Το «ΟΧΙ» του Ιωάννη Μεταξά δεν προέκυψε τυχαία εκείνη τη μεγάλη ώρα της Ελληνικής Ιστορίας. Ηταν όλα αποτέλεσμα μελετημένων πράξεων και διαδικασιών μιας προκαθορισμένης εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, που στόχο είχε την άμυνα και την προετοιμασία της χώρας σε περίπτωση πολέμου», σύμφωνα με την εγγονή...
Η κ. Ιωάννα Φωκά Μεταξά κατοικεί στην Κηφισιά, στο «Σπίτι του “ΟΧΙ”», και έχει δημιουργήσει ένα site στο οποίο φιλοξενεί ιστορικό υλικό για τον παππού της. Ιδιαίτερη αναφορά μάλιστα γίνεται στο προσωπικό του ημερολόγιο το οποίο διασώζεται μέχρι σήμερα. Με το ημερολόγιο είχαν ασχοληθεί μετά τον θάνατο του δικτάτορα το 1941 τόσο η γυναίκα του Λέλα όσοι και οι κόρες του Λουκία και Νανά.
Σύμφωνα με την κυρία Φωκά-Μεταξά, «ο Iωάννης Μεταξάς άρχισε να διατηρεί ημερολόγιο της ζωής του από τις 21 Σεπτεμβρίου του 1896 και με ελάχιστες διακοπές οι καταγραφές συνεχίστηκαν σε όλη τη ζωή του, μέχρι τη 17η Ιανουαρίου 1941, δώδεκα μέρες πριν τον θάνατό του. Το συντάσσει για προσωπική του χρήση και μνήμη. Ηδη από το 1905 προβλέπει ότι το ημερολόγιο αυτό μπορεί μελλοντικά να έχει και γενικότερο ενδιαφέρον και ότι ίσως μια ημέρα χρησιμεύσει για την ιστοριογραφία για να αποδώσει εθνικώς, όπως λέει. Αποτελεί δε ένα ντοκουμέντο μοναδικό στην ελληνική ιστορική πεζογραφία».
Ολο αυτό το σύγγραμμα ουσιαστικά άρχισε να εκδίδεται με τίτλο «Ιωάννης Μεταξάς: Το προσωπικό του ημερολόγιο» από τη σύζυγό του Λέλα και τις κόρες του δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του: «Η Λουκία είχε διαφυλάξει το χειρόγραφο κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όπως είχε κρύψει και όλο το προσωπικό αρχείο του πατέρα της. Η έκδοση έγινε αρχικά σε 4 τόμους. Από την καταγραφή λείπουν τα έτη 1903-1910 και 1912-1918 κατά τα οποία ο Ιωάννης Μεταξάς δεν κρατούσε ημερολόγιο. Οπως και η εποχή της πρωθυπουργίας του από την 4η Αυγούστου 1936 μέχρι το 1938. Ορισμένες εποχές και γεγονότα, όπως οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, καλύπτονται από την πυκνή αλληλογραφία που διατηρούσε με τη σύζυγό του, την αφοσιωμένη σύντροφό του Λέλα».
Η συζήτηση που πυροδότησε για το τι ήταν και τι δεν ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς αποτελεί και μια νέα πρόκληση για τη σε βάθος ανίχνευση εκείνης της περιόδου, που προσδιόρισε εν πολλοίς την πορεία της χώρας για δεκαετίες, ακόμα και για τον ζωηρό επαναπροσδιορισμό των ιστορικών γεγονότων και των ρόλων που διαδραμάτισαν τα κεντρικά πρόσωπα.
Στη διήγησή της η κυρία Φωκά-Μεταξά εκφράζει, έχοντας επίγνωση των όσων λέγονται και αποτελούν σημεία διαχρονικής αντιπαράθεσης, το παράπονό της για τη μάλλον επιφανειακή προσέγγιση που κάνουν πολλοί στα δεδομένα εκείνης της περιόδου. «Για την 4η Αυγούστου σχεδόν κανείς δεν διερωτάται, αν και οι περισσότεροι αγνοούν πλήρως τα γεγονότα, όπως και τα έργα της περιόδου 1936-1941», λέει με έμφαση, επισημαίνοντας πάντως ότι οι νεότεροι αρχίζουν να εκφράζουν έντονο ενδιαφέρον και έχουν απορίες για την εξωτερική πολιτική του Μεταξά, σε μια ταραγμένη εποχή στην Ευρώπη και τον κόσμο.
«Αυτοί ζητούν τακτικά πληροφορίες για να κατανοήσουν την πορεία της Ελλάδας. Αντιδρούν με αυτό τον τρόπο στα αντιφατικά και παράλογα μηνύματα που συστηματικά προβάλλουν ο Τύπος, η τηλεόραση, ένα τμήμα της ελληνικής ιστοριογραφίας και ορισμένοι ακαδημαϊκοί κύκλοι, είτε από άγνοια είτε ηθελημένα», τονίζει.
