Αναβιώνουν κάθε χρόνο κι έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον
Του Αγίου Γεωργίου σήμερα και σε πάρα πολλά μέρη της Ελλάδας τιμούν τη μνήμη ενός από τους πιο δημοφιλείς Αγίους σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, αναβιώνοντας έθιμα που έρχονται από τα βάθη των αιώνων.
Μάλιστα, σε...
Μάλιστα, σε...
κάποιες περιοχές τα έθιμα προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου είναι ιδιαίτερα και πλέον δημοφιλή, συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο ανήμερα της εορτής του, εκατοντάδες επισκέπτες που θέλουν να δούνε από κοντά τα δρώμενα. Παρακάτω σας έχουμε τα πιο ιδιαίτερα έθιμα σε διάφορα μέρη της χώρας.
Το «Πανηγυράκι του Άη – Γιώργη» στην Αράχωβα
Μην σας μπερδεύει η λέξη, μόνο «πανηγυράκι» δεν είναι το συγκεκριμένο έθιμο, που πλέον είναι ιδιαίτερα δημοφιλές και πλήθος κόσμου καταφτάνει αυτές τις ημέρες στην Αράχωβα για να το παρακολουθήσει από κοντά. Στη γιορτή έχουν ενσωματωθεί και διατηρούνται αναλλοίωτα μέχρι και σήμερα έθιμα με αρχαιοελληνικές καταβολές και βιωματικό χαρακτήρα.
Το «Πανηγυράκι του Άη – Γιώργη» κρατάει τρεις μέρες και ξεκινάει παραμονή της γιορτής με κανονιοβολισμούς. Την παραμονή γίνεται και η περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου την οποία συνοδεύουν Αραχωβίτες ντυμένοι με παραδοσιακές στολές. Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, ψήνουν αρνιά σε λάκκους, ενώ μετά τη λειτουργία γίνεται το αγώνισμα του ανηφορικού δρόμου. Σε αυτό, νέοι και ηλικιωμένοι άνδρες (ηλικίας πάνω από 60 ετών) αγωνίζονται για το ποιος θα τερματίσει πρώτος στο πεδίο της μάχης της Αράχωβας, όπου το 1826 οι Έλληνες με επικεφαλής τον Γεώργιο Καραϊσκάκη νίκησαν τους Τούρκους.
Κάθε μέρα μέσα μέσα στο τριήμερο, στον προαύλιο χώρο του Αγίου Γεωργίου ντόπιοι και ξένοι, φορώντας παραδοσιακές στολές συμμετέχουν σε κάποια από τα κλέφτικα αγωνίσματα (άλμα απλούν, τριπλούν, λιθοβολία, πάλη, σήκωμα πέτρας, διελκυστίνδα κ.α.), ενώ ο νικητής παίρνει ως έπαθλο ένα μικρό αρνάκι. Την τελευταία ημέρα των εορτασμών, τα κανόνια και οι καμπάνες καλούν ξανά τον κόσμο στην εκκλησία, όπου θα γίνει το «χάλασμα» του Πανηγυριού.
Τα «μαντήλια» στο Καστράκι Καλαμπάκας
Ένα ξεχωριστό έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο στο Καστράκι και αφορά στο κρέμασμα των μαντηλιών στην ερειπωμένη σκήτη του Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά, ανήμερα της εορτής του. Η σκήτη του Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά βρίσκεται σ’ ένα κοίλωμα, περίπου 40 μέτρα από το έδαφος, του βράχου Άγιο Πνεύμα που βλέπει προς το Καστράκι. Σήμερα, σώζονται μερικά ερείπια και ξεχωρίζει μια βραχογραφία του Παντοκράτορα, ενώ κάτω από τον βράχο είναι χτισμένο το εξωκλήσι του Αγίου.
Κάθε χρόνο και πριν την έναρξη της Θείας Λειτουργίας, αρκετοί πιστοί κάνουν αναρρίχηση στον απότομο βράχο για να κρεμάσουν μαντήλια, εν είδει τάματος, στην ερειπωμένη σκήτη, ενώ, παράλληλα, κατεβάζουν τα μαντήλια της προηγούμενης χρονιάς που δίδονται ως φυλακτό και ευλογία στους προσκυνητές που τιμούν τον Άγιο.
Σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση, το έθιμο ξεκίνησε από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν ένας τούρκος στρατιώτης έκοβε δέντρα κάτω από το μοναστήρι. Χωρίς να το θέλει έκοψε το χέρι του, τότε η γυναίκα του βλέποντάς τον έτρεξε να τον βοηθήσει τάζοντας στον άγιο το μαντήλι της για να γίνει καλά ο άντρας της. Τότε αμέσως ένας κάτοικος του χωριού ανέβασε το μαντήλι στο μοναστήρι και το χέρι του έγινε όπως το είχε πριν.
Το «ζύγισμα του Άη – Γιώργη» στην Αρναία Χαλκιδικής
Από τα πιο παράξενα έθιμα, είναι αυτό που αναβιώνει στην Άρναία στην ορεινή Χαλκιδική και είναι το περίφημο ζύγισμα. Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, τοποθετείται στον αιωνόβιο πλάτανο της πλατείας μία ζυγαριά.
Εκεί σε χιουμοριστικό κλίμα ζυγίζονται οι παρευρισκόμενοι για να αποδειχθεί ποιοι νήστεψαν μέσα στη Σαρακοστή. Στον πιο αδύνατο δίνεται η μεγάλη κατσαρόλα και στον πιο παχύ η μικρή.
Οι «πεχλιβάνηδες» στην Ξάνθη
Στο δημοτικό διαμέρισμα Ολιβίου, από το μεσημέρι μια ομάδα ντόπιων, κρατώντας τα παραδοσιακά όργανα νταούλι και ζουρνά, γυρνούν στις γειτονιές του χωριού, προσκαλώντας τους κατοίκους να παρακολουθήσουν του αγώνες πάλης. Νεαροί παλαιστές από διάφορα μέρη της βόρειας Ελλάδας, οι λεγόμενοι «πεχλιβάνηδες», συγκεντρώνονται σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο και παλεύουν, χωρισμένοι σε ζευγάρια. Φορώντας δερμάτινο παντελόνι, που το μαζεύουν μέχρι τα γόνατα και το δένουν σφιχτά στη μέση, παλεύουν μέχρι να ρίξουν κάτω τον αντίπαλο. Νικητής ανακηρύσσεται ο παλαιστής που θα καταφέρει να ρίξει τον άλλον, με τρόπο ώστε να ακουμπήσει την πλάτη του στο έδαφος ή αυτός που θα μπορέσει να κατεβάσει το παντελόνι του αντιπάλου του.
Το έθιμο λέγεται ότι αναπαριστά τη μάχη του Αγίου Γεωργίου με τον δράκο και ήρθε στην Ελλάδα από τους πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης. Το ίδιο έθιμο αναβιώνει και στην Ανθή Σερρών. Οι ρίζες του, εδώ, βρίσκονται στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όταν τα παλικάρια του χωριού, παίρνοντας την ευλογία από τον Άγιο, πάλευαν με τα πρωτοπαλίκαρα των Τούρκων.
Οι ιπποδρομίες στη Λήμνο
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αναβιώνει το έθιμο των ιπποδρομιών, και από τα πιο δημοφιλή, είναι εκείνο στη Λήμνο, στο χωριό της Καλλιόπης. Η προετοιμασία διαρκεί έναν ολόκληρο το χρόνο, με τους καβαλάρηδες της Καλλιόπης αλλά και των γειτονικών χωριών, να εκτρέφουν, να προπονούν και να προετοιμάζουν τα άλογά τους με στόχο τη συμμετοχή στο πατροπαράδοτο έθιμο.
