσω των ΜΜΕ, της μιντιακής προπαγάνδας.
Οι σύγχρονες δικτατορίες δεν σκοτώνουν σωματικά. Δεν χρειάζεται να το κάνουν αυτό. Σκοτώνουν πνευματικά, ηθικά, ψυχικά. Σκοτώνεις το έθνος κι έχεις έναν άνθρωπο χωρίς ταυτότητα, έναν άνθρωπο που δεν έχει δεσμούς με κανέναν, που δεν αγαπά τίποτε εκτός από τον εαυτό του, που δεν σέβεται τίποτε εκτός από τα ατομικά του «θέλω», που μόνη του θρησκεία είναι το χρήμα, που η δημιουργικότητά του εξαντλείται στην παραγωγή υλικών αγαθών ή υπηρεσιών που υπηρετούν τα υλικά αγαθά.
Η παγκόσμια κοινωνία χρησιμοποιεί τη θρησκεία ως πολιτικό εργαλείο, την ηθική ως πηλό διαμόρφωσης ενοχικών συμπλεγμάτων, την τέχνη ως εργαλείο στράτευσης σε ιδεολογίες, την επιστήμη ως θεραπαινίδα της ύλης.
Η Παγκοσμιοποίηση οδηγεί σε εξαφάνιση τον homo sapiens, αντικαθιστώντας τον με τον homo materialis, τον άνθρωπο που δεν διακρίνεται για τη σοφία του, αλλά για την πρόσδεσή του με την ύλη. Ο homo sapiens εξέλαβε την ύλη ως μέσο για κάτι υψηλότερο. Ο homo materialis θεωρεί την ύλη ως αυτοσκοπό, αρνούμενος ότι υπάρχει κάτι περισσότερο. Πρόκειται για οπισθοδρόμηση, όχι για πρόοδο.
Η παγκόσμια κοινωνία έχει αποτύχει, διότι δεν είναι μια κοινωνία, δηλαδή μια κοινότητα. Είναι ακριβώς το αντίθετο: είναι μια ακοινώνητη μορφή ύπαρξης. Δεν ενώνει ανθρώπους, χωρίζει άτομα ή ομάδες σε αντίπαλα στρατόπεδα. Δεν προσφέρει σταθερότητα, αλλά «πουλά» κινούμενη άμμο για θεμέλια. Το σημαντικότερο: δεν είναι ελεύθερη κοινωνία. Διότι η ελευθερία απαιτεί απάρνηση του εαυτού, απαιτεί απαλλαγή από τα υλικά δεσμά, απαιτεί προσήλωση σε σκοπούς που χαρακτηρίζονται από πνευματικά και ψυχικά γνωρίσματα, ό, τι δηλαδή η παγκοσμιοποίηση αποστρέφεται εξ ορισμού. Η παγκόσμια κοινωνία δεν γεννά ελεύθερους ανθρώπους, γεννά μονήρη άτομα.
*ο Δημήτρης Γκίκας είναι Διδάκτωρ Πολιτικής και Αισθητικής Φιλοσοφίας