Ο αγώνας ξεκινάει από την παραλία του Κέρους και τερματίζεται στην πλατεία του χωριού της Καλλιόπης. Κατά τη διάρκεια του αγώνα, οι νεαροί καβαλάρηδες φορούν τιμητικά στο λαιμό τους ένα κόκκινο μαντήλι. Σύμφωνα με την παράδοση, στο τέλος του αγώνα, ο νικητής της κούρσας κατευθύνεται προς την εκκλησία όπου ο ιερέας ευλογεί το άλογο. Αναβάτης και άλογο κάνουν 3 φορές τον γύρο της εκκλησίας και στη συνέχεια μπαίνουν μέσα για να ανάψει ο τυχερός αναβάτης κερί προς τιμήν του Αγίου.
Το «Πανηγυράκι του Άη – Γιώργη» στην Αράχωβα
Μην σας μπερδεύει η λέξη, μόνο «πανηγυράκι» δεν είναι το συγκεκριμένο έθιμο, που πλέον είναι ιδιαίτερα δημοφιλές και πλήθος κόσμου καταφτάνει αυτές τις ημέρες στην Αράχωβα για να το παρακολουθήσει από κοντά. Στη γιορτή έχουν ενσωματωθεί και διατηρούνται αναλλοίωτα μέχρι και σήμερα έθιμα με αρχαιοελληνικές καταβολές και βιωματικό χαρακτήρα.
Το «Πανηγυράκι του Άη – Γιώργη» κρατάει τρεις μέρες και ξεκινάει παραμονή της γιορτής με κανονιοβολισμούς. Την παραμονή γίνεται και η περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου την οποία συνοδεύουν Αραχωβίτες ντυμένοι με παραδοσιακές στολές. Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, ψήνουν αρνιά σε λάκκους, ενώ μετά τη λειτουργία γίνεται το αγώνισμα του ανηφορικού δρόμου. Σε αυτό, νέοι και ηλικιωμένοι άνδρες (ηλικίας πάνω από 60 ετών) αγωνίζονται για το ποιος θα τερματίσει πρώτος στο πεδίο της μάχης της Αράχωβας, όπου το 1826 οι Έλληνες με επικεφαλής τον Γεώργιο Καραϊσκάκη νίκησαν τους Τούρκους.
Κάθε μέρα μέσα μέσα στο τριήμερο, στον προαύλιο χώρο του Αγίου Γεωργίου ντόπιοι και ξένοι, φορώντας παραδοσιακές στολές συμμετέχουν σε κάποια από τα κλέφτικα αγωνίσματα (άλμα απλούν, τριπλούν, λιθοβολία, πάλη, σήκωμα πέτρας, διελκυστίνδα κ.α.), ενώ ο νικητής παίρνει ως έπαθλο ένα μικρό αρνάκι. Την τελευταία ημέρα των εορτασμών, τα κανόνια και οι καμπάνες καλούν ξανά τον κόσμο στην εκκλησία, όπου θα γίνει το «χάλασμα» του Πανηγυριού.
Τα «μαντήλια» στο Καστράκι Καλαμπάκας
Ένα ξεχωριστό έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο στο Καστράκι και αφορά στο κρέμασμα των μαντηλιών στην ερειπωμένη σκήτη του Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά, ανήμερα της εορτής του. Η σκήτη του Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά βρίσκεται σ’ ένα κοίλωμα, περίπου 40 μέτρα από το έδαφος, του βράχου Άγιο Πνεύμα που βλέπει προς το Καστράκι. Σήμερα, σώζονται μερικά ερείπια και ξεχωρίζει μια βραχογραφία του Παντοκράτορα, ενώ κάτω από τον βράχο είναι χτισμένο το εξωκλήσι του Αγίου.
Κάθε χρόνο και πριν την έναρξη της Θείας Λειτουργίας, αρκετοί πιστοί κάνουν αναρρίχηση στον απότομο βράχο για να κρεμάσουν μαντήλια, εν είδει τάματος, στην ερειπωμένη σκήτη, ενώ, παράλληλα, κατεβάζουν τα μαντήλια της προηγούμενης χρονιάς που δίδονται ως φυλακτό και ευλογία στους προσκυνητές που τιμούν τον Άγιο.
Σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση, το έθιμο ξεκίνησε από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν ένας τούρκος στρατιώτης έκοβε δέντρα κάτω από το μοναστήρι. Χωρίς να το θέλει έκοψε το χέρι του, τότε η γυναίκα του βλέποντάς τον έτρεξε να τον βοηθήσει τάζοντας στον άγιο το μαντήλι της για να γίνει καλά ο άντρας της. Τότε αμέσως ένας κάτοικος του χωριού ανέβασε το μαντήλι στο μοναστήρι και το χέρι του έγινε όπως το είχε πριν.
Το «ζύγισμα του Άη – Γιώργη» στην Αρναία Χαλκιδικής
Από τα πιο παράξενα έθιμα, είναι αυτό που αναβιώνει στην Άρναία στην ορεινή Χαλκιδική και είναι το περίφημο ζύγισμα. Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου, τοποθετείται στον αιωνόβιο πλάτανο της πλατείας μία ζυγαριά.
Εκεί σε χιουμοριστικό κλίμα ζυγίζονται οι παρευρισκόμενοι για να αποδειχθεί ποιοι νήστεψαν μέσα στη Σαρακοστή. Στον πιο αδύνατο δίνεται η μεγάλη κατσαρόλα και στον πιο παχύ η μικρή.
Οι «πεχλιβάνηδες» στην Ξάνθη
Στο δημοτικό διαμέρισμα Ολιβίου, από το μεσημέρι μια ομάδα ντόπιων, κρατώντας τα παραδοσιακά όργανα νταούλι και ζουρνά, γυρνούν στις γειτονιές του χωριού, προσκαλώντας τους κατοίκους να παρακολουθήσουν του αγώνες πάλης. Νεαροί παλαιστές από διάφορα μέρη της βόρειας Ελλάδας, οι λεγόμενοι «πεχλιβάνηδες», συγκεντρώνονται σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο και παλεύουν, χωρισμένοι σε ζευγάρια. Φορώντας δερμάτινο παντελόνι, που το μαζεύουν μέχρι τα γόνατα και το δένουν σφιχτά στη μέση, παλεύουν μέχρι να ρίξουν κάτω τον αντίπαλο. Νικητής ανακηρύσσεται ο παλαιστής που θα καταφέρει να ρίξει τον άλλον, με τρόπο ώστε να ακουμπήσει την πλάτη του στο έδαφος ή αυτός που θα μπορέσει να κατεβάσει το παντελόνι του αντιπάλου του.
Το έθιμο λέγεται ότι αναπαριστά τη μάχη του Αγίου Γεωργίου με τον δράκο και ήρθε στην Ελλάδα από τους πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης. Το ίδιο έθιμο αναβιώνει και στην Ανθή Σερρών. Οι ρίζες του, εδώ, βρίσκονται στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όταν τα παλικάρια του χωριού, παίρνοντας την ευλογία από τον Άγιο, πάλευαν με τα πρωτοπαλίκαρα των Τούρκων.
Οι ιπποδρομίες στη Λήμνο
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αναβιώνει το έθιμο των ιπποδρομιών, και από τα πιο δημοφιλή, είναι εκείνο στη Λήμνο, στο χωριό της Καλλιόπης. Η προετοιμασία διαρκεί έναν ολόκληρο το χρόνο, με τους καβαλάρηδες της Καλλιόπης αλλά και των γειτονικών χωριών, να εκτρέφουν, να προπονούν και να προετοιμάζουν τα άλογά τους με στόχο τη συμμετοχή στο πατροπαράδοτο έθιμο.
Ο αγώνας ξεκινάει από την παραλία του Κέρους και τερματίζεται στην πλατεία του χωριού της Καλλιόπης. Κατά τη διάρκεια του αγώνα, οι νεαροί καβαλάρηδες φορούν τιμητικά στο λαιμό τους ένα κόκκινο μαντήλι. Σύμφωνα με την παράδοση, στο τέλος του αγώνα, ο νικητής της κούρσας κατευθύνεται προς την εκκλησία όπου ο ιερέας ευλογεί το άλογο. Αναβάτης και άλογο κάνουν 3 φορές τον γύρο της εκκλησίας και στη συνέχεια μπαίνουν μέσα για να ανάψει ο τυχερός αναβάτης κερί προς τιμήν του Αγίου.
